«Ұлы Жібек жолының «алтын көпірі»

Бүгінгі күннің ақиқаты айқындап отырғанындай, тәуелсіз Қазақстан әлемнің ең дамыған елдерімен иық тірестіретін әлеуетті транзиттік хабқа айналды. Бұл өміршең де маңызды мемлекеттік міндетті іс жүзіне асыруда «Қазақстан темір жолы» ҰК» акционерлік қоғамының атқарған жұмысы ауқымды. Бұдан бұрын газетімізде хабарлағанымыздай, тәуелсіздік алған 25 жыл ішінде Қазақстан бүкіл ТМД мемлекеттерін қосқандағыдан да артық теміржол құрылысын салыпты. 2558 шақырым теміржол магистралі! Құрлықаралық «алтын кө­пір» атанған Қазақстан көлік-транзиттік логистикалық әлеуетін дамыту­ды мұны­мен тоқтатпақ емес. Елбасының тікелей бастамасымен өмірге келген «Нұрлы Жол» бағдарламасы аясында «ҚТЖ»ҰК» АҚ еліміздің тран­зиттік әлеуетін одан әрі арттыратын экономикамыздың дамуына жаңа қарқын қосатын Шығыс пен Батыстағы «алтын қақпалар» ірі көлік инфрақұрылымы жобасын жүзеге асыруға кірісті. Атап айт­қанда, «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА кешенді дамыту; Боржақты – Ерсай теміржол телімі; Құрық се­лосындағы паром кешені жобалары бар. «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА кешенді дамытудағы бас­ты мақсат – Қытай, Еуропалық одақ, Орталық Азия және Оңтүстік Кавказ елдері арасындағы тауар тасқынының түйісетін тұсында ірі халықаралық көлік-логистикалық хабын құру болып табылады. 2014 жылғы шілдеде Мемлекет басшысы «Қорғас – Шығыс қақ­пасы» АЭА аумағында құрғақ айлақ құрылысын салуға тапсырма берген болатын. Құрылыс жұ­мыстары қысқа мерзімде ат­қа­­рылып, инфрақұрылымдық нысандардың бірінші кезегі 2015 жылғы желтоқсанда пайдалануға берілді. Бұл өз кезегінде құрғақ ай­лақтың операторы болып табылатын «KTZKhorgos-Gateway» компаниясының өндірістік және инвестициялық қызметіне кірісуіне мүмкіндік берді. Биылғы жылы құрғақ айлақта 200 мың контейнерді өңдеу, 2020 жылға қарай толық қуатында жұмыс істеуге байланыс­ты 500 мың контейнер өңдеу жос­парланып отыр. Ақпанның 12-сінде «ҚТЖ» ҰК» АҚ президенті Асқар Мамин «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА инфрақұрылымдық нысандарын аралап құрылыс барысымен таныс­ты. «Инвестициялық қызмет ірі мөлшерде атқарыл­уы тиіс. Бұл өте ауқымды жоба. Еркін экономикалық аймақтың инфрақұрылымын дамыту Қа­зақ­стандағы логистикалық дамуға қосылатын едәуір үлес. Тран­зит­тік тасымал жыл сайын артып келеді. Сондықтан «Қорғас – Шы­ғыс қақпасы» АЭА жобасы Қазақстанның барлық көліктік-логистикалық кешенін дамытудың құрамдас бөлігі болып табылады», деп атап көрсетті А.Мамин осы сапар барысында. Кеңес барысында «KTZExpress» АҚ президенті С.Елубаев АЭА дамыту мен құрғақ порт құрылысының жүзеге асырылуы туралы баяндады. «2015 жылы ҚХР-ЕО-ҚХР бағ­дарына 47 мың контейнер жі­берілді. Бұл 2014 жылғы көр­сеткішпен салыстырғанда, екі есеге жоғары көрсеткіш. Бүгінгі таңда «KTZExpress» контейнерлік тасымал көлемін жүз пайызға өсірді. Тікелей тендерлерге қатысу, кон­тейнерлердің рефрижераторлық паркіне инвестиция тарту арқылы біз тасымалдауды жыл бойы ат­қаруға жетісіп, пойыздардың ке­рі бағдарын 46 пайызға жүкпен қамт­амасыз етуге жетістік», деп атап өтті С.Елубаев. Қазіргі кезде инвесторлар­ға қолайлы жағдай жасау кезек күт­­­тірмейтін мәселенің бірі. Ол үшін АЭА аумағында орындалатын тапсырыс берушінің өтініші қабылданған сәттен бастап, оның ең соңғы өнімге дейінгі құрылымдық тәртіптерін барынша жетілдіру жүргізіледі. АЭА құрғақ порттың екін­ші кезеңінің құрылыс барысымен «ҚТЖ» ҰК» АҚ филиалы – «Те­мір­жол желісі құрылысы дирекция­сы» директорының орынбасары, «Қорғас-Шығыс қақпасы» АЭА құрылысын техникалық ба­қы­лау қызметінің жетекшісі Ә. Қа­­ра­ба­лин, сондай-ақ құрылыс ком­пания­ларының басшылары есеп берді. Бүгінгі таңда құрғақ порт нысандары құрылысының 80 пайызы атқарылды. Белгіленген