Осы түз тағысы адамдардан өздеріне оң көзқарас қалыптасқанын қалайды
Қыр астынан көктемнің төбесі көрінгендей. Қарлы, ауыр қыстан кейін келетін көктем малға да, жанға да, тіпті, даладағы аңға да жеңіл болмайтын түрі бар. Қазір облыста көктемгі су тасқынына қарсы дайындық күшейтілген. Қардың суы біраз әлек салатын секілді. Мұның сыртында ветеринарлар мен экологтар, орман және аңшылық шаруашылығы аумақтық инспекциясының мамандары да киіктің келу қарсаңына өз саласы бойынша дайындықты тездетуді бастады.
Сәуір басталысымен Бетпақдала мен Сарыарқаға киіктер де келіп жетеді. Қостанай облысының Қарасу, Амангелді, Жангелдин, Науырзым, Әулиекөл аудандары киіктің жолында жатыр. Өткен жылы Қазақстанның киік үйірлері жайылатын үш облысы аумағында 150 мың бас «дала сұлуы» қырылды. Соның 129 мыңы Қостанай облысынан саналды. Айтпақшы, былтыр келеңсіз жағдайдан кейін киіктің қаншасы тірі қалғаны әзірге белгісіз. Ол Қостанай облыстық орман және аңшылық шаруашылығы аумақтық инспекциясы сәуір-мамыр айларында киіктерге санақ жүргізген соң анықталады.
– Негізі, киіктерге санақ жыл сайын көктемде жүргізілетін. Өткен жылы экологиялық апаттың салдарынан оған үлгермедік. Биыл киіктің келуіне және төлдеуіне қарсы облыс өңірінде облыстық ішкі істер департаментімен, «Охотзоопром» республикалық кәсіпорнымен, «Алтын дала» резерватымен, тағы басқа да тиісті орындармен бірлесіп жұмыс жоспарын жасап отырмыз. Киік төлдейтін кезде күзет күшейтіледі, жедел топтар құрылады, – дейді аталған инспекцияның бөлім меңгерушісі Боранбай Айтқожин.
Киіктің келуі қарсаңында облыс ветеринарлары да алаңдаулы. Өйткені, былтыр киіктің қырылуына негізінен пастереллез ауруы себеп деген пікір басым болды. Мұның үй малына жұқпауы үшін барлық шаралар жасалады. Сондықтан, киіктің жолындағы бес ауданда сәуір-мамыр айларына дейін үй малдарын пастереллезге қарсы вакцинациялау жұмысы кезек күттірмейтін мәселе болып тұр.
– Өткен жылы киіктер жолында жатқан бес аудандағы малдың 30 пайызына вакцина егілген болатын. Биыл осы аймақтағы малды 100 пайыз вакцинациялайтын боламыз, – дейді облыстық ветеринария басқармасының басшысы Берікжан Қайыпбай.
Әдетте, ақбөкен жылда өзінің келу-кету жолын, төлдейтін мекенін өзгертпейді екен. Алайда, биыл қардың көптігінен су тасығандай болса, олар жылдағы орнынан ығысуы ықтимал. Мұның өзі киіктерді бақылау жұмысын қиындатуы мүмкін. «Даланың ботагөзіне» сұқ көзін қадаған дала тағысы мен адам тағысы тағы бар. Өткен жылы қырылып жатқан киіктің өзіне оқ атқандардың төрт оқиғасы тіркеліп, олардан 30 киіктің өлексесі табылған болатын. Мұның сыртында полицейлер киік мүйізін сатудың 14 фактісін тіркеді. Биылғы киіктің үйірі мұндай қатыгездікті көтерер ме екен?
Нәзира ЖӘРІМБЕТОВА,
«Егемен Қазақстан».
ҚОСТАНАЙ.