Сары самаурындарды самсатқан

Жақында Қостанайда Қазақ­стан халқы Ассамблеясы Аналар кеңе­сінің республикалық кеңейтілген отырысы аясында ашылған көрмеге Алтынай да самаурындарымен қа­тысты.Үлкенді-кішілі, ескілі-жа­ңалы самаурындарының бір бөлігі ғана ұзыннан ұзақ аумақты алып тұрды.

– 1976 жылы тұрмыс құрдым. Сонда анам жасауыма жап-жаңа са­маурын қосып берді. Одан кейін әжемнің пайдаланған самаурыны да, анамның самаурыны да маған бұйырды. Олар өте ескі еді, ана­ла­рымның көзіндей етіп көр­нек­ті жерге қойдым. Содан бас­тап менде дүкенге барсам самаурын қа­райтын әдет пайда болды. Әдемі бұйымның бірі ғой, қызығу­шылығыма сол әсер еткен болар, бүгінге дейін жи­нап келемін, – дейді Алтынай Төле­байқызы.

Көрмедегі самаурындар бірін-бірі қайталамайды. Ең «кәрісі» 1870-жылдары ағайынды Баташев­тардың фабрикасынан шыққан. Тейле фабрикасының самаурыны да 1900-жылға дейін жасалған көрінеді. Ең үлкен самаурынға 40 литр су кетеді, ең кішісі бір жарым литрлік, тоқпен қайнайды. Оның сыртында сыйкәде ретінде жасалған самаурындар да бар. Жи­нақтаумен айналысатындардың «жұмысы» да оңай емес. Алтынай да екі адаммен басы қосылса, самау­рынды әңгіме етеді екен. Ол туралы бір қызық дерек естісе, ерінбей барып, соны алмай тынбайды. 2000-жылдардың басында осы ыдыстың көңіліне ұнаған біреуін 60 мың теңгеге сатып алыпты.

– Ол кезде 60 мың менің 2-3 айлық жалақым болды ғой. Қо­лымдағы самаурындарды екі жүзге жуық деп айтатыным, көбі ескі, бірінің құлағы жоқ, бірінің шүмегі сынған, жөндеуді қажет етеді. Сондықтан олардың біразын сақтағанмен, санаққа қоспай отырмын, – дейді Алтынай.

Бір қызығы, Алтынай тек жинамайды, самаурынның тарихын айтса да, айналасындағыларды ұйытып тастайды екен. Оның жинағы бірін-бірі қайталамайды. Оларды бір туысының жертөлесіне құлыптап сақтайды. Музей қызметкерлерінің қолқалауымен сирек те болса көр­мелерге қатысып отырады екен. Өмір бойы құрылысшы болып істеген Алтынайдың өнерге, хал­қымыз тарихына, этнографиясына деген қызығушылығы жұртты да қызықтырғандай.

ҚОСТАНАЙ