Жәдігер • 08 Ақпан, 2025

Ұлық ұлыстың алтыны

4258 рет
көрсетілді
1 мин
оқу үшін

Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейінің қызметкерлері 2023–2024 жылдары ортағасырлық Сарайшық қалашығының орнында археологиялық зерттеу жұмысын жүргізген еді. Сол кезде Жайық өзенінің жағасындағы 3 мың шаршы метрден астам аумақтан 12 бөлме, тұрғын үйлерге тән пеш, тандыр суфа (ыспа) орындары анықталды.

Ұлық ұлыстың алтыны

Музей директоры Мұхам­бет­қали Ки­пиев­тің айтуынша, ар­хео­­логиялық зерттеу нә­ти­жесінде Ұлық ұлыс (Ал­тын Орда)  ке­зеңіне тән көп жәдігер табылған. Оның ішінде соғу әдісімен жа­салған, арабша жазу­мен, өсімдік суретімен безендірілген күміс, қола ти­ындар, көптеген қыш ыдыс­, әшекейлер, жа­нуарлардың сүйектері мен металл бұ­йымдар бар.

«Ерекше назар аударуға тұратын жәдігердің бірі – Алтын Орда кезеңіне тиесілі алтын жапсырма. Мұндай жәдігер алғаш рет табылды. Осы кезге дейін ортағасырлық Сарайшық қалашығына бірнеше рет архео­логиялық зерттеу жұмысы жүргізілді. Бірақ алтын бұйым табылмаған болатын», дейді М.Кипиев.

Оның пікірінше, алтын жапсырма қобдишаның немесе кішкентай сандық қақпағының топсасы ретінде қолданылған болуы мүмкін. Бұл бұйым өрнектеу тәсілі арқылы жасалған. Жоғары бөлігінің айналасына ире­лен­ген өрнек салыныпты. Жоғары және төменгі бөлігі қош­қар мүйіз оюымен өр­нектел­ген. Топса ретінде бе­кі­ту­ге арналған екі тесігі бар.

Алтын жапсырманың өлшемі тым үлкен емес. Оның ұзындығы – 6 см, ені – 1 см. Ал қалыңдығы 0,2 см-ді құрайды.

Музей қызметкерлері Ұлық ұлыс кезеңіндегі ал­­тын жапсырмаға рес­таврация жүргізіпті. Содан оны «Сарайшық» мем­ле­кеттік тарихи-мәдени музей-қорығына тапсырды. Осы кезге дейін тарихи қала­шықтағы музей-қорығы 286 жәдігермен толығыпты.

 

Атырау облысы