Жастардың білімін шыңдап, түрлі жобаларын жүзеге асыруға қолдау көрсетіледі. Бұл бастама Мемлекет басшысының креатив индустрияны дамыту тапсырмасы негізінде жүзеге аспақ. Жетісу облысының тұрғындарымен кездескен Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева осыған қатысты заң әзірленіп жатқанын жеткізді. Жүз мыңға жуық адам еңбек ететін салаға барынша қолайлы жағдай жасалып, дамуына жол ашылмақ.
Қазір креативті индустрия саласы өркендеп келеді. Әсіресе Еуропа мемлекеттері бұл бағытта өзіндік сүрлеуін салып үлгерді. Мемлекет басшысы өз сөзінде мегаполистерден бөлек, өңірлер де бұл тұрғыда назардан тыс қалмауын тапсырған еді. «Креатив иелерін» қолдау шараларының жеке пакетін әзірлеуді Президент соңғы Жолдауында да нақтылап жеткізді. Қазір Мәдениет және ақпарат министрлігі осы бағытта жұмыс істеп жатыр.
Саяси реформаның тағы бір оңтайлы жетістігі – сайлау институтындағы жаңашылдық. Екі жыл бұрын басталған ауыл әкімдерін сайлау өз нәтижесін бере бастады. Осы уақытқа дейін еліміздің түкпір-түкпірінде 1 700-ге жуық ауыл әкімі сайланған. «Ауыл әкімдерін сайлау біз үшін үйреншікті жағдайға айналып үлгерді. Халық сайлаған әкімдер тәуелсіздікпен қатар азаматтар алдындағы жауапкершілік пен есеп беру мүмкіндігін де арттырды. Өз кезегінде ауыл тұрғындарының өздері тікелей өкілі арқылы шешім қабылдауға ықпал ету құқығын кеңейтті. Біз микродеңгейде атқарушы биліктің тұрғындармен қалай тығыз жұмыс істей бастағанын көріп отырмыз», деді Аида Ғалымқызы.
Еліміздегі демократиялық үдерістің нәтижесі бірден бола қоймайды. Сатылап жүзеге асатын саяси реформаның игілігін халық уақыт өте көреді. Аида Балаеваның айтуынша, саяси реформалардың орындалуы мен тиімділігіне әсер ететін екі фактор бар. Ең алдымен қажетті тұрақтылық пен берік татулық. Қаңтар оқиғасы аласапыран әрекеттерден өркениетті ел болмасымызды айқын көрсетті. Екінші шарт – азаматтық қоғамның белсенділігі. Қоғамда әрбір белсенді азамат еліміздегі саяси үдеріске үн қосқанда ғана реформа нәтижелі болмақ.
«Президенттік реформалар ұзақмерзімді нәтиже беріп, мемлекетіміздің дамуының берік іргетасын қалап қана қоймайды, олар әу бастан қарапайым отандастарымыздың өміріне әсер ететін нақты нәтижелер беретінін атап өткен жөн», деді министр.
Аида Балаеваның айтуынша, еліміз сөз бостандығы мен әділдік тұрғысында Орталық Азияда көш басында. Шетелдік зерттеулерге зер салсақ, осы аймақта өтетін барлық митингінің 59 пайызы елімізге «тиесілі» екен. Саралап қарағанда көрсеткіш Өзбекстаннан – 7, Қырғыз Республикасынан 2 есе көп. Бұған себеп, 2020 жылдан бастап митингілерді өткізудің хабарландыру сипаты енгізілді. Министр нәтиженің жақсы екенін, бірақ ұлттық қауіпсіздікке, тұтастыққа қауіп төндірмеу керегін алға тартты.
