Халықтың әлеуметтік деңгейін тек мемлекеттен берілетін жәрдемақы ғана көтермейді. Бұл ретте шағын және орта кәсіп иелерін де қолдау маңызды рөл атқарады. Осы орайда Жетісу облысының кәсіпкерлері бөлшек салық мөлшерлемесін 4 пайыздан 2 пайызға дейін төмендету туралы мәселені бірнеше рет көтерген еді. Өкінішке қарай, мемлекеттік органдар өкілдерімен өткен жиындар өз нәтижесін берер емес.
Еске салсақ, өңірлік кәсіпкерлер палатасының алаңында бөлшек салық мөлшерлемесін төмендету мәселесі бірнеше рет көтерілген болатын. 2023 жылдың 20 наурызында қол қойылған заң жергілікті өкілді органдарға бөлшек салық мөлшерлемесін жартылай төмендету құқығын берді. Содан кейін депутаттар салықтың бұл түрі шынымен жоғары деп санады. Халық қалаулылары мөлшерлемені төмендету керек деп есептеп, кәсіпкерлерді толығымен қолдады. Осы шара жүзеге асса, өңірдегі кәсіпкерліктің неғұрлым белсенді дамуына ықпал ететіні анық. Сондай-ақ кірістерді «көлеңкеден» шығаруға мүмкіндік береді.
Әр мәслихат аудандар мен қалалар деңгейінде салық мөлшерлемесін қаншалықты азайтуға болатынын экономикалық негіздемелер мен жергілікті бюджетке әсер етуді ескере отырып, жеке шешеді. Өңірде осы бағытта барлық қадам жасалған сияқты. Әйтсе де жыл аяқталуға жақын, ешқандай шешім қабылданбады.
Кәсіпкерлер бұл жаңашылдықты оң қабылдады, өйткені оларға да шығындарының төмендетудің бір жол осы. Сауда нүктелерінің иелері мен қызмет көрсетушілер салықтан басқа, лицензияны пайдалану үшін де ақы төлейді. Сонымен қатар сақтандыру, зейнетақы және басқа да тұрақты жарналар бар. Осындай қаржылай кедергілер микро кәсіпорындарға қызмет аясын кеңейтуге мүмкіндік бермейді.
«Біздің бастамамыз бойынша Сауда жөніндегі салалық кеңес Жетісу облысының аудандары мен қалаларының барлық мәслихатына арнайы хаттар жолдады. Алты ай күттік, түпкілікті жауап берілмеді, не төмендетіледі, не қалатыны қабылданбады. Дәлірек айтсақ, біз сауалымызға жауап алмадық. Ал кейбір жағдайларда, мысалы, Текелі қаласы мәслихатынан бөлшек салық мөлшерлемесін төмендету мәселесі бойынша ұсыныстар түспегені туралы бізге хат келіп түсті», дейді сауда жөніндегі салалық кеңесінің төрағасы Эдиль Қазақпаев.
Неліктен үдеріс соншалықты кешіктірілді? Бұл әрекет кәсіпкерлер үшін түсініксіз болып отыр. Жауапты салалар осы уақыт бойы дайындық жұмыстары жүргізілгенін айтуда. Тіпті жақын шамада шешім қабылдауға уәде бергенін хабарлады. Бірақ тағы да сиырқұйымшақтанып кете ме деген қауіп бар.
Мемлекеттік кірістер комитетінің ресми ақпаратына сүйенсек, жергілікті өкілді орган бөлшек салық мөлшерлемесін төмендету туралы оң шешім қабылдаған жағдайда, бұл заң 2024 жылдың қаңтарынан бастап күшіне енуі мүмкін. Ал шешім кейінірек қабылданса, онда Салық кодексінің 696-3-бабының 5-тармағының нормасын ескере отырып, ЖӨО-ның бөлшек салық мөлшерлемесін төмендету туралы шешімі 2025 жылға шегерілмек.
Бүгінде Астана қаласында, Қызылорда және Қарағанды облыстарының бірнеше елді мекендерінде халық қалаулылары бөлшек салық мөлшерлемесін шілдеге дейін төмендетуге дауыс берген. Соның нәтижесінде мөлшерлеме төмендеген. Енді мұндай мүмкіндікті Жетісу облысының кәсіпкерлері де пайдаланып көргісі келеді.
Жетісу облысы