Сайраш ӘБІШҚЫЗЫ
Сайраш ӘБІШҚЫЗЫҚазақстанның білім беру ісінің құрметті қызметкері
11 материал табылды

05 Желтоқсан, 2018

Halyq sózinde birtutastyq, birlik bar

«Halyq» sóziniń mán-maǵynasy óte tereń ekeni barshaǵa málim. Másele – osyndaı saıası astary aıryqsha sózdi qalaı qoldanyp júrgenimizde. Merzimdi baspasóz betterindegi habarlardan,  teleradıo arnalardan, ózara áńgimeden «aýyl halqy», «qala halqy» degendi oqyp ta, estip te júrmiz. Máselen, telearnalardyń birinen «Arshaly aýdanynda 27 myń halyq bar» degendi estidim de, «halyq sózin durys qoldanaıyq» dep, ózimniń oı dápte­rime jazyp qoıdym. Sebebi orys tilinde «narod sela» nemese «narod derevnı», «na­rod raıona», «narod goroda» demeıdi, tipti jazbaı­dy. Bul tilde «naselenıe», «jıtelı», «gorojane», «selchane» deıtinin bilemiz. Biz qazaqsha «aýyl turǵyndary», «qalalyqtar» nemese «qala turǵyndary» desek, ekpini báseń bolyp, birdeńe joǵaltyp alatyndaı, «aýyl halqy», «qala halqy» dep qysqa qaıyramyz. Sonda deımin-aý, qazaǵymyzdy bólip, jiktep, birtutas halyq sanatyna qospaı turǵanymyzdy nege ańǵarmaımyz?!

31 Қазан, 2018

Qyzdar soqqan dala qońyraýy

Ájeler jolymen boıjetken arýdyń uzatylyp, kelin atanyp, ana baqytyna jetip, urpaq sabaqtastyǵyna uıytqy bolatyn qyz bala tárbıesine halqymyz ejelden erekshe mán bergen. Qazaǵymyzdyń aıaýly qyzyn týǵan otbasynda qonaq deıtini de sodan bolar. Áke-shesheniń qyz balasynyń tárbıeli, bilimdi, ár iske ıkemdi, eń bastysy, úlkenge izetti, kishige qamqor bolyp ósýine ynta-jigerin aıamaıtyny aqıqat. Uly aǵartýshymyz Ybyraı Altynsarınniń patshalyq Reseı zamanynda birinshi bolyp alǵashqy qyzdar mektep-ınternatyn ashqany – munyń tarıhı dáleli. 

03 Шілде, 2018

Аралас тілді мектеп – ана тілімізге тұсау

 Қазақ мектебінің кезең-кезеңімен латын әліпбиіне көшетіні айқын болды. Тіл тұғырын бекемдейтін тарихи кезеңнің көшін бастау – қазақ мектебін орта білім беру ісінде бағдаршам болатын деңгейге алып шығатыны анық. Жауапты кезеңде бастауыш буынның бірінші сыныбынан араластілділік туғызып, ағылшын тілін қосақтау – қазақ мектебінің мемлекеттік маңызды міндет биігінен көрінуіне көп кедергі келтіруі мүмкін. Араластілділік мек­теп табалдырығын аттаған балауса ұрпақтың еркін білім алуына бөгет болатыны қоғамдық ортада наразылық туғыз­ғаны орынды. 

Білім • 14 Маусым, 2018

Педагогикалық басылымдарға қолдау қажет

Тәуелсіздік алғаннан бері еліміздің баспасөз саласы да нарықтық қатынас­тар­ға біртіндеп ене бастады. Бүгінде оны қаптаған ақпарат құралдарынан көріп отырмыз. 

04 Сәуір, 2018

Ана тіліміз – бірінші байлығымыз

Әбділда Тәжібаев Қазақ радиосына берген сұхбатын осы өзекжарды сөзбен бас­тайды. Бұл – кеңестік кезеңде айтылған сөз. Елбасы «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында «Ұлтымызға адам айтқысыз демографиялық соққы жасалды, қазақтың тілі мен мәдениеті құрдымға кете жаздады» деп кеңестік биліктің ұлт ретінде жойып жіберуді көздегенін ашық жазады.

09 Ақпан, 2018

«Бешбармақ» сөзі һәм Голощекиннің сайқымазағы

Астанаға келген жылдың күзінде тіркеуге тұру үшін Алматы аудандық ардагерлер ұйымының кеңсесіне бар­дым. Ұйым төрағасы Сайлаубек Дүйсенбекұлы жылы қабылдады. Сөзі­нің соңында «Тілімізге мүлдем жат «беш­бармақ» сөзінен қалай құтыламыз? Ұлт­тық асымызға лайықты атау тапс­а­ңыз айтыңызшы» деді. 

12 Қаңтар, 2018

Жас буынға – жаңа білім

Ғұмырымның елеулі бөлігін педагогика саласына арнағандықтан кешегі кеңестік білім беру жүйесі мен бүгінгі білім нарығының арасындағы айырмашылықты аңғармау мүмкін емес. Біз оқыған білім моделі базалық, классикалық үлгіге келсе, қазіргі жас буын, өскелең ұрпақ мобильді, бір шылбыры жаһандық жүйеге жалғанған жаңа біліммен қаруланып жатыр деуге болады. 

15 Желтоқсан, 2017

Намыс туралы нақыл

Ата-бабалардан мирас болып жет­кен Ұлы Даланың түпкі тари­хына­ бармай, ХХ ғасыр басында, тура 100 жыл бұрын Ресей патша­лығы құрдымға кетуге таяп, ақ пен­ қызыл айқасқан кеңестік жаңа импе­рия күш ала бастаған шақта, 1917 жылы 5-12 желтоқсанда Алаш қай­раткерлерінің Алашорда автономиясын құру қадамы сан ғасыр­дың қойнауында қайнап піскен ұлттық намыстың тәуелсіз ел болуға ұмтылысының басы еді. 

08 Қараша, 2017

Тілдің тағдыршешті тұғыры

Жеке архивімді ақтарып отырғанда 1998 жылы шыққан «Дружба наро­дов» журналының 3-саны шыға кел­ді. Александр Мелиховтың «Па­триот тысячи отечеств» мақаласын оқы­ғанмын. Шындығын айтсам, ма­қала мазмұны намысыма тиген еді. 

04 Қазан, 2017

Тәуелсіздікпен келген нар тәуекел

Латын әліпбиіне – тәуелсіздіктің же­­тістігі. Сананың еркіндігіне жа­са­ла­тын шешуші қадам, түркі әле­­мі­­мен ынтымақтастыққа, әлемдік өр­­кениетке бастайтын дара жол. Қазақс­тандықтардың ғана емес, әлем­нің әр пұшпағында тұрып жатқан қазақ атаулының санасында рухани сілкініс туғызатын, атажұрт үшін ерен мақтаныш сезімін шыңдай түсетін айтулы кезең.