Отбасы құндылықтары туралы ой бөлісті

Жиынға мемлекет және қоғам қай­рат­керлері, ақындар мен жазушылар, педагогика қауымдастығы, үкіметтік емес ұйымдар, мүдделі мемлекеттік орган­дардың өкілдері қатысты. Ақпарат және қоғамдық даму министрі әрбір отба­сыдағы жетістік те, кемшілік те қоғамның ортақ көрсеткіші екенін алға тартып, мем­лекетшіл азамат қашанда отбасынан алған тәрбие мен жалпы қоғамдық құн­дылықтардан қалыптасатынын жеткізді.

«Өкінішке қарай бүгінде жасөс­пі­рім­дер арасында түрлі келеңсіздіктерге жиі куә болып жүрміз. Олардың қатыгездікке бейімділігі, суицид, толеранттылықтың тө­ме­ндігі, басқа да мәселелер, бұлар бір жақты қарайтын дүние емес. Дегенмен, түп негізінде отбасының рөлі зор деп санаймын. Мемлекетшіл азамат қашанда отбасынан алған тәрбие мен жалпы қоғамдық құндылықтардан қалыптасатыны белгілі. Пандемияға дейін бізде балаға білім мен тәрбие беру ісіне балабақшалар мен мектеп қана жауапты деген пікірлер болды. Қазір карантин кезінде бұл ойдың түбі­рімен өзгергенін көріп отырмыз. Бала тәрбиесіндегі отбасының, ата-ана­ның рөлі мен жауапкершілігі арта түсті. Уақыт бізден отбасы мен бала тәрбие­сіндегі құндылықтарға жаңа қырынан қарауды талап етіп отыр. Мемлекет басшысы кешегі Жолдауда ұлттық болмыс тақырыбында ұлт сапасын арттыру­ды айтты. Әлем бүгінде күн сайын өз­геріп жатыр. Өмірімізге жаңалықтар жан-жақты енуде. Бұл орайда ұлттық құн­ды­лықтар мен заманның озық үлгілерін бір-бірімен ұштастыра отырып, балаға білім беру – біздің бас­ты мақсатымыз. Өздеріңіз білесіздер, мемлекеттік отбасы демографиялық саясаты – біздің министрліктің құзырындағы басты салалардың бірі. Сондықтан бұл бағыттағы жобаларға қашанда ерекше мән беріледі. Атап айтқанда, отбасы институтын дамыту бағытында биыл 6 әлеуметтік жобаға грант бөлінді. Солардың ішінде бала және денсаулық, жастар арасында отбасылық құндылықтар, отбасылық қа­рым-қатынастарды нығайту жобаларын ерек­ше атап өтуге болады. Әлеуметтік жо­баларды тиімді іске асыру мақсатында үш бағыт бойынша жұмыс топтарын құр­­дық. Әр жоба қорытындысы бойынша жұмыс топтары отбасы институтын нығай­ту, балалықты қорғау, гендерлік тең­дікті ілгерілету бағытында нақты ұста­нымдар әзірлейтін болады», деді А.Балаева.

Сонымен қатар ол министрліктің жанында отбасы институтын зерттеу орталығы жұмыс істейтінін тілге тиек етіп, орталықтың басты мақсаты – отбасы және неке, көпбалалы отбасылар, демографиялық саясат мәселелері боөйынша нақты зерттеулер жүргізу екенін жеткізді.

«Бұдан басқа, «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында да бірқатар шаралар жүзеге асырылып отыр. Солардың ішінде әсіресе дәстүр мен ғұрып және ұлттық тәрбие жобаларын ерекше атап айтқым келеді. Бұлардың барлығы отбасылық тәрбие, халықтық рухани құндылықтар, ұлттық салт-дәстүрді насихаттап, ұлтаралық қарым-қатынас пен толеранттылықты нығайтуға бағытталған. Президент Қ.Тоқаев Қазақстан халқына Жолдауында «Жауапты мемлекет, жауапты қоғам, жауапты адам» жүйесін орнату туралы айтты. Бұл міндеттің түбінде қоғамдық тәрбие ұғымы жатыр. Ал тәрбиенің бастау бұлағы, қайнар көзі – отбасында. Сондықтан отбасылық құндылықтың жаңа заманға сай үлгісін жасау – біздің бүгінгі басты мақсатымыз. Бұл орайда қоғамдық талқылаудың, халық пікірінің маңызы қашан да зор», деді Ақпарат және қоғамдық даму министрі.

