жасанды қиыршық тас өндіру жобасы Орал өңірінде қолға алынды
Бұл Ақжайық өңірі үшін аса маңызды инновациялық жоба болып табылады. Сол себепті ол облыс әкімдігі, Білім және ғылым министрлігінің Технологияларды коммерцияландыру орталығы, «Алгоритм» технопаркі, «Орал» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы тарапынан қолдау тапты. Оның жүзеге асуына қажетті жағдайлар туғызылды. Қазіргі уақытта Орал қаласының әкімдігі осы өнімді облыс орталығындағы автокөлік жолдарына пайдалану мәселесін қарастыруда. «Қиыршық тас бұған дейін облысқа Ақтөбе облысының Мұғалжар ауданынан жеткізіліп келді. Жол шығынын қоса алғанда оның орта есеппен әрбір тоннасының бағасы облыс аумағында 6-7 мың теңге көлемінде болған еді.
Ал жоғарыда аталған құрылымдар жасанды қиыршық тасты Тасқала ауданы аумағындағы кремнилі тау жынысынан алу жобасын енгізу үстінде. Таяуда шағын көлемде жүргізілген зерттеу жұмыстары бұл өнім химиялық, физикалық көрсеткіштері бойынша табиғи қиыршық тастан еш кем түспейтінін көрсетті. Салмағы жағынан да жеңіл. Жергілікті шикізаттан жергілікті жерде өндірілгеннен соң оның бағасы да төмен болары анық.
Маркентингтік зерттеулер көрсетіп отырғандай, оның тоннасының құны 4-4,5 мың теңге болмақшы. Ал бүгін өндірістік негізде үлкен көлемде, яғни 200 тонна кремнилі тау жынысынан 200 тонна көлемінде өнім алу жоспарланып отыр. Ол өнімге бір апта бойы жергілікті өндіріс орындарының зертханаларында зерттеу жұмыстары жүргізіледі. Зерттеу оң нәтиже берсе, ол кең көлемде өндіріске енгізілмекші.
Білім және ғылым министрлігінің Технологияларды коммерцияландыру орталығының бас директоры Дамир Егізбаевтың сөзіне қарағанда, мұндай жоба еліміз түгілі, әлемде де жоқ. Егер бәрі ойдағыдай болса, өнімді әлемдік нарыққа шығаруға мүмкіндік мол. Орталық жасанды шағыл тасты өндіру технологияларының тәжірибелік-өнеркәсіптік сынауы үшін 45,5 млн. теңге сомасында грант бөлді. Ол сынақтар әзірге сәтті жүзеге асуда.
– Жобамыздың бір ерекшелігі – оның технологиясының қарапайымдылығында. Даладан әкелінген жыныс бірінші ұнтақталады. Сосын арнайы айналмалы пеште 1,1 мың градус ыссылықта күйдіреді. Сөйтіп, өнім дайын болады. Біздің бұл технологиямыз еліміздің индустриялық-инновациялық дамуына өз үлесін қосады деп ойлаймын. Өйткені, оның қолдану аясы кең. Яғни оны құрылыста, құрылыс материалдарын дайындауда, автокөлік және жаяу жүргіншілер жолдарын салуда пайдаланылады, – дейді жоба авторы, Жәңгір хан Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университетінің профессоры Сәрсенбек Монтаев.
Батыс қазақстандық ғалымдардың бұл жобасы өткен жылы «Коммерцияландырудың реакторы» атты халықаралық көрмеге қойылыпты. Осы көрмеде шетелдік кәсіпкерлер тарапынан оған қызығушылық байқалған. Солардың бірі – латвиялық кәсіпкер Висамнтс Мендюкс. Ол сынақ шарасына қатысу үшін Ригадан арнайы келіпті. Зерттеу нәтижелері ойдағыдай болса, осы бағытта қазақстандық әріптестерімен бірге жұмыстану жоспарында бар. – Қытайлықтар Африка елдеріне жол салу ісіне кірісіп жатыр, – деді латвиялық кәсіпкер. – Олар он жыл ішінде 1 триллион доллар көлемінде инвестиция салмақшы. Аталмыш жобаға осы өніммен қатысу ойымызда бар».
Олай болса өзімізде бар, өзгелерде жоқ жасанды қиыршық тастың қадірін жоғары бағалап, тереңірек түсінгеніміз жөн демекпіз.
Сәкен МҰРАТҰЛЫ,
журналист.
Орал.
Суреттерді түсірген
Медет ДОСЫМОВ.