Орнықты саясаттың нақты көрінісі

Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Ержан Қазыханов Бельгия, Ұлыбритания және Германияға үш күндік жұмыс сапарын 18 шілдеде Бельгия астанасы Брюссельде шетелдік бұқаралық ақпарат құралдары өкілдеріне арнайы брифинг өткізуден бастады. Онда Ержан Қазыханов елі­міздің жеткен жетістіктерін айта келіп, халықаралық аренадағы бір­қатар жағдайлар барысына да тоқталды. Әсіресе, Кеден одағы­на қатысты министр оның Қазақ­станға ғана емес, сондай-ақ осы өңірлерде жұмыс істегісі келетін еуропалық компаниялар үшін де тиімді болатынын атап өтті. Қа­зіргі таңда Қазақстан Франция, Италия және Испаниямен стра­тегиялық әріптестік келісімін жа­сады. Сондай-ақ Германиямен бір­лескен экономикалық ынты­мақ­тастыққа қол жеткізді. Биыл­ғы жылдың маусымынан бастап ынтымақтастық пен әріп­тестікті тереңдету туралы келісім бой­ын­ша келіссөздер үдерісі бас­талды. Мұндай ынтымақтастық өзара қатынастарды жаңа деңгей­ге көте­руі тиіс. Түстен кейін Ержан Қазы­ха­нов Бельгия Премьер-министрі Ив Летернмен кездесіп, екі ел арасындағы қатынастарды әрі қа­рай дамыту жөнінде әңгімелесті. Қазақстан сыртқы саясат ведом­ствосының басшысы Бельгия Ми­нистрлер кабинетінің басшы­сы­на Президент Нұрсұлтан Назар­ба­ев­тың Король Альберт ІІ атына 21 шілдеде болатын Корольдіктің бас­ты ұлттық мерекесі – Бельгия күніне орай жолдаған құттықтау хатын табыс етті. Жолдауда Ел­басы Астананың екіжақты қа­рым-қатынастың дамуына қатыс­ты ұс­танымдарын да айтып өткен. Кездесу барысында Бельгия Премьер-министрі Қазақстан-Бель­­гия қатынастарын өте қар­қын­ды деп бағалады және оның дәлелі ретінде Президент Н.На­зарбаев­тың өткен жылғы Бель­гияға са­пары мен И.Летерннің Астанада өткен ЕҚЫҰ Саммитіне қаты­суын айтуға болады. Осы орайда бельгиялық премьер «...өзімнің Ас­танаға сапарым бары­сында көр­ген Қазақстандағы даму мен жетілуге деген тұрақты ұмтылыс пен серпінділікке таң қалдым», деп таңданысын жасырмады. Әңгімелесуші тараптар Астана мен Бельгияның Льеж қала­ла­ры Бүкіләлемдік «EXPO-2017» көр­­ме­сін өткізуге өз канди­да­ту­ра­ларын ұсыну мәселесін талқы­лап, Қазақстан мен Бельгия ара­сындағы таза бәсеке екі елді жа­қындата түсетінін атап өтті және бір-біріне сәттілік тіледі. Сауда-экономикалық саласындағы ын­ты­мақтастықты қозғай отырып, тараптар қазіргі уақытта Қазақ­стан мен Бельгия арасындағы бұл бағытта үлкен әлеует бар екенін бірауыздан мақұлдап, сол әлеует әлі күнге дейін толық іске қо­сыл­мағанын атап өтті. Бельгиялық премьердің пікірінше, оның елі­нің шағын және орта бизнес өкілдері қазақстандық рынокқа қызығу­шы­лық танытып, біздің елмен ынтымақтасу әлеуетін зейін са­лып зерттеуде екен. Осыған орай, екі елдің арасындағы сауда-эко­номикалық ынтымақтас­тық­тың әрі қарай дамуы үшін ма­ңыз­ды бо­лып табылатын Қазақ­стан­да қо­лай­лы іскерлік ахуалды да­мы­ту мен қолдау мәселесі қарас­ты­рыл­ды. Тараптар, сондай-ақ энерге­ти­ка саласындағы ынтымақтастық мәселесін де талқылады. Қазақ­стан министрінің айтуынша, біз­дің еліміз Еуропаға энергия көз­дерінің сенімді жеткізушісі бо­лып табылады және алдағы уа­қыт­та да сол жолынан таймайды. Атом энергетикасы саласындағы өзара ықпалдастық жөнінде айта оты­рып, Е.Қазыханов әңгіме­ле­су­ші та­рапты ядролық заттарды таратпау саласындағы, оның іш­ін­де МАГАТЭ қамқорлығымен Қа­зақ­стан аумағында төмен бай­ы­тыл­ған ядролық отын банкін құ­ру ту­ра­лы бастамаларымен таныс­тырды. Сонымен қатар, тараптар ал­да­ғы уақытта Семей ядролық сы­нақ полигонының жабылуына 20 жыл толуына байланысты осы мә­­селені де талқылады. Осы орай­да бельгиялық Ипр қаласында жа­қында ашылған ядролық сынақ­тардың құрбандарына арналған қазақстандық естелік осы саладағы қатынасты дамытуға өз үлесін қосатындығы айтылды. Азаматтардың өзара келіп-кету мәселелерін талқыға сала келіп, Е.Қазыханов Президент Н.На­зар­баевтың тапсырмасына сәй­кес, Қа­зақстан Экономикалық ынты­мақтас­тық және даму ұйы­мына кіретін 34 мүше мемлекеттің аза­маттарына визалық талаптарды жоюды көздеп отырғандығын жә­н­е қазіргі кезде біздің еліміздің Үкіметі бұл бағытта тиісті жұ­мыс­тарды атқарып жатқан­дығын жеткізді. Бұдан кейін біздің еліміздің Ислам ынтымақтастығы ұйымына (ИЫҰ) төрағалығы кездесудің бөлек және мазмұнды тақыры­бына айналды. Атап айтқанда, Е.Қа­зыханов ИЫҰ төрағалығы шең­берінде Астана діни азшылық қ­ұ­қықтарын қорғаумен айналы­саты­нын атай отырып, Қазақстан ислам әлемі мен батыс арасындағы өзіндік көпір рөлін атқаруға мүдделі және бұл үшін біздің елі­міздің әмбебап әлеуеті бар екендігін атап өтті. Сонымен бірге, кездесу барысында Таяу Шығыс пен Солтүстік Африкадағы, оның ішін­де ҚР ИЫҰ-дағы төрағалы­ғын­дағы міндеттерге де аса назар аударылды. Қазақстандық министр атап өткендей, біздің елімізде бұл бағыт бойынша не істеу керектігі жөнінде нақты түсініс­тік бар, атап айтқанда, бұл елдердің экономикалық дамуына қолғабыс жасау қажет. Сол күні, Сыртқы істер министрі Ержан Қазыханов ЕҚЫҰ-ның Іс басындағы төр­ағасы, Литва Сыртқы істер министрі Аудрониюс Ажубалиспен жә­не ЕҚЫҰ Бас хатшысы Ламберто Занньермен де кездесті. Кез­де­сулер ба­рысында Астана дек­ларация­сын­да көрсетілген мін­деттердің орын­далу барысы сөз болды. Биылғы жылдың жел­тоқ­са­нын­да Вильнюсте жоспарла­нып отырған ЕҚЫҰ-ға мүше елдер Сыртқы істер министрлері кеңе­сінің отырысына дайындық ба­рысы да талқыланды. Екі кездесуде де Астана Саммиті Ұйымға жаңа тыныс беріп, оның жұмы­сын жандандыра түскендігі атап өтілді. Сонымен қатар, ЕҚЫҰ-ның Іс басындағы төрағасымен кез­десуі барысында ЕҚЫҰ мен Ислам ын­ты­мақтас­тығы ұйымы ара­сындағы өзара ықпалдастық мәселесі де назардан тыс қалған жоқ. Қазақстан сыртқы саясат ведомствосының басшысы баста­ған қазақстандық делегация жыл сайын Брюссельде өткізіліп тұра­т­ын ЕҚЫҰ «үштігі» мен Еуропа Одағы арасындағы отырысқа да қатысты. Онда осы жылы Вильнюсте өтетін ЕҚЫҰ Сыртқы істер министрлерінің кеңесіне дайын­дық барысы пысықталып, Приднестровье бойынша «5+2» ке­ліссөздерді жалғастыру, Жерорта теңізінің оңтүстігіндегі демокра­тиялық үдерістер, тағы басқа да мәселелер талқыланды. Бұдан соң Ержан Қазыханов ЕО-ның Шетел істері және қауіп­сіздік саясаты жөніндегі жо­ғар­ғы өкілі, баронесса Катрин Эштон­мен жүздесті. Кездесуде, әсіресе, Қазақстан мен Еуропа Одағы арасындағы ынтымақтас­тық пен әріптестікті тереңдету ту­ралы келісім бойынша келіс­сөз­дер үдері­сін әрі қарай жыл­жыту жайына ерекше назар ауда­рылды. Өйт­кені, аталған құжаттың толық әрі жан-жақты болуын қамтама­сыз ету мәселесі күн тәртібіне өт­кір қойылуда. Қазірге Қазақстан өңір елдері ішінде мұндай жетістікке жеткен жалғыз ел. Бұл Еуропа Одағының Қазақстанмен ын­ты­мақтастықты тереңдетуге ын­талы екендігін тағы бір ай­қындап берді. Кеше Қазақстан Республика­сының Сыртқы істер министрі Ержан Қазыханов Ұлыбритания астанасы – Лондонда да бірқатар екі жақты кездесулер өткізді. Атап айтқанда, Ұлыбританияның бұрынғы премьер-министрі Тони Блэрмен, ал түстен кейін бри­тандық әріптесі  У.Хейгпен кездесті. Кездесуде тараптар екі елге ортақ бірқатар мәселелерді тал­қы­лады. Қазақстан сыртқы саясат ведомствосының басшысы  Ержан Қазыханов бүгін Берлин қа­ласында бірқатар кездесулер өткізеді деп күтілуде. Асқар ТҰРАПБАЙҰЛЫ – Брюссельден.