Лондонда жүріп қуандым

Қазақстан Республикасы­ның экономикалық жағдайы Орта­лық Азия мемлекеттері арасындағы ең табысты болып саналатыны бәрімізге мәлім. 1995 жылдан бері ел бойынша ІЖӨ-нің жыл сайынғы өсу қарқыны орта шамамен 5,60 па­йызды көрсетіп келеді. Алайда, Қазақстан Республикасының экономикасы дамыған елдерге қарағанда, біршама артта келеді. Сондықтан,  республикамыз­дың экономикасы толықтай ашы­лып, қарқынды даму үшін, біз  ДСҰ-ға мүшелікке ертерек кіруі­міз қажет еді. Осы мақсат­тың орындалғанына Лондонда жүріп қуанған жайым бар. Мемлекет басшысы Нұр­сұлтан Назарбаев респуб­ликамыздың  ДСҰ-ға мүше болуып кіруін әуел бастан қолдап, осы ретте үлкен жұмыс­тар жүргізуі ғанибет. 2009 жылы Кеден одағы елдері – Қазақстан, Беларусь және Ресей бірыңғай кедендік аумақ ретінде ДСҰ-ға қосылатыны жөнінде мәмілеге келген. Көп ұзамай 2012 жылы Кедендік одақтың бір мүшесі Ресей ДСҰ-ға кірді, бірақ Қазақстан белгілі бір себептермен қалып қойды. Осындай жағдайға қара­мас­­­­­тан, Президент Нұрсұлтан Назарбаев 2014 жылдың со­ңына дейін Қазақстан ДСҰ-ға кіру жөніндегі келіссөздерді аяқтайтынын мәлімдеді. Алай­да, 2014  жыл­­дың көк­теміндегі Ресей мен Украи­­на ара­сын­­­дағы жанжал Қазақ­­стан­ның ДСҰ-ға кірмеуіне әкеліп соқ­тырды. Себебі, Нұрсұлтан Назарбаев­тың өтініші бойынша құрыл­ған Қазақстан-Ресей делегациясының бірлескен келіссөзі арқылы ДСҰ-ға кіру жүзеге аспақшы болған. Аны­ғында, АҚШ Ресейдің феде­ралдық ветеринарлық және фитосанитарлық бақылау қыз­метінің (Россельхознадзор) мамандарын Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруіне қатысты келіссөздерге қатыстырудан бас тартқан еді. Еліміздің экономикасы жылдан-жылға дамып келеді. Әйткенмен, Қазақстан экономикасы ДСҰ-ға мүшелікке дайын емес дейтіндер де болған. ДСҰ мүшелерінің айтуы бойынша, бұл ұйым дамушы елдердің ерекше қажеттіліктерін үш жолмен қамтамасыз етеді. Бірінші жолы. ДСҰ-ның келісімдері дамушы елдерге қатысты үш ерекше ережелермен қамтамасыз етіледі. Бірінші – ДСҰ-ның келісімдері өздерінің міндеттерін жүзеге асыру үшін дамушы елдерден қосымша уақытты талап етеді. Екінші – ДСҰ-ның арнайы ережелері дамушы елдердің сауда мүмкіндіктерін нарық арқылы, яғни жеңіл өнеркәсіпті, әртүрлі сервистерді, саудада кездесетін техникалық кедер­гілерді ескеріп, дамыту үшін беріледі. Үшінші – дамушы елдердің мүдделерін қорғау үшін, отандық немесе халықаралық іс-шараларды қабылдау кезіндегі ережелер: қорғанысты нығайту, демпингке қарсы, саудада кездесетін техникалық кедергілер болып табылады. Төртінші – дамушы елдердің дамуына қажетті ережелер: техникалық, ветеринарлық және фитосанитарлық стандарттар мен олардың отандық телекоммуникация секторын нығайтуын тексереді. Екінші жолы. Сауда және даму жөніндегі ДСҰ комитеті дамушы елдердің сауда, борыш және технологиялар трансфертіне арнайы тақырып ретінде назар аударады. Бұл дамушы елдерге қаржылай көмек бере отырып, техникалық ынтымақтастықтарын арттыру, оған қоса, дамушы және дамыған елдер арасындағы сауда-саттық жүйесін нығайта түсу болып табылады. Үшінші жолы. ДСҰ жыл сайын 500-ге жуық техникалық аймақта әртүрлі оқыту шараларын жүргізеді. Оның басты мақсаты – жаңа технологиямен таныстыра отырып, сауда ұйымы жайлы сауаттарын ашу. Қазақстан қазір осы үш жол­дың үшеуінен де өтті. Жоға­рыда айтып кеткен ДСҰ-ның дамушы елдерге деген қол­даулары Қазақстан экономи­касының қарқынды дамуына зор әсер етеді. Сондықтан, барша қазақстандықтар Прези­дентімізді қолдап, ДСҰ-ға мүше болғандығына қуанайық! Сөзбен емес, іспен. Осы мәртебені барынша бекем ұстап тұрайық.   Біржан ӘЗІМБЕРДИЕВ, «Болашақ» бағдарлама­сы­ның халықаралық стипендиаты. Лондон қалалық университетінің магистранты, Оксфорд Брукс университетінің бакалавр түлегі. Лондон.