Толассыз жұмыс, көреген саясат

Өткен жылдар шежіресі ғасырға бергісіз кезең болды.  2007-2009 ж.ж. дүниежүзілік экономикалық дағдарыстан кейінгі бірінші жыл болған 2010 жылдың экономикалық қорытындысы Қазақстан үшін барлық талдаушылар мен сарапшылардың күткенінен асып түсті. Жыл басында экономиканың өсуі бойынша сақтықпен жасалған болжамдар іс жүзінде 2 есе артық болды, 2010 жылдың қорытындысы бойынша экономика 7 пайыздан аса өсті. Бұл әлемдегі және ТМД-дағы ең жоғарғы көрсеткіштердің бірі. Тәуелсіз 19 жылдың ішін­де біздің ел 1994 жылы жан басына шаққанда жалпы ішкі өнімі 700 доллардан келетін шын мәніндегі кедей елден өңірлік көшбасшыға – 2010 жылдың қорытындысы бойынша 9000 АҚШ дол­ла­ры­нан келетін әлемдік өл­шем­дер бойынша бай елдер­дің қатарына дейінгі үлкен жолдан жүріп өтті. ІЖӨ жан басына шаққанда 12 есе өсті. Мұны кездейсоқ факторлармен немесе табиғи байлық­тармен ғана түсіндіруге болмайды. Бұл – Елбасының тәуелсіздік жылдары жүргі­зіп келе жатқан толассыз жұмысының, дана және кө­реген саясