Ғарыш пен ғаламтор

Beeline бірінші болып Байқоңырда кең жолақты интернетке қол жеткізді Әлемде Байқоңырдан да басқа ғарыш айлақтары бар. Алайда, бүгінгі таңда пайдалануы жағынан Байқоңыр мына жаһанда бірінші кезекте тұр. Қай жағынан алсақ та, Байқоңыр ешқандай қалаларды қайталамайтын кішігірім шаһар.  Осы бір көкке жалғанған ға­жайып ғарыш қаласын ғаламтор қыз­метінсіз елестету мүмкін емес. Оның үстіне бұл қалада ғарыштық технологияларды дамыту, зерттеу са­ласына қызмет ететін ерекше мамандық иелері – Қазақстан мен Ресей аза­маттары тұратыны аян. Әсіресе, мұнда сапалы да жылдам интернетке деген сұраныс та жоғары. Осы мәселеге орай еліміздегі Beeline Байқоңырда кең жолақты ғаламторға қол жеткізген бірінші ұялы операторға айналды. Оқырмандардың баршасы телекоммуникация саласының адамы емес. Сон­дықтан қарапайым тұтынушыларға FTTB (Fiber-To-The-Building) техно­ло­гия­сы не екендігін түсінікті тілмен айтқанда, ол «үйге дейінгі талшықты желі» деген атауды білдіреді. «Талшық» сөзінің астарында мыс сымның орнына талшықты сымды пайдалану ұғымы жатыр. Талшықты желі арқылы ғалам­тор мен телевидениені қосуға болады. Оның өткізгіштік қасиеті ADSL техно­ло­гия­сымен жұмыс жасайтын мыс сым­ға қарағанда жүктемесін оңай атқарады. Осынау жағымды жаңалыққа жаршы болу үшін біз де арнаулы ұшақпен Бай­қоңыр қаласына бет алған едік. Айт­қан­дай, бұл қалада кәдімгі ғарыш ракетала­рынан бөлек, күн сайын дерлік кішкентай ракеталар ұшып жатады екен. Айтулы оқиғаға орайлас алдымен В.Челомей атындағы халықаралық ғарыш мектебіне саяхат шектік. Мұнда ғарыш­кер­лер мен ғарыш сала­сына қызмет ететін жан­дардың бала­лары, сондай-ақ келешекте косманавт болуды көксейтін өрендер оқиды.  Яғни, ерекше мектепте академик Владимир Челомейдей тамаша ғалымның ізбасарлары білім алуда. Кезінде осы ғалымның жетекшілігімен «Протон» ра­кета-тасымал­даушысы, жасан­­ды жер серіктері жасалынғаны белгілі. Халықаралық ғарыш мектебінің шә­кірт­тері мұнда ракеталардың кішігірім макеттерін жасап, технологиялық талап­тар­ға сәйкес ұшырып жататынын көрдік. Адамзаттың ғарышты бағындырға­нына тура жарты ғасыр толғанда Бай­қоңырға табанымыз тиген соң, ондағы Ғарыш­керлер аллеясына, ғарыш саласы­ның тарихына арналған мұражайға, ашық аспан ас­тындағы музейге соғудың сәті түсті. Сон­дай-ақ, ғарыш айлағынан кезекті ракета-тасымалдаушының ға­рыш­қа көте­рілгеніне куә болдық. Қып-қызыл отқа оранып ғарышқа бағыт алатын ракетаны тамашалау – бұл да сирек болатын ғанибет. Әрине, мұның бәрі бөлек әңгіме. Негізгі оқиғаға оралсақ, сонымен Қа­зақ­стандағы Beeline брэндінің иесі «Кар-Тел» ЖШС Байқоңыр қаласында кең жолақты интернетке қол жеткізді.  