Көңілге қонымды

Осыдан бір жарым жылдай бұ­рын елге көшіп келісімен от­ба­­сы­мыздағы ересектер үшін де, шетелде ержеткен балаларым үшін де теледидар айдынынан тә­лім болар­лық ұлттық хабар­ларды іздей бас­та­дық. Сөйтіп, «Еларна», «Қазақ­стан», «Асыл арна», «Хабар» арна­ларынан та­нымдық негіздегі талай қызықты дүниелерді таптық та. Әсіресе «Асыл арнадан» рухани шөлі­мізді қандырарлық игіліктерге кезіктік. «Асыл арнаның» ең басты асыл мұраты, Ислам қағида­ларын бас­шы­лыққа ала отырып, ел бірлігін, Отан іргесінің мы­ғым­дығын, қо­ғам­ның бүтіндігін ұлықтау десек, пен­десінің Алла­ға деген махаб­ба­тын және содан туындайтын адам­дар­дың жүре­гіндегі бір-біріне деген өзара бауырмалдық, сүйіспен­шілік, отансүйгіштік сезімдерін те­рең­дете түсуге бұл телеарнаның қо­сып жат­қан үлесі мол десек, ол артық айтқандық емес. Отансүйгіштік демекші, арна өз жұмысын бастаған кезде Қазақ­стан­ға көршілес кейбір елдерден ты­ныш­тық кетіп, бірлігі­нің берекесі қаш­қан кез еді. «Асыл арна» дәл сол кезеңде бір­неше арнайы жобалар әзір­леп, көрермендеріне деректі фильмдерді қос тілде ұсына білді. Оның бірі «Бүлік», «Смута», екіншісі «Брат, нам не нужна фитна!» деген хабарлар бола­тын. Ол хабарларда саясат­тану­шы мамандар мен діни қайрат­керлер Қазақ­стан­дағы дәстүрлі діндерді дамыта отырып, алайда ел бірлігіне, ха­лықтың жұ­мыл­ған жұдырықтай тұтастығына нұқсан келтіретін кү­мән­ді діни ағым­дар мен секта­лар­дың қыз­метін шектеу туралы өз ойлары­мен бөліс­ті. Секталар ықпа­лы­нан ел азамат­тарын рухани жа­ғы­нан қорғауға «Асыл арна­ның» күш салатыны байқалып тұрды. Айрықша айтқым келетін тағы бір жайт: арна журналистері өз пікірлерін өзгеге күштеп теліместен, шынайы түрде барды бардай етіп, терең иманға негізделген кәсіби шеберлікпен нақты деректерді ұсы­­на білді. Бұдан өзге «Дін – ұлт­тың тірегі», «Экстремизм», «Радикализм», «Хизбут Тахрир» сияқ­ты хабарлар да ерекше есімде қалып­ты. «Отанды сүю – иманнан» деген пай­ғам­бары­мыз Мұхаммед саллалаһу әлей­хи уәссаламның қағидалы сөз­дерін ар­найы діни айдарларымен қатар осындай ірі тележобалары арқылы да егжей-тегжейлі түрде талдап, түсін­діріп келеді. Қарапайым әйел-ана ретінде маған арнаның «Шуақты аналар», «Иман гүлі» атты айдарлармен берілетін хабарлары айрық­ша ұнай­ды. Отбасында иманды­лыққа негізделген ынтымақ пен береке бол­ма­йын­­ша бәрімізге ортақ үлкен Ота­ны­­мыз­да да ты­ныштықтың ор­ныға қоюы не­ғайбыл. Осыны бас­шы­лық­қа ал­ған арна қызметкерлері ақ дас­тар­қан басында әртүрлі жас­тағы, түрлі әлеуметтік деңгей­дегі ана­лар­ды әң­гімеге тартады. Бала­ларға арналған «Бал-иман», «Біз – мұсылман бала­мыз» және «Хочу знать» айдарлары да жылылыққа толы. Оның «Ата-анам айтады» атты бөлімінде бала тәрбиесіндегі әке-шешенің рөлі баса көрсетілуде. Себебі, бұл дүниеде әке-шешесіне терең құрмет көр­се­тіп, олар о дү­ние­лік боп кеткенде соңынан дұға бағыштап отыратын салиқалы ұр­пақ тәрбиелеу үшін ата-ана сөзі­мен ғана емес, бүкіл іс-әрекеті­мен, тұ­тас бол­мысымен үлгі-өнеге бола білуі керек. Арнаның бір айтпағы – осы. Тағы бір айта кететін жағдай, арнаның діни-ағарту мақсатына ар­нал­ған