Еліміздегі өңдеу өнеркәсібінің қуатты саласы «АгромашХолдингKZ» және «СарыАрқаАвтоПром» машина жасау зауыттарына Үкімет басшылары, министрлер, шетелдік қонақтар жиі ат басын бұрады. Сонда зауыт басшылары – ер азаматтардың арасында қазақтың тастүйін, алмастай өткір қара қызы жүреді. Және де зауыт жағдайын, шығарған өнімдері мен экономикалық мәселелер жөнінде көбіне сол қыз айтып береді.
Ауыл шаруашылығы техникаларының тиімділігі, артықшылығы, құрастырылатын машиналар жұмысының жергіліктендірілу көлемін ұлғайту, қосалқы бөлшектерінің сервисін ұйымдастыру дейсіз бе, мәліметтің барлығын жүйе-жүйесімен жайып салады. Өзіне өте сенімді әрі әңгімелесіп тұрған адамдарды үйіріп, ауызына қаратады. Мұндай кезде «АгромашХолдингKZ» акционерлік қоғамының вице-президенті Динара Шүкіжанованың мәліметтерін айызы қанып тыңдаған делегация мүшелері де, анталап ақпарат аңдыған журналистер де ылғи ер азаматтардың арасындағы жалғыз әйелдің техника жағдайын соншалықты жақсы білетініне, оның техника шығаратын зауыт басшылығында жүргеніне таңданып та қалар еді. Ірі өндірістің нарықтағы кемесін бағыттап отыру, қайраңдап қалмауын алдын ала ойластыру да оңай шаруа емес. Қағілез қыз зауытпен әріптес болуды ойлаған шетелдік ірі компаниялармен келісімдер жасауда да ұтымды қадамдар жасап келеді.
Негізі адам мінезі жүре келе өзгермейді, ол туа бітеді. Динара Аманжолқызын білетіндер осы ойға тоқтайды. Ол бала кезінен ширақ болды. Мектепті «Алтын белгімен», А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университетін және Халықаралық бизнес университетін «қызыл дипломмен» бітірді. Қостанай университетін бітірген соң, «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалының Соколов-Сарыбай кен өндіру бірлестігі аудандық ұйымында маркетинг бөлімінің маманы қызметінен бастады. Аз уақыт болса да Қостанай қалалық әкімдігінде бас маман болып істеп, тәжірибе жинады, ысылды. Америка Құрама Штаттарына барған сапарынан соң, Динара өзін кәсіпкерліктен көргісі келді. «АгромашХолдингKZ» акционерлік қоғамына баспасөз хатшысы болып келгенде, Динараның университетті бітіргеніне екі жыл ғана болған еді. Сол екі жылдың өзінде жас қыз талмай ізденумен болды. Ол қандай жұмыста болса да оған аса көңілі тұрақтамайтын, өзінің мүмкіндігін толық пайдаланбағандай, орнын таппағандай сезім билейтін. Ал машина жасау зауытындағы жаңа қызметке ол құлшына кірісті, өзінің бұл жұмысты алып кете алатынына толық сенді. Әңгіме бұқаралық ақпарат құралдарымен жұмыста емес, түпкі мақсат, қызметтің мазмұны жаңа кәсіпорынның жұмысын жолға қою, өнімінің сапасын көпшілікке тарату, өткізу болатын. Бізге нарықтың соңын ала келген маркетинг мамандығының қыр-сыры Динараға мәлім, ол мұны кез келген өңдеу кәсіпорнының болашағымен байланыстыратын.
