Қыстың қамын жазда ойла

Премьер-Министр Кәрім Мәсімовтің төрғалығымен кеше Үкіметте өткен селекторлық кеңесте қысқы жылыту маусымына дайындық мәселесі қаралды. Осы мәселе бойынша баяндама жасаған Индустрия және жаңа технологиялар министрінің орын­басары Альберт Раудың айтуы бойынша, әзірліктің алты түрлі шарасы белгіленіп отыр. Олар – электр қуатын өндіруші және та­сымалдаушы компаниялардағы жөн­деу жұмыстары; жаңа қуат өндіруші және тасымалдаушы құрал-жабдықтарды дер кезінде іске қосу; отын қорларын жасақ­тау және олардың есебіне мониторинг жүргізіп отыру; энерге­ти­калық компаниялар қызметкер­ле­рін қысқы маусым жағдайында жұмыс істеуге әзірлеу және олар­дың апат пен күрес жөніндегі жаттығу жұмыстарын жүргізу; электр қуатымен қамтамасыз етудегі әлсіз өңірлерді алдын-ала анықтау және басқа да шаралар. Қазіргі күні 2010-2014 жыл­дарға арналған индустриялық-инновациялық даму бағдар­ла­масы аясында еліміздің электр энер­гетикасы саласында жалпы құны 5 миллиард доллар тұратын 13 жаңа жоба жүзеге асырылуда. Жаңа жобаларды жүзеге асыру­да­ғы осындай қарқын 2017 жылға таман елімізді электрмен қамту ісін толық жүзеге асыруға мүм­кіндік береді. Алдын-ала болжамдар бойынша 2015 жылға дейін осы істі одан әрі дамыту үшін 7 миллиард доллар инвестиция салынатын болады. Дегенмен ірі ауқымдағы осын­дай жүйелі шараларға қарамастан бұл салада қыс маусымында әлі де қауіп-қатерлердің барлығын өткен қыс тәжірибесі дәлелдеп берді. Мәселен, Семей, Приозер, Курчатов қалаларында жылумен қамтуда қиындықтар пайда болса, Теміртау және Жезқазған қа­ла­ларында электрмен қамтуда техно­логиялық кемшіліктер орын алды. Міне, осының барлығы алдағы қысқы маусымға электр, жылу қуат көздері мен жүйелерін әзірлеу ісіне кешенді әдіс-тә­сіл­дер арқылы келу қажеттігін көр­се­тіп отыр. Осыған байланысты үстіміз­дегі жылдың сәуір айының өзінде облыс әкімдерінің, мәселеге мүд­делі орталық органдар және ведомстволардың жауапты қыз­меткерлерінің қатысуымен Үкі­метте бірқатар мәжілістер болып өткен болатын. Осында қабылданған шешімдерге сәйкес Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі еліміздің қуат өндіруші және та­сымалдаушы компаниялардың қыс­қы әзірлік жұмыстарын жүйелі бақылауға алған болатын. Соның нәтижесінде қазіргі күні тиісті қуат көздерімен қамту ісінде әл­сіз өңірлер айқындалды. Олар­дың қатарында Шығыс Қазақ­стан, Қарағанды және Ақмола облыстары бар. Алдын-ала әзірленген жоспар бойынша алдымыздағы қысқы жылыту маусымы үшін 11 энер­гоблок, 60 энергетикалық қазан­дық, 52 турбина жөндеуден өтуге тиіс. Қазіргі күні 4 энергоблок, 3 қазандық және 8 турбинада жөн­деу жұмыстары аяқталды. 4 энер­гоблок, 19 қазандық және 11 турбинада жөндеу жүріп жатыр.  