Қостанай облысында соңғы бес-алты жылда құрылыс саласы ерекше қарқынмен дамыды. Облыс орталығында бұрын далиып бос жатқан жерлер мен көптеген ескі үйдің орнын бүгінде көпқабатты әсем үйлер басты. Қала құбылаға қарай қанат жайып, іргесін кеңейтті. Қостанайдың солтүстік-батысында шырайлы шағын аудандар пайда болып, зәулім ғимараттар бой тіктеді. Бастысы, халыққа қолжетімді баспана тұрғызуға бағытталған қыруар шаруа реттеліп, мемлекеттік тұрғын үй бағдарламасына деген сенім түбегейлі орнықты.
Облыста жыл сайын кемі 335 мың шаршы метр тұрғын үй пайдалануға беріледі екен. Қысы-жазы, күні-түні тоқтаусыз жүріп жатқан осыншама құрылысқа қажетті материалдың бәрі отандық өнімдер. Ерекше қарқынмен бой түзеп жатқан биік үйлердің тасын да, ағашын да, терезе-шатырын да жергілікті кәсіпорындар шығарады. Олардың қатарында көпқабатты үй тұрғызуға қажетті болат арматура жасап шығаратын «Еураз Каспиан Сталь» зауыты да бар. Құрыштан құйылатын құрылыс материалы Қазақстанға бұған дейін Ресейдің Новокузнецк, Нижний Тагил қалалары мен Украинадан әкелінетін. Қостанайдағы «Еураз Каспиан Сталь» зауыты он шақты жылдан бері, импорт ағынын тежеп, оның орнын отандық өніммен толтырып келеді.
Үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы аясында Қостанай облысында 74 ірі жоба іске қосылған. «Еураз Каспиан Сталь» зауыты – осы бағдарламаның жемісі. Ресейден басқа бірде-бір мемлекетте жоқ жаңа өндіріс орнын ашып, тыңнан түрен салу оңай шаруа емес. Кәсіпорын алғашқы жылдары мемлекеттің тікелей қолдау көрсетуі арқылы өндірісін қалыптастырып, қуатын арттырды. Зауыттың өндіріс алаңына италиялық «Siemens SPA» фирмасының озық үлгідегі құрылғылары қойылған. Жаңа технологияның тілін меңгеріп, технологиялық үдерісті жетілдіру үшін бастапқыда батыстан маман тарту керек болды. Серіктестік бұл тұста да мемлекет көмегіне иек артты. Индустрияландыру бағдарламасы бойынша 8 млн 103 мың теңге қаржы бөлініп, кәсіпорын қуатын арттыруға жұмсалатын қыруар шығын мемлекет тарапынан өтелді.
Еліміздегі бірегей кәсіпорын бүгінде айына 15 мың тонна шамасында өнім шығарады. Серіктестік мамандарының айтуынша, егер толық өндірістік қуатына енсе, зауыт жылына 450 мың тоннаға дейін арматура шығара алады екен.
– Біздің кәсіпорын Ресейден тыс жерде еуропалық стандартқа сай арматура шығаратын тұңғыш зауыт. 2011 жылы ашылдық. Облыс қана емес, бүкіл республика көлемінде бірегей саналатын инновациялық жобаның жалпы құны – 131 млн доллар. Оның 90 миллионын мемлекеттің қолдауы арқылы жеңілдетілген несиемен алдық. Біз мемлекет қазынасына жылына 2 млрд теңгеден астам салық төлеп отырмыз. Зауытта шығатын негізгі өнім – А500 С маркалы арматура. Оны Қазақстанның ірі қалаларындағы құрылыс компанияларына жібереміз. Мәселен, таяуда ғана Алматы мен Шымкентке 5 вагон жөнелттік. Келесі 5 вагонның жүгі тиеліп, дайын тұр. Сонымен қатар тапсырыс бойынша Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан және Ресей, Украинаға арматура саудалаймыз, – дейді зауыттың коммерциялық бөлімінің басшысы Евгений Крыжановский.
Пандемияның салдарынан нарықтық қатынастар шиеленісіп, жалпы тауар айналымының тежелуіне қарамастан, Қостанай арматураларына сұраныс жоғары. Сондықтан зауыт екі ауысымда жұмыс істеп жатыр. Кәсіпорын соңғы айда 25 мың тонна өнім шығарды, алдағы айға 37 мың тоннаны жоспарлап отыр.
Қазақстанда құрылысқа жыл сайын 800 мың тоннадан астам арматура жұмсалады. Қостанай арматура зауыты осы қажеттіліктің тең жартысын өтеп отыр. Кәсіпорын өнімдері негізінен ішкі нарыққа арналған. Серіктестік сан алуан диаметрлі немесе металлургтердің тілімен айтқанда, түрлі калибрлі арматуралар шығарады.
– Арматура құрылыс нарығындағы ең өтімді тауар. Біз сапаға жұмыс істейміз. Өйткені жоғары сапалы өнім – тұтынушылар сұранысын арттырады. Ең бастысы, сұраныс бар. Біздің қоймалар 9 мың тонна арматураға есептелген. Оны толтыру үшін шамамен 7 күн тынбай жұмыс істеу керек, – дейді зауыт мамандары.
Зауыт өнімдерін тұрақты тұтынушылардың бірі – Қостанай қаласындағы үй құрылысы комбинаты. Кәсіпорындағы Германиядан әкелінген автоматтандырылған технологиялық желілер күрделі бетон бұйымдарын шығарады. Оған пайдаланылатын арматуралар «Еураз Каспиан Сталь» зауытынан сатып алынады. Екі зауыт та қала шетіндегі индустриялық аймақта орналасқан. Екі арада тіпті жаяу қатынауға болады. Көрші кәсіпорынға қажетті материалды арматура зауыты өзі жеткізіп береді.
– Бұл біз үшін аса қолайлы. Әрі отандық өнім болғандықтан біз жергілікті арматура зауытының өнімдерін ғана аламыз. Көп жылдан бері ынтымақтастықта жұмыс істеп келеміз. Қостанай арматуралары Ресейден келетін арматурадан сапа жағынан да кем түспейді, – дейді үй құрылысы комбинатының бетон бұйымдарын дайындау цехының шебері Абзал Төлегенов. Маманның айтуынша, өндіріске жергілікті кәсіпорын өнімін пайдаланудың ұтымды тұстары көп. Мәселен, Қостанай үй комбинаты бұрын арматураны Нижний Тагилден алдырып келген. Шалғайдан келетін тауардың бағасы да қымбат екені белгілі. Ал іргедегі зауыт ашылғалы екі зауыт арасында келісімшарт жасалып, өзара әріптестікке қол жеткен.
– Қазір бұл уағдаластықтың жемісін көріп отырмыз. Біздің өнімнің құрылыс нарығында сұранысқа ие болуы ең алдымен сапаға байланысты. Ал сапа «Еураз Каспиан Сталь» зауытынан алатын арматураның төзімділігіне, мықтылығына, құйылу технологиясына да тікелей байланысты болып отыр. Бұл жағынан қостанайлық арматура шетелдің ең сапалы арматураларына да дес бермейді, – деді А.Төлегенов.
Бүгінде «Еураз Каспиан Сталь» өнімдеріне шетелдік сұраныс артып келеді. Кәсіпорын биыл алғашқы 2 ай ішінде 2 мың тонна құрыш материалды сыртқа саудалаған. Оның басым бөлігі Орталық Азия мемлекеттеріне жөнелтіліпті.
Қостанай облысы