Дегенмен оған алғашқыда барлығы да оңай болды десек, артықтау кетерміз, сірә. Динара келгенде «АгромашХолдингKZ» зауыты комбайн құрастыруды енді бастаған еді. Зауыт президенті оны цехқа әкелді де, «Сен алдымен бұл жерден не шығатынын, ол қалай өндірілетінін білуің керек. Міне, механикалық цех, комбайн да, тұқым сепкіш те, гальваника да – бәрі осында. Осылардың әр тетігін білуің керек, саған бір апта уақыт беремін» деді де кетіп қалды. Машина жасау тек Қостанай үшін ғана емес, жалпы еліміз экономикасындағы жаңа сала. Ауыл шаруашылығы техникаларының әр тетігін білу үшін механиктер мен инженерлер 4-5 жыл басын қатырып оқымай ма? Президент болса оған бір апта уақыт берді. Жүзу білмейтін адамды теңізге лақтырып жібергендей күй кешті, зауыт басшысының артынан состиып қарап тұрып қалды. Бірақ бойын тез жинап алды, «қайтсем де осы цехтан бәрін де біліп шығамын» деген өзіне іштей тастүйін сөзін де беріп үлгерді.
Әрине оған оңай болған жоқ, цехтағы бір маман түсіндірсе, екіншісі «басымды қатырма» деп қуып жіберді. Екі апта шамасында «емтихан» тапсырды. Дәл инженердей болмаса да, шамалапты, механикалық цехтағы құрастырылып жатқан ауыл шаруашылығы техникаларының тетіктерін жатқа соқты. Көз майын тауысқан еңбегі жанғандай болды, бірақ...
– Мен маман ретінде кәсіпорынға қажеттігімді басшыларға дәлелдеу үшін бір жылдай уақыт керек болды. Себебі ол кезде баспасөз хатшысы деген қызметтің ірі өндірістерге енді еніп жатқан кезі, көбіне түсініксіз болған шығар. Екіншіден, басшылықтағы ер кісілер маған білікті маман ретінде емес, әйел деп қарады. Техника жүрген жерде әйел емес, ер адам жүруі тиіс деген қатып қалған түсінік шеңберінен олар да уақтылы шыға алмады, – дейді Динара Аманжолқызы. Бір істі қолына алса, аяғына дейін жеткізбей қоймайтын табандылығы Динараны тек жеңіс жолына жетеледі. Ол машина жасау ісіндегі басшылармен, мамандармен түсінісу, жұмыс қарым-қатынасы мәдениетін жолға қою үшін уақытының басым бөлігін сарт-сұрт етіп жататын цехтарда өткізді.
Зауыт бірден бүгінгі қалыпқа келген жоқ. Қиындықтардың барлығынан да өтті. Тіпті алға баса алмай, кейін шегінуге жол қалмай, аңтарылған кез де болмай қалған жоқ. Зауыт басшылары кімнің кім екенін осындай сәттерде таныды. Креативтік бастамаларды жиі көтеретін Динараға кәсіпорынның кадр бөлімі сеніп тапсырылды. Ол алдымен кәсіпорында өзінің командасын құрды. «Жалғыз ағаш орман емес», қанша білікті болса да бір адам ештеңе де шеше алмайды.
– Мен командамды жинағанда көп ойландым. Маған біразы мамандарды орталықтан шақыруды ұсынды. Бірақ олар біздің әлі қаржысы жоқ компания үшін қымбатқа түсетін еді. Сондықтан мен командама өзім сияқты бұл саланың маманы емес, бірақ өз бетінше оқудан жалықпайтын, өзіне өте жауапты, алдына мақсат қоя алатын адамдарды жинадым. Біздің команданың өндірістен шықпай, осында түнеген сәттеріміз жетерлік. Мамандар жинағанда оларды таңдаудан қателеспеппін, негізі адам танитын қабілетім бар. Өзімнің таңдаған командаммен жеті жылдан бері жұбымыз жазылмай бірге келеміз, – дейді Динара.
Білікті мамандар жетіспейтін кәсіпорын қандай өнім шығарып, уақытқа ілесе алушы еді? Ол кезде жаңа салаға еңбек нарығынан дайын инженер-мамандар табу шөмеледен ине іздеумен бірдей болатын. Сондықтан Динара бастаған команда корпоративтік университет құру керектігін көтерді. Оның сыртында техникаларды құрастыру ісін жергіліктендіретін, яғни оларды бояйтын, дәнекерлейтін, ұсақ жұмыстарын атқаратын 500 білікті маман-жұмысшыны табуды мақсат етіп қойды. Көшеден кім көрінгенді тағы алуға болмайды. Ірі кәсіпорындардағы жұмысшылармен әңгіме жүргізді, Украинаға барып, банкрот болған зауыттардың жұмысшыларын шақыру үшін «Кімге жұмыс керек?» деп, плакат ұстап тұрған кездері де болды.