хабарлары да өзінің ислам­дық терең білімге негізделе әрі қа­ра­па­йым тілмен жеткізілуі себепті үлкен­дермен қатар ересек балалар үшін де бірдей қызықты және тү­сі­нікті деп ойлаймын. Мы­салы, «Ассә­ләму­ға­лей­кум!», «Ислам нұры», «Дін – дің­гек», Бесінші парыз», «Құран оқып үйре­нейік» деген айдарлардың жүр­гізу­шілері көрерменіне ақыл ай­тып әуре болмайды. Көрермен­дердің кө­ңіл түкпірлерінде бұған дейін бұ­ғып жатқан көркем ой­ларына қозғау сала­ды. «Мен бұл дүниеге не үшін келдім? Қайда бет алдым? Ертеңгі күнім не болмақ?» деген тектес жан дүние­сін мазалаған небір соқталы сауал­дарына хабар барысында дә­йек­ті жауап тапқандай болады. Әң­гі­ме еркін сипатта болғандықтан қоры­тындыға көрерменнің өзі келеді. Кейде қара­пайым мұсылман жұрт­шылығы ара­сында «Имамдар құр­ғақ ақыл айтып кетеді, сондық­тан біраз сөздері жүре­гімізге жете бермейді» деген пікірлер де айты­лып жатушы еді. Ал «Асыл арнада» сөз алған дін қайраткерлері мен ғалымдар көрермен қауыммен сыр­­лас­қандай күйде әңгіме жүр­гізе­тін­діктен, ұйып тыңдап қала­тыны­мыз шындық. Көрермен ретінде тағы бір та­ғатсыздана күтіп, рахаттана қа­рай­тын хабарларымның бірі – ел шежіресіне, туған жер тарихына ар­нал­ған бағдарламалар. «Бабалар – асыл да­налар», «Бабалар жо­лы­мен», «Хақ­пен қауышу» сияқ­ты ай­дарлар Ислам өркениетінде өмір сүрген еліміздің он төрт ғасырлық тарихын нақты тұл­ға­лар өмірімен астастыра отырып, қызықты баяндайды. Тарихи тұл­ғалар қатарында ұлы Абай­дың әкесі Құнанбай қажы жа­йын­­дағы деректі фильмге ерекше тоқта­лып өткенді жөн көріп отырмын. Неге десеңіз, онда Құнанбай қажы жайлы шындық жалпы жұрт­қа ашық айтылады. Бір сөз­бен түйіп айтсам, «Асыл арна» ел тірлігіне қатысты небір сауап­ты істер атқар­ған. Құнан­бай қа­жының да, жазу­шы Мұхтар Әуезов­тің де ұлт­жанды, азамат­тық болмыстарын арши білген, арашалай алған. Бұл үшін арна қызметкерлеріне «Алла разы бол­сыннан» басқа айтарымыз жоқ. «Достық шаңырағы», «Под шан­раком дружбы» деген айдарлар арқылы берілетін хабарлар да кө­ңілге әбден қонымды. Қа­зақтың кеңпейілдігі, қонақ­жай­лылығы ха­қын­да өзің айт­қаннан гөрі сол қа­сиет­тердің шарапатын көрген өзге ұлт өкілдерінің ағы­нан жарыла баян­дауы бір ғани­бет емес пе?! Ар­на журналис­тері­нің алғысы шексіз сондай жандардың пікірлерін ора­йын келтіріп, сәтімен беріп отыруы құптарлық жәйт. Әсіресе, ингуш ұлтының өкілі Жәбірейл Арсамаков деген азаматтың жүрек­жарды пікірі қазақты ғана емес, кез келген иман­ды көрерменді тебіренткендей екен. Қазақстан­ды өзінің туған елі, өскен жері, қимас Отаны деп есептейтінін толқи тұра жеткізген ол бір кездері, көзі тірісінде әкесінің жиі айтатын мынандай пікірін де есіне алды. Шиеттей бала-шаға­сымен қоржын тамдарының бір бөлмесіне тығы­лып, елінен айда­лып келген бауыр­лардың отба­сы­на келесі бөлмесін босатып беріп, өздері ішер асқа жа­рымай отырса да олармен қолын­дағы бір үзім нанын бөлісіп жеген қазақтың мәрттігін Жәбірейлдің әкесі ұдайы айтып отырған екен. «Қазақтармен сыйысып тұра ал­ма­ған жан өз отбасына да сый­майды», – дейді екен ол кісі. Мұн­дай пікірлерді жиі беріп тұру­дың маңызы зор. Нұрлытай ҮРКІМБАЙ.