Отандық БАҚ-тың ел дамуындағы өз биігі қалыптасқан. Дейтұрғанмен, журналистердің де мәселесі жетіп артылады. Арнайы мәртебенің жоқтығы, тілшілер қосынына кей құрылымдардың бейжай қарауы, өңірлер мен аудандардағы мерзімді басылымдарда кадр тапшылығы сынды мәселелер министрмен кездесуде сараланды. Қаламды қару еткен өңір журналистері Аида Балаеваға ресми органдардың БАҚ туралы заңда көрсетілгендей жолданған сауалға уақытында жауап берілмейтінін алға тартты. Әсіресе бұл олқылық құқық қорғау саласында жиі байқалады екен. Министр заңның үстемдігі орнаған мемлекетте мұндай олқылыққа орын жоғын, жергілікті әкімдік тарапынан тиісті ақпараттық түсіндірме жүргізілу керегін алға тартты.
Қазір ІТ технологиялар дәуірінде қағаз баспаның, мерзімді басылымның қажет емес екенін алға тартатындар бар. Әлеуметтік желі мен оны қолданып, ақпарат тарататындар газетті қоғам қажет етпейтінін алға тартып жүр. Министрге осы жайдың ақ-қарасын ажыратып беруде сұрағандар да табылды.
«Газет – тарих, журналист – тарихшы. Бүгін жазылып, газет бетіне түскен дүние уақыты келгенде тарихи дәйекке айналады. Қанша қоғам дамығанмен мерзімді басылым оқырманмен бірге жасай береді. Әлеуметтік желіде тараған ақпардың бәрі ақиқат емес. Жалған ақпарат, фейк дегеніңіз қазір өріп жүр. Министрлік жанынан күн сайын мониторинг жүргізіледі. Жалған ақпарат таратқандарға тоқтам бар. Біз заң үстемдік құратын елде өмір сүреміз. Ал газетте жалған ақпар, фейк мәлімет шықпайды. Шыны керек, қазір республикалық және өңірлік БАҚ болып бөліну байқалады. Бұл көзқарасты түбегейлі жою керек. Бір кеңістік, бір мүдде жолында еңбек ету керек. Кез келген мерзімді басылым мемлекеттік бағдарламаларды ақпараттандыруға ден қойған абзал. Өйткені осындай бастамалар турасында көп тұрғындар бейхабар», деді А.Балаева.
Шыны керек, өңір журналистерін көп дүние толғандырады. Әсіресе құқық қорғау органдарында, жергілікті әкімдіктерде телефон «үрейі» талайдың шымбайына батса керек. Ресми органдардың кіреберісіндегі күзеттің жиі телефон қалдырып ішке енуін өтініп тұратынын көз көріп жүр. Ашықтық пен бәріне бірдей мүмкіндік бар қоғам түзуге ұмтылған мемлекеттік саясаттың кей құрылымдарға әсер етпейтіні журналистер қосынын қынжылтса керек. Бұл мәселеден хабардар екенін айтқан министр тиісті құрылымдармен семинар өткізіп, адам құқығын шектейтін әрекеттерді доғаруға шақыратын ақпараттандыру жұмысын жүргізу қажеттігін алға тартты.
Жолдауда көтерілген тағы бір мәселе – елімізде құмар ойынға тәуелділіктің белең алуы. Еліміздің қай қаласында да құмар ойынға үгіттейтін көше жарнамаларының көп екені де жасырын емес. Министр бұл жайында да министрлік тиісті шаралар қабылдайтынын жеткізді.
Министр балалар қауіпсіздігін қамтамасыз ету жайына да тоқталды. Оның айтуынша, YouTube платформасы қазақ баласының тілін ағылшынша не кәрісше шығарып жүр. Мұнда балалар көретін қазақша контент аз. Тек «Вalapan» телеарнасы шетелдік балалар контентіне қарсы тұруға қауқарсыз. Оның өзінде бұл арнада 1-2 жас аралығындағы балаларға арналған бағдарламалар даярланады. Аида Балаева «Nickelodeon» балалар мен жасөспірімдер телеарнасы, «TiJi» балалар телеарнасы және «Дисней» арнасы қазақ тіліне аударылғанын айтты. Дегенмен YouTube платформасындағы қазақша балалар контентін қалыптастыру ауқымды жұмыста талап ететінін алға тартты.
Жетісу облысы