– Жинаған жұмысшыларды «УАЗ», «АвтоВАЗ» сияқты Ресейдің ірі зауыттарында бір қайтара оқытып алдық. Жұмысшыларым зауытта оқуда болғанда, мен сол зауыттың басқа цехтарын аралап кетемін де, маман жұмысшыларын біртіндеп Қостанайға жұмысқа шақырдым, осындай қулыққа да бардық, – дейді Динара өткен күндерді еске алып. Аз жылда-ақ құрастырған ауыл шаруашылығы техникалары еліміздің диқандарын қамтамасыз еткен «АгромашХолдингKZ» зауыты жұмысының жандануына Динара командасының қосқан үлесі аз емес. Ылғи креативті ойлайтын жастар өздері жасаған әр қадамы зауытқа тек пайда келтіруі керек деген ұстаныммен жұмыс істейді.
– Сырттан маман шақыру өте қымбат. Біз өзіміздің кадрларды өсіруді мақсат етеміз. Сырттан келген бір адамға қаржы шашқанша, өзіміздің он маманға төлегенім артық. Мысалы, біздің зергер деңгейіндегі керемет дәнекерлеушілеріміз бар, солар өзіміздің жұмысшыларды үйретеді, оларға сараңсымай, үстемеақы төлеп отырамыз. Жұмысты ұйымдастыра білсең білікті мамандар өз арамыздан шығады. Сырттың жылтырағына қызығу – осалдық, өйткені ол саған қаржыға, қымбатқа түседі, өз сорпаңа піскендей қайдан болсын. Ал жұмысқа бар ынтасын салмайтын, әлсіздермен біз жылдам қоштасамыз, бір күн де ұстамаймыз, – дейді Динара тақ-тақ сөйлейтін әдетімен.
2016 жылы Динара Шүкіжанова 32 жасында «АгромашХолдингKZ» акционерлік қоғамы басқармасының даму жөніндегі директоры, одан көп уақыт өтпей-ақ бірінші вице-президент лауазымына көтерілді. Бүгінде қаршыға мінез қыз тұтас компания қамын ойлайды, жұмысшыларға жағдай жасауы, зауыттың өнімі нарықты билеуі үшін жауапты жұмыстар атқарады. Динара жауапкершілікті басты орынға қояды. Кез келген басшыда жауапкершілік болғанда ол алдымен ізденеді, оқиды, тәжірибесін молайтады, біліктілігін ширатады және жұмысшыларға қамқорлықпен қарайды. «Жұмысшыларға қалай жағдай жасасаң – олардан қайтарым да дәл солай болады». Басшы Динараның ұстанымы бұл. Жауапкершілік бар жерде ар-ұят та, қызметтегі тазалық та бар. Елді, жерді сүюдің де түп негізі жауапкершілікте жатыр. «Отанды сүю – иманнан» деген сөздің төркіні де осы болса керек.
Еліміз экономикасындағы ең бір тұтқалы машина жасау саласының дамуына осылай тер төгіп жүрген Динараның сүттей ұйыған отбасы бар, жолдасы оның талабын қолдап, әрқашан көмегін аямайды, қызғалдақтай қызы өсіп келеді. «Үй салсам, есіктің алдына жидек егіп, таңқурай терсем» деген ой да жұмыс арасында жиі есіне түседі. Отбасының берекесін ойлаған, өзі қазығына айналған әр әйелдің арманы да бұл. Ол достарына «қолымнан келмейтінді армандамаймын» деп әзілдейді. Динараның тұлғасы болар елдің жастары үлгі тұтар бетперде дерлік. Оның есімін «Қазақстанның 100 жаңа есімі» қатарынан көргенде осындай ой түйдік.
ҚОСТАНАЙ