Шығармадағы ойды ашып көрсету – әдеби анализ, ойдың жетілмегендігін көрсету – сыни көзқарас, ал ойды өзіңше түсіну – көзқарас. Біздікі – көзқарас.
Ересек адамдар әлдене жайлы әңгімелесіп отырып күлген болса – кішкене нәресте де сықылықтап қосыла күлген болар еді. Сонда олар айтар еді: «Өй, құлыншақ, сен не түсініп мәз болдың?».
Бұл – постмодерн көзқарасы.
«Біздер «гомосапиенс» кезімізден білгір ек...
Ал, мен өзім, мысал үшін, альфа жылы,
игрек тәулігінде туыппын да...
Кейін, икс-бесінде
(омега жылы)
қайтыс болам.
Соным үшін кешіріңдер»... (Т. Ә.)
Осы жолдарды оқыған оқушы әуелі таң қалады. Іле әлденені еске түсіруге, ілесе – түсінуге тырысады.
«Біздер «гомосапиенс» кезімізден білгір ек» – Хомо Сапиенс. Яки гоминид. Примат. Саналылық пен білгірлік – Хомо сапиенс.
Алайда ақын «біздер» және «ал мен өзім» деген екі ұғымды қолданып отыр. Бұл – «біздерден» бөліну. Яғни дарвиндік «Біздерден» өзін бөлектеу. Олдувай мәдениеті тұсында гоминид тасты тасқа соғып отырған сәтте, мен – ақын – дүние сырын білген – ғарыштан келген құбылыс едім деу.
«альфа жылы,
игрек тәулігінде туыппын да...
Кейін, икс-бесінде
(омега жылы)
қайтыс болам»...
Альфа жылы
Ең әуелі келетін ой – Альфа Центавра жұлдыздар шоғыры. Centaurus – Кентавр. Кісі кеуделі жылқы. Демек, жылқы жылы. Алайда ақын жылқы жылының төлі болмай шықты.
Енді?
Альфа – барлық әліпбилердің бірінші һәрпі. Альфа, Алеф, Алиф... Мысыр иероглифінен шығып протосинай әліпбиіне өтіп, одан Финикия (фойникес) әліпбиіне жеткен Алеф – өгіз деген мағына береді екен. Сиыр жылы болды ғой. Бірақ ақын сиыр жылы да тумаған екен.
Сонда?
Әлде мұның сыры дарвинизмнен бас тартуында жатыр ма? Ежелгі жазбаларда, кейінгі діни кітаптарда Альфа және Омега – бірінші және соңғы әріп – әуел мен ақыр деген мағына беруші еді ғой. «Мен Альфа және Омега, бәрінің бастауы және соңы». Ақын рухы әуел баста, сөз жаралған он сегіз мың ғарышта туған. Бірақ бұл – абстракция ғой.
Ең ежелгі әріп бізді осынша әуреге салды. Соңына дейін әуреленейік.
Каббалада бұл әріптің Эйн-Соф деген мағынасы бар екен. Эйн-Соф – шексіз, кіршіксіз Тәңірия.
Кәдімгі өзіміз қолданып жүрген А – көкке ұмтылған қарама-қайшылықтардың бірлігі. Жаратушыға ұмтылу. Бұл – пирамида, киіз үй, қос, мазар.
«Жұлдызданған Аспанды да (барлығынан жоғары), жұмыр баспен дар-р еткізіп жыртып шығам мен әлі!» (Т.Ә.)
Енді «А» әрпінің жазбаша кіші түрі «а» – оралған жылан. Ақынның бір өлеңінде «иіріліп, жиырылып өз ішіме тығылам» деуінің де сыры осында тұрғандай. Ақын жылан жылы туған. Оның культі – Мар. Альфа – Алеф – А – а.
Игрек тәулігі
Ежелгі әліпбилерде әріптердің рет саны кәдімгі есеп санымен сәйкесіп отыратынын байқаймыз. Сол себепті де санды әріппен, әріпті санмен таңбалау үрдісі қалыптасқан.
Игрек – латын әліпбиінде 25-інші әріп. Ақын айдың 25-інші тәулігінде туған деу әбден қисынды. Алайда ақынның туған күні айдың 20-сыншы тәулігі екенін білдік.
Сонда қалай?
Ү – таңбасы латын әліпбиінде игрек деп оқылса, грек әліпбиінде ипсилон деп оқылады. Ал ипсилон грек әліпбиінде реті бойынша жиырмасыншы әріп.
Мұның жұмбағы шешілді:
Тыныштықбек Әбдікәкімұлы – 1953 (жылан жылы) жылдың 20 маусымында өмірге келген.
Икс-бесін және Омега
Адамның өмірге келуі мен өмірден өтуі – Жаратушының ғайыбы. Ғайып – пенде санасының баспалдағы бармайтын әлем. Сондықтан біз икс-бесіннің сандық-цифрлық мәніне емес, пәлсафалық қасиетті мәніне қатысты ойланайық.
Х – латын әліпбиіндегі Икс, грек әліпбиіндегі Хи, ескі славян әліпбиіндегі Хер, араб және кириллицадағы Ха. Бірақ мұның бәрі бізге қорек бола алмайды.
Бізге иврит тіліндегі Х – Хет керек.
Хет – олардың танымында қашу (жүгіру) және қайта оралу деген мәнге ие. Яғни өмір айналымы. Символикада – көпір деген мағына береді. Аспан мен жер арасындағы көпір. Көпір – Жаратушы мен ғаламның, ғалам мен адамның бірлігі. Сол көпір арқылы Адам баласы өз Иесіне барады.
Омега – бірдің соңы, екінің басы.