Жоспарланған көрсеткіштен Жез­қазған жылу энергия орталығы, Өскемендегі Согра жылу энергия орталығы мен Өскемен су электр стансасы артта қалып келеді. Со­нымен қатар, Риддер жылу энер­гия орталығы мен Шүлбі су элек­тр стансасында жөндеу жұмыс­тары­ның тәртібін бұзушылық орын алып отыр. Ал электр желілерінің жөндеу жұмыстары белгіленген кестеге сәйкес жүргізілуде. Бірақ соған қарамастан, «Солтүстік Қазақ­стан ӨЕК» АҚ, Ақтөбедегі «Энерго жүйе» ЖШС, «Батыс Қазақстан ӨЕК» АҚ, «Жезқазған ӨЕК» АҚ-та аталған жұмыстың әлі де болса баяу екендігін атаған айып емес. Сондай-ақ Қапшағай, Риддер, Степногор қалаларында жылу желілерін күрделі жөндеу жұмыстары қарқынсыз. Қысқы жылыту маусымына әзір­лік жұмыстарына қажетті отын қорларын жасақтау ісіне ерекше көңіл бөлінуде. Осыған орай қа­зіргі күні электр стансаларының отын қоймаларына 2,88 миллион тонна көмір, 109,1 мың тонна мазут жеткізіліп отыр. Бұл – өткен жылдың осы мерзіміндегіден ар­тық көрсеткіш. Альберт Рау өз баяндама­сын­да қазіргі күні республика аума­ғында әлі күнге дейін жұмыс істеп келе жатқанына қарамастан иелері толық анықталмаған қуат тасымалдау желілерінің бар екендігін айтты. Бұл желілердің иелерін жеделдетіп анықтау және олар­ды тиісті құрал-жабдық­тар­мен қамтамасыз етудің шара­ла­рын белгілеу жергілікті атқару органдарының міндеті болып табылады. Сондай-ақ, көрсетілген қызмет үшін халықтан тиісті төлем­дер­дің уақытында жиналмауы да дайындық жұмыстарына көп кедергі келтіріп отыр. Мәселен, «ҚызылордаЭнергоОрталық» МКК-нің әлі ала алмай келе жатқан 170 миллион теңге деби­торлық алашағы бар. Батыс Қа­зақ­стан облысындағы өңірлік электр желілері компаниясы да Ресейден алып, халыққа таратқан электр қуатының төлемдерін дер кезінде ала алмағандықтан, ресейлік әріптестерінің алдында 25,7 миллион доллар қарыз бо­лып қалып отыр. Сондықтан мұндай жәйттер жергілікті ат­қару органдарының ерекше бақы­лауы­на алынып, мәселенің жедел шешім табуы қарасты­рылуы қажет. Аталған мәселе бойынша бар­лық облыс әкімдерінің есептері тыңдалды. Олардың басым көп­ші­лігі қысқы жылыту маусымына әзірлікті күшейте түсетіндік­те­рін, маусымға ойдағыдай дай­ын­дық жасайтындықтарын айтып, уәделерін берді. Ал енді оларды қинап отырған бірқатар күрделі мәселелерге Үкімет араласып, алдағы уақытта шешім табуына қолайлы жағдай қалыптастырмақ. Мәселені қорытындылаған Үкі­мет басшысы Кәрім Мәсімов қыс­қы жылыту маусымына дай­ын­дық жұмыстарының талапқа сәй­кес жүргізілуі әрбір әкімнің жеке жауапкершілігіне жүктелетіндігін қадап тұрып айтты. Премьер-Министр былай қарағанда, бұл мә­селе жылма-жыл қайталанып отыратын ағымдағы жұмыс секілді көрінгенімен, қыс кезінде оның қиындығы ерекше бола­тын­дығын, мұндай мәселе ең ал­дымен тұтынушы халықтың қа­бырғасына бататындығын жеткізді. Осыған орай өткен жылдың мы­салын тағы бір еске салды. Өт­кен жылы да дайындық ойда­ғыдай көрінгенімен, ескерілмеген мәселелерді қатал қыстың өзі айқындап бергендігін айта келе, биылғы жылы бұл мәселенің әкімдердің дербес жауапкершілігіне тапсырылатындығын қатаң ескертті. Сұңғат ӘЛІПБАЙ.