Биыл экономикалық белсенділіктің қалпына келуіне банктердегі депозиттік базалардың 3,5 трлн теңгеге дейін өсім көрсетуі де әсер еткен. Қазақстан қаржыгерлер қауымдастығының хабарлауынша, 2021 жылдың қаңтар-қыркүйек аралығында 14,9 трлн теңге жаңа займ берілген. Бұл былтырмен салыстырғанда 4,7 трлн теңгеге көп.
Қауымдастық биыл тоғыз айдағы отандық банк секторының ахуалына шолу жасаған. Онда заңды тұлғалардың несие алудағы үлесі басым екеніне қарамастан бөлшек несие портфелінің әлдеқайда жоғары өсім көрсеткені (+27 пайыз немесе 2,1 трлн теңге) айтылады. Бизнеске берілген несие 4 пайызға ғана өсім көрсеткен.
«Заңды тұлғалар несиесінің есептен шығарылуы (-475 млрд теңге маусым айында) және қазіргі қарызды қайта қаржыландыру есебінен осындай басымдық қалыптасқан болуы мүмкін. Жыл басынан бері NPL деңгейі 6,9-дан 4,3 пайызға дейін төмендеді. Екінші деңгейлі банктердің ресурстық базасы депозиттер есебінен едәуір артты (+16 пайыз немесе 3,5 трлн теңге). Бұл салымдар бойынша пайыздық сыйақының капиталдануы және азаматтар мен кәсіпорындар табысының қайта қалпына келе бастауымен байланысты. Капиталдану есебінен дивидендтер төленгеніне қарамастан табыс пен екінші деңгейлі банктердің меншік капиталы тұрақты түрде өсіп жатыр (+10 пайыз немесе 395 млрд теңге). Сектордың табысы тоғыз айда 925 млрд теңгеге дейін көбейді. Былтыр тоғыз айдағы табыс небәрі 597 млрд теңгені құраған еді. Макроэкономикалық жағдайдың анағұрлым жақсаруы экономика субъектілерінің қарыз ресурстарын пайдалану және жинақ қалыптастыру қабілетіне оң әсер етеді» деп жазады қауымдастық.
Сөз жоқ, нарықта болып жатқан оңтайлы үрдістер банктердің деңгейіне де әсер етпей қоймайды. Жыл басынан бері 8 екінші деңгейлі банктің рейтингі көтерілген. Сектордағы банк көрсеткіштерін бағалап отыратын S&P, Fitch және Moody’s рейтинг агенттіктері 8 банктің деңгейін жалпы жинақтай алғанда 12 рет жоғарылатыпты.
Қауымдастықтың пайымдауынша, қарыз ресурстарына деген сұраныстың өсуі, бірқатар жеңілдетілген бағдарламалардың қолға алынуы, ақша-несие саясатының бірқалыпқа түсе бастауы 2021 жылы жаңа несиелердің молынан берілуіне жол ашқан. Несие портфелінде, әсіресе, тұтынушылық (жыл басынан бері +28 пайыз) және ипотекалық сегменттің (жыл басынан бері +23 пайыз) үлесі жоғары.
«Дегенмен сұраныстың кейінге қалуы, зейнетақы жинағынан артық ақша алу сияқты бір реттік факторлардың жоғалуына және мемлекеттік бағдарламалардың қысқаруына байланысты несие белсенділігінің динамикасы қайта әлсіреуі мүмкін. Корпоративті секторда бәрі сұраныс сапасына, қарыз алушының қаржылық жағдайына және ауқымды мемлекеттік бағдарламалардың көлемі мен бағытына байланысты», дейді қауымдастық.