Ендігі жерде байланыс FTTB техноло­гиясы ар­қылы ақпаратты беру жыл­дамдығы се­кундына 100 Мбит-ті құрай­тын болады. Осылайша Қазақстандағы ұялы байланыс операторы Байқоңыр қаласындағы FTTB желісін дамыту жөніндегі локальдық серіктесі «Телескан» компаниясымен қажетті келісімге қол қойды. Осы арада «Кар-Тел» компаниясы «ВымпелКом ЛТД» компаниялар тобына кіретінін еске сала отырып, маңызды оқиғадан кейін «ВымпелКом ЛТД» компаниялар тобының ТМД елдеріндегі бизнесті дамыту жөніндегі вице-президенті Дмитрий Кромский өз ойын былайша өрнектеді: – Мен федералды ғарыш агенттігіне, Байқоңыр қаласының әкімдігіне және «Жердегі ғарыштық инфрақұрылымдары нысандарын пайдалану орталығы» ФММК-сына заманға лайықты  телеком­муникациялық технологияны дамытуға қолдау көрсеткендері үшін зор алғы­сымды білдіремін. Бұл шара қаланың қарыштаған ырғақпен дамуына ғана емес, ғарыш әлемін игеруіне жәрдемін тигізеді деп ойлаймын, – десе, техноло­гиялық тұрғыда әбден дамыған Бай­қоңыр қаласы әкімінің орынбасары Анатолий Петренко: – Қаламызда интернетке деген сұраныс – ауадай қажет мәселелердің бірі. Ендеше, Байқоңырда жаңадан енгізіліп жатқан қыз­мет осындағы Ресей Фе­дерациясы мен Қа­зақстан Республи­ка­сы­ның азамат­та­рының арасын жақын­датып қоймай, Ресейде, Қазақстанда, Украинада, Белоруссияда және басқа да мемлекеттерде тұрып жат­қан әріп­тестермен, достармен үнемі бай­ла­ныста болуға зор септігін тигізеді, – деді. Қазіргі таңда күнделікті қызметіміз­ді интернет байланысынсыз елестету қиын. Уақыт үдерісіне ілесуде арзан да жедел интернеттің пайда болуы Бай­қоңыр қаласындағы ғарыштық нысан­дар мен мекемелердің табыстылығына, ісінің алға жылжуына айтарлықтай ықпалын тигізері анық. Осы мәселеге орай «Жердегі ғарыштық инфрақұ­рылым­дары ны­сан­дарын пайдалану орталығы» ФММК бас директорының бірінші орынбасары Валерий Крехтунов мырза: – Өзімізбен тұрақты серіктестік та­нытып келе жатқан Beeline компания­сының бізге жаңа ұсыныстармен шы­ғып,  нысандарымызды заманауи үлгі­дегі бай­ланыспен қамтамасыз ете ала­тынына ризамыз. Бүгінгі таңда жедел мәліметтер алмасу – барлық саладағы бас­ты табыс кепілі бола алатын те­тік­тердің бірі. Әсіресе, жоғары тех­но­ло­гиялық ғарыш саласында бұл аса өзекті болып табы­лады. Уақыт тала­бынан туындаған осы сұраны­сымызға Beeline компаниясы дер кезінде үн қатып, нақты шараны жүзеге асыруы – біз үшін маңызды оқиға, – деді. Реті келіп тұрғанда, FTTB техно­логиясын бүгінгі таңда еліміздің Астана, Алматы, Жезқазған, Қарағанды, Петропавл, Тараз және Шымкент қала­ларының тұрғындары пайдаланып отыр­­ғанын атап өтелік. Болашақта FTTB технологиясымен Қазақстанның басқа да ірі қалалары мен облыс орталықтары қамтамасыз етілетін болады. Осы арада Beeline ком­паниясы бұған дейін де Қазақстан аумағында бірінші болып, 2008 жылы GSM 1800 стандартында ұялы бай­ла­ныс қызметін ұсынуға ресми рұқсат алғанын айта кетуге болады. Айнаш ЕСАЛИ, «Егемен Қазақстан» – Байқоңырдан.