Он бір айдың оң қорытындылары

Премьер-Министр Кәрім Мәсімовтің төрағалығымен өткен кешегі Үкімет отырысында еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуының үстіміздегі жылдың 11 айы бойынша қорытын­ды­лары талқыланды. Осы мәселе жөнінде негізгі баяндама жасаған Экономика­лық даму және сауда министрі Жанар Айтжанованың айтуы бой­ынша, аталған мерзім ішіндегі қысқа мерзімді эконо­ми­ка­лық индикатор өткен жылдың сәйкес кезеңі­мен салыстырғанда 107,2 пайыз­ды құраған. Со­ны­мен қатар, үс­тіміздегі қаңтар мен қыркүйек ай­лары аралығында ішкі жалпы өнім көлемі 14 триллион 250,6 мил­­лиард теңгені құ­рап, өткен жыл­дың сәйкес ке­зе­ңі­мен салыс­тырғанда 7,5 пай­ыз­ға өскен. Бұл ретте тауарлар өн­дірісінің нақты көлем индексі 6,1 пайызды, ал қыз­меттер өнді­рісіндегі өсімі 5,2 пайызды құ­рағанын атап өту керек. 2011 жылғы қаңтар мен қыр­күйек айлары аралығындағы ішкі жалпы өнім құрылымында тауарлар өндірісі 43,1 пайызды, қыз­меттер көлемі 54 пайызды құ­рады. Сонымен қатар, ішкі жал­пы өнімнің негізгі үлесін өнеркәсіп өндірісі құрағандығын айта кетсек артық болмас. Үстіміздегі жылдың 11 айын­дағы өнеркәсіп өндірісінің нақ­ты көлемі өткен жылдың осы мер­зімімен салыстырғанда 10,5 пайызға өсе түскен екен. Мұн­дай жақсы көрсеткіш өңдеу сек­торындағы өндірістің 18,8 пай­ыз­ға және тау-кен өндіру сала­сын­дағы өндірістің 5,7 пайызға ар­туы есебінен қамтамасыз етіліпті. Өңірлер бойынша алғанда өнер­кәсіп өнімінің ең көп өсімі Ақмола облысында байқалған. Бұл облыста өнеркәсіп өнімінің өсімі өткен жылдың осы мерзімімен салыстырғанда 34,3 пай­ыз­ды құраған. Сондай-ақ Алма­ты қала­сы, Павлодар, Оңтүстік Қазақ­стан, Жамбыл, Атырау об­лыс­та­рын­дағы өнеркәсіп өсімі рес­пуб­ли­ка­лық орта деңгейден асып түскен. Жанар Айтжанова қарасты­ры­лып отырған кезеңде құры­лыс са­ла­сы­ның қалпына келуі байқал­ған­дығын атап көрсетті. Өткен жыл­дың 11 айымен са­лыс­тырғанда өсім 0,2 пайызды құ­ра­ған. Бұған индус­трия­лан­ды­ру картасы аясында ин­вес­­ти­ция­лық жобаларды жүзеге асы­­ру, жаңа нысандарды, соның ішін­де тұрғын үй бағытындағы ны­сан­­­дарды іске қосу елеулі әсер еткен. Көліктің барлық түрімен жүк тасымалдау көлемі 11 айдың ішін­де 16 пайызға ұлғайған. Ал байланыс саласындағы қызмет­тер көлемі 5 пайызға өсе түскен. Жанар Айтжанова өз баян­да­масында әлемдік шикізат ры­но­гын­дағы жоғары баға конъю­нк­ту­расы мен экспортқа бағыт­тал­ған са­лалардағы өндірістің өсімі Қа­зақ­станның сыртқы сауда айна­лы­мының артуына елеулі дәрежеде ықпал еткендігін баса көрсетті. «Үстіміздегі жылдың қаңтар-қазан айлары аралығында Ресей және Беларусьпен өзара сауданы қоса алғандағы сыртқы сауда көлемі 43,1 пайызға артып, 81 миллиард АҚШ дол­ла­рын құра­ды. Соның ішінде экс­порт кө­лемі өткен сәйкес кезеңі­мен са­лыстырғанда 52,6 пайызға ар­тып, 51,4 миллиард долларды құ­раса, импорт көлемі 29,1 пай­ызға артып, 29,6 миллиард дол­лар­ды құрады. Сөйтіп төлем ба­лансы сальдосы 21,7 миллиард АҚШ долларына оң болып қа­лыптасып, 2009 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда екі есеге өсті», деді ол. Қаржы министрі Болат Жә­мішевтің айтуынша үстіміздегі жылдың 1 желтоқсанындағы мә­лімет бойынша мемлекеттік бюд­жетке келіп түскен түсімдер займ­дарды есепке алмағанда 3 триллион 826,9 миллиард тең­гені құрап, 100,7 пайызға орын­далса, республикалық бюджетке түскен түсімдер 3 триллион 230,3 миллиард теңге болып, 100,2 пайызға орындалған. Осы ретте Болат Жә­мі­шев 2010 жыл­дың қоры­тын­ды­сы бойынша бюджет кірісі 104,1 пайызға қам­тамасыз етіліп, 2009 жылмен са­лыстырғанда кірістің көлемі 777,6 миллиард теңгеге асып тү­седі деген нақты болжам жаса­лып отырғандығын айтты. Ал 11 айдың ішіндегі мемлекеттік бюджеттің шығындары өтелген займдарды қоспағанда 4 триллион 318,9 миллиард тең­ге­ні құраған. Соның ішінде рес­пуб­ликалық бюд­жет 95,1 пайыз­ға орындалған. Сөйтіп, үсті­міз­дегі жылғы 1 жел­тоқсандағы мә­лімет бойынша мемлекеттік бюд­жеттің тапшылығы 491,4 мил­лиард тең­гені құраған. Де­генмен жыл со­ңы­на таман рес­пуб­ликалық бюд­жеттің тапшылығы 3,5 пайыздан артпайды, яғни бол­жам­дарға сәй­кес келеді деген үміт бар. Сонымен қатар, Болат Жәмі­шев қаржы мониторингін жүргі­зу­лердің нәтижесінде 28 миллиард теңге қаржының тиімсіз пай­даланғандығы анықталып, бюд­жетке қайта қайтарылғандығын атап көрсетті. Осы мәселе бой­ын­ша жалпылай алғанда 6 мың­нан астам нысанға, 3,8 триллион теңгеге жуық қаржыға бақылау-тексеру жұмыстары жүргізілген. Ауыл шаруашылығы министрі Ақылбек Күрішбаев үсті­міз­дегі жыл­дың қаңтарынан қазіргі уақыт­қа дейін ауыл шаруа­шы­лығы сала­сында өндірілген өнім­нің жалпы көлемі 1,3 триллион теңгені құра­ған­дығын айтты. Би­ылғы жылғы егіншілік сала­сын­дағы ауа райы­ның жайсыз­ды­ғына орай өндіріс көлемінің тө­мендеуі байқалып отыр­ғанымен, мал шаруашылығы өндірісі өткен жылдың осы мерзімімен салыс­тыр­ғанда 3,1 пайызға арта түсіп­ті. Жыл басынан бері мал мен құс­тың саны орта есеппен 2 пай­ызға, ет өндірісінің көлемі 3,3 пайызға, сүт өндіру 1,4 пайызға, ал жұмыртқа өндірісі 13,7 пай­ызға өсе түсіпті. Бұл салада бай­қалып отырған жағымды бір жағ­дай жалпы астық экспорты үле­сін­дегі ұн экспортының тұрақты түрде өсіп келе жатуы. Үстіміз­дегі жыл­дағы оның экспорттағы үлесі 38 пайызды құрап, Қа­зақстан осымен төртінші жыл қатарынан ұн экспорты жөнінен әлемде бірінші орынға ие болуда. Еңбек және халықты әлеу­мет­тік қорғау министрлігі бойынша да көптеген жұмыстар атқары­лып, сала бойынша жағдай жақса­ра түскен. Осының нәти­жесінде еліміздегі жұмыссыздық деңгейі өткен жылдың 11 айымен салыс­тырғанда 0,7 пайыздық пункт­ке азайып, 5,6 пайызды құраған. Үкімет отырысында мұнан кейін еліміздің минералды шикізат кешенін дамытудың 2010-2014 жылдарға арналған бағдарла­ма­сы­ның жобасы қаралды. Бұл жай­ында Индустрия және жаңа технологиялар министрінің орын­басары Альберт Рау баяндады. Үкіметте қаралған мәсе­ле­лерді қорытындылаған Премьер-Министр Кәрім Мәсімов ішкі жал­пы өнімнің өсімі жөніндегі осы қарқынды жыл соңына дейін сақтап, оны жақсы нәтижелермен аяқтау қажеттігін ескертті. Со­нымен қатар Үкімет басшысы 21 желтоқсанда Елбасының алдында үстіміздегі жылдың екінші жар­ты­жылдығы бойынша жүзеге асы­рылу үстіндегі индустриялық-инновациялық жобалардың тұ­сау­кесері өтетіндігін тағы бір еске салып, осы іске өте мұқият әзірлену қажеттігін атап көрсетті. Сұңғат ӘЛІПБАЙ.