кесте бойынша құрылыс жұмыстарын 2016 жылғы мамырда аяқтау жоспарланып отыр. Сапар барысында жаңадан салынып жатқан тұрғын жайларға назар аударылды. Ә. Қарабалиннің айтуынша, 2016 жылдың алғашқы жартысында «Қорғас-Шығыс қақ­пасы» АЭА еңбеккерлерге арналған 192 пәтерлік екі жатақ­хана, ал Нұр­кент селосында 60 пәтерлік екі үй құры­лысын аяқтау көзделуде. Алматы облысының әкімі А. Ба­­та­ловтың хабарлауынша, әкімдік АЭА жұмысын атқаруына барлық жағдайлар жасалған. Еңбек­кер­лерге арналған тұрғын үйлер мен әлеуметтік-тұрмыстық нысан­дар салынып жатыр. Қазіргі таңда 100 мың адам тұратын жаңа қала­ның бас жоспарының жобасы ҚР мемлекеттік органдарының қа­рауында жатыр. «KTZKhorgos -Gateway» бас ди­ректоры К. Гейсеннің айтуынша, «DPWorld» компаниясымен бірлесе отырып, қазіргі заманғы IT технологиясын өндіріске енгізіп, құрғақ порттың сыртқы және ішкі бизнес үдерісін синхронды жүргізіп, жұмысын «бір терезе» әдісімен атқаруды жолға қойған. Оның сыртында еңбеккерлер тұрақты түрде шетелдегі тренингтерінде бо­лып, біліктілігін көтереді. Жұ­мысқа қабылдауға негізінен, Ал­маты облысының тұрғындарына ба­сымдық беріледі. Кеңес барысында қатысушылар «Қорғас» халықаралық шекаралық серіктестік орталығы (ХШСО) жұ­мысын да қарады. Қорғас ХШСО президенті В.Нидің айтуынша, бү­гінгі таңда экспорт-импорт сауда операцияларын жасақтау мен логистика жөніндегі келісімдердің 6 инвестициялық жобасы басталды. Әлі де 26 жоба қарастырылуда. «Қорғас» ХШСО ҚР мен ҚХР азаматтарының халықаралық сауда мен туризм индустриясын дамыту үшін осы өңірдегі визасыз жүруі мен сауда келісімдерін жасау, іскерлік топ өкілдерін, таяу және алыс шетелдердің туристерін тарту қызметтері атқарылады. «ҚТЖ» ҰК» АҚ-тың «Нұрлы Жол» бағдарламасы аясында «Қор­ғас – Шығыс қақпасы» АЭА ау­мағында жүзеге асырылып жатқан ірі жобалары Қазақстанның транзит­тік-көліктік дамуына серпін береді. Жа­ңа Жібек Жолы экономикалық белдеуінің жасақталуына қызмет етеді. 15 ақпанда «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ президенті Ас­қар Мамин жұмыс сапарымен Маңғыстау облысында болып, «Нұрлы Жол» бағдарламасы ая­сындағы көліктік-инфра­құ­ры­лым­дық жобалардың құ­рылысы барысымен танысты. А. Мамин барлығы 15 шақырым­дық уақытша пайдалануға берілген Боржақты – Ерсай жаңа теміржол желісінің қызмет барысын қарап көрді. Өткен жылғы маусымның 15-інде пайдалануға берілген желіде Құрық портына дейін қозғалыс бас­талып, Каспий теңізі жағалауында паром кешені құрылысына дейін жеткізілген. Ерсай станциясынан Құрық портына дейін теміржол тартылады. Қазіргі кезде онда теміржолдың үстіңгі қабатына қажетті құрылыс материалдары дайындалуда. Ер­сай станциясы теміржолының кі­ре­­берісіне 120 мың текше метр топырақ қабаты төселді. Оның сыртында, жолдың жо­ғарғы қабатына қажетті материал­дар жеткізілуде. Толқынды қай­таруға арналған топырақ төсемі жасалуда. Гидротехникалық имараттар жасауға қажетті топы­рақ қабаты сырылып, үш миллион тек­­­ше метр топырақ сыртқа шы­ғарылды. Жылына 4 миллион тонна жүк өткізу әлеуеті бар паром кешені арқылы астық, мұнай өнімдері, тыңайтқыш, химикаттар тасымалданады. Сонымен қатар, Каспий аймағындағы көршілес мемлекеттерден келетін жүктер де тасылады. Паром кешені құрылысын аяқ­тау мен оны Боржақты – Ерсай жаңа теміржол желісімен қосу бас­ты және сусымалы жүктерді муль­тимодальдық тасымалдау арқылы еліміздегі транзиттік жүк ағынын еселеп арттырады. Құрық портының паром ке­ше­нінің бірінші кезеңі 2016 жыл­ғы желтоқсанда пайдалануға бе­ріледі. «Нұрлы Жол» бағдарламасы аясында іс жүзіне асырылып жат­қан «ҚТЖ» ҰК» АҚ-тың ин­фра­құрылымдық ірі жобалары еліміздің көлік-логистикалық транзиттік қуатын арттыруға елеу­лі үлес қосатын мемлекеттік маңызды мін­дет екендігі даусыз. Жылқыбай ЖАҒЫПАРҰЛЫ, «Егемен Қазақстан».