Іс-шараның модераторы О.Асан­ға­зы­қызы отбасы саясатын іске асыруда білім беру мекемелерінің, БАҚ-тың белсенді өзара іс-қимылын қамтамасыз ету, Қазақстанда неке және отбасы инс­титутын нығайтуда ұлттық тәрбиені дәріптеудің маңыздылығын атап өтті.

Жазушы, медицина және педагогика ғылымдарының докторы, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Советхан Ғаббасов өз тәжірибесімен бөлісіп, балаларды тәрбиелеу процесінде өзінің кітаптарында баяндалған әдістемелерін қолдануды ұсынды.

«Бүгін көтеріліп отырған мәселе бойынша нақты ұсыныстарды айтқым келеді. Бұл – қоғамды жөндеп, адамды түзеу үшін идеологияға мән беру керек. Үш жүз жылдық бодандық пен 70 жылдық атеистік қоғамнан өттік. Ұлттық идеология жасалмай ұлттық мәселелерді шешу мүмкін емес. Сондықтан ұлттық идеологияның мазмұнына баса мән беру керек. Халықтың байлығы да, тілегі де – ұрпағы. Ұрпақ тәрбиесіне қазір қазақ қана емес, бүкіл әлем халқы баса назар аударып отыр. Адамзат тән тәрбиесінен басқа ұр­паққа ештеңе бере алмай тұр. Адамның мәні жанында. Ұлттық идеология жасалмай мемлекет те болмайды. Ұлттық идео­логиясыз мемлекет мұхитта ескексіз жүр­ген қайық іспеттес. Оның соғылар же­рі – жағадағы жартас. Міне қазір ұрпа­ғы­мызбен осы жартасқа соғылып жатқан ха­лықтың біріміз. Сондықтан ең бірінші бү­­гінгідей жиынның, талқылаудың өт­кі­зі­ліп отырғанына алғыс айтамын», деді ол.

Ал М.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының директоры Кенжехан Матыжанов ұлттың жаңа болмысы отбасынан бастап қалыптасатынын айтып, қазақ педагогикасының типология­сын зерттеп, тәрбиені трендке шығару қажеттілігіне тоқталды.

«Әлем елдері екі үлкен жүйеге бөлініп отыр. Біріншісі – англо-саксондық жүйе, екіншісі – шығыстық жүйе. Сонымен қатар шығыстық жүйеге скандинавиялық елдер қосылады. Бұлардың білім беру, тәрбие беру ісіндегі ең басты тренді тәрбиеге беріледі. Сондықтан біздің қазіргі мемлекеттік білім беру және тәрбие саясатында осы трендке, алдымен, тәрбиені шығаруымыз керек. Сонда ғана жастарымыздың, болашақ қоғамның болмысының алғышарттары қалыптасады», деді ол Отбасы күні аясында өткен дөңгелек үстел отырысында.

Оның пайымынша, отбасының негізгі түбірін капитализм жойып жіберді. Капитализм пайда болғаннан кейін жұрт балаларын отбасынан ажыратып, балабақшаға, мектепке берді. Сөйтіп, ата-аналар бала тәрбиелеу ісін балабақша мен мектепке артып қойды.

«Ал қазіргі пандемия кезеңінде бүкіл әлем өздерінің бұрынғы мемлекеттік сая­саттарын қайта қарап жатыр. Демек, қазір отбасына үлкен салмақ түсіп отыр. Баланы оқыту да, тәрбиелеу де ата-ананың мойнына артылды. Енді біз қаласақ та, қаламасақ та отбасына көмек көрсетуді ойластыруымыз керек. Меніңше, Мемлекет басшысының Жол­дауын негізге ала отырып, мемлекеттік тұрғыдан отбасын қолдау жөніндегі бағдарлама жасақтаған дұрыс болар еді», деді К.Матыжанов.

Жалпы қатысушылар ұлттық тәрбие, отбасылық құндылықтар бағытын ескеріп, телеарналардағы бағдарламалар контентін қайта қарауды, орта және жоғары оқу орындарында отбасылық өмірге дайындайтын қосымша курс­тар өткізу қажеттілігін айтты. Сөз соңында министр А.Балаева жиынға қаты­сушыларға алғыс білдіріп, отбасы тәрбиесін ұлттық құндылықтармен үйле­сімде жүзеге асыру бағытын, ұлттық идео­логияны дамыту мәселелері бойынша айтылған ұсыныстарды жұмыс барысында ескеретінін жеткізді.