Ұлт болашағының сара жолы

Н.Ә.Назарбаев «Ұлт Жоспары – қазақстандық арманға бастайтын жол» атты мақаласында әлем­дік экономикалық дағдарыс кезеңіндегі ұлт болашағының, қа­зақстандық да­мудың сара жолын тағы бір мәрте айқындап берді. Ұлт Жоспарының әу бастағы негізі өткен жылғы кезектен тыс президенттік сайлаудың тұ­ғыр­намасы ретінде белгіленгені бар­­­­шаға аян. 2015 жылдың мамыр айында Елбасы «100 нақты қадам» Ұлт Жоспары атауымен ұлттың болашақ дамуының стратегиялық жоспарын халық талқылауына ұсынды. Енді, міне, Н.Ә. Назарбаев Ұлт Жоспарында айтып өткендей, «Біз Тәуелсіздіктің 25 жылдығына жаңа қазақстандық арманмен аяқ бастық, оның басты мақ­саты жүзеге асырылып жатқан «2050» Стра­тегиясымен бара-бар. ХХІ ғасырдың ортасында біз Қазақстанның әлемдегі аса дамыған 30 мемлекеттің қа­та­рына қосылуына қол жет­кізуді жоспарлап отырмыз. 2015 жылдың сәуірінде өтіп, қа­зақ­стандықтардың абсолютті көп­шілігі қолдау көрсеткен кезектен тыс президенттік сайлау барысында пайда болған бүкіл­халықтық арманға айналды». Н.Ә.Назарбаев бағдарламалық мақаласында еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуындағы бар­лық саланы қамтып, Ұлт Жос­парындағы орындалатын жаңа бас­тамалар туралы айтып өтті. Бұған дейін өзі тарапынан «бірқатар кеңес өткізіліп, сарапшылармен, саясаткерлермен, бизнес және қаржы ұйымдарының басшыларымен әңгімелесіп, халықаралық сапарлар мен кездесулер шең­берінде өзге елдердің мемлекет және үкімет басшыларымен кеңесіп» әртүрлі сараптамалардан, талқылаулардан өткен 5 институттық реформаны жүзеге асыру бойынша «100 нақты қадам» – Ұлт Жоспарын орындаудың практикалық кезеңі 2016 жылдың 1 қаңтарынан басталғанын атап айтты. Ұлт Жоспарында білім мәселесі де назардан тыс қалмады: «Білім беру, денсаулық сақтау және ха­лық­ты әлеуметтік қорғау салаларын реформалау адам әлеуетінің сапасын арттыруға жағдай жасайды. Білім беру саласында мектепке дейін және мектепте білім берудің жаңа үйлестірілген стандарттарын әзірлеу және бекіту бойынша жұмыстар жүргізілуде. Білім беру үш тілде – қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде жүргізілетін болады», – деген адам дамуының тұжырымдамалық бағдарламасы қамтылған. Адам әлеуетінің даму сапасының жоғары елдер қа­тарына тек білім арқылы кө­терілетіні тұжырымдалады. Бұл жөнінде Елбасы «Қазақстан-2050» Стратегиясы – қалыптасқан мем­лекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жол­дауында: «Бәсекеге қабілетті дамыған ел болуымыз үшін біз сауаттылығы жоғары елге айналуымыз керек», – деген еді. Адам дамуының базалық көр­­­­­­сеткіштерінің негізгі ком­по­нентінің бірі білімділік – адам­ның білім жинау, қоғаммен араласу, заман талабына сай білікті мамандық алу мүмкіндіктерін қарастыратыны белгілі. Бұлардың бәрі – білім беру мекемелерінде жү­зеге асырылатын жұмыстар. Бү­гінгі таңда Павлодар мемлекеттік педагогикалық институтының миссиясы – еңбек нарығында сұраныс­қа ие бола алатын бәсекелестік­ке қа­бі­летті жаңа пішімдегі кә­сіби педагог мамандар даярлау. Осыған орай еліміздің әлемге танылуына үлес қосатын білімді және білікті мұғалім ма­ман­дар даяр­лау қажеттігін институттың әрбір қызметкері өзінің кәсіби міндеті екенін жақсы түсінеді. Бүгінде елімізде көптілді­лік өзекті мәселелердің бірі болып отыр. Н.Ә.Назарбаев өзінің жыл­­дағы Жолдауларында «үш тұғырлы тіл» жобасын іске асыруды жеделдетуге ерекше мән беріп келеді. «Ұлт Жоспары – қазақстандық арманға бастайтын жол» бағдарламалық мақаласында да білім берудің үш тілде – қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде оқыту сапасын арттыру қажеттігіне тағы да тоқтап өтті. Сондықтан көп­тілділікті меңгерту, үш тұғырлы тіл­де оқыту – еліміздің білім беру жүйесіндегі педагогикалық негізгі бағыттардың бірі. Осы орайда, Павлодар мем­лекеттік педагогикалық институтында көптілділікті іске асыру және дамыту бағдарламасы аясында 12 арнайы мамандық ашылып қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде дәріс жүргізілуде. Қазақстанның алдыңғы қатарлы ЖОО-ларының тәжірибесіне сүйеніп 1-2-курс студенттеріне әр тілге жеке кредит бөлініп оқытылуда. Жаһандық қаржы дағдары­сынан туындап отырған жұмыс­сыздық мәселесі біздің елімізге де қауіп төндіруі мүмкін. Сон­дықтан Елбасы мақаласында «Қаржыландырудың көлемін арттыра отырып, «Жұмыспен қамтудың жол картасы» өзекті етіле түседі», – деп Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамының идеясын өмірге енгізу қажеттігін қадап айтты. Жұмыссыздықтың алдын алу­дың жолы – Білім беру сала­­сындағы дуалды оқыту жүйесі. Теория мен практиканы біріктірген бұл жүйе бойынша болашақ мамандар оқу уақытының 70-80%-ын өндірісте, қалған 20-30%-ын оқу мекемесінде өткізеді. Бұл бағытта Павло­дар мемлекеттік педагогикалық инс­титуты аймақтағы дуал­ды жүйені қолдануға болатын мамандықтарды анықтап, «Мек­­тепке дейінгі оқыту мен тәр­биелеу», «Бастауыш оқыту педагогикасы мен әдістемесі», «Дефектология» мамандықтары бойынша дуалды білім беру жү­йесін енгізді. Болашақ мамандар өндіріс орындарында тәжірибе жинақтап, білімдерін жетілдіруде. Бітіріп шыққан түлектерді жұмыс орнымен қамтамасыз ету мәселесі де жолға қойылды. Алдыңғы уа­қытта да институт ұжымы Қа­зақ­станды жаңғыртудың басты жобасы – Ұлт Жоспарын іске асыруға өз үлесін қоса береді. Н.Ә.Назарбаев мақаласындағы «Мен қазақстандықтарды Ұлт Жоспарын жүзеге асыруға және реформаларды жүргізуге барынша белсенді қатысуға, олар ашатын мүмкіндіктерді пайдалануға шақырамын. Біз өзіміздің қазақ­стандық арманымыздың орындалуына және Қазақстанның өр­­кендеуіне сенімді түрде қол жеткізетін боламыз», деген се­німі білім беру саласындағы қыз­меткерлерге де үлкен жауап­кер­шілік жүктейді. Елбасының бағдарламалық мақаласында жүктелген мін­дет­терді орындауға әр қазақ­стан­дық атсалысуы тиіс. Сонда ғана біздің арманымыздың орындалатыны әліптік ақиқат. Әділбек ӘМІРЕНОВ, Павлодар мемлекеттік педагогикалық институты қазақ тілі және әдебиет кафедрасының  доценті, филология ғылымдарының кандидаты.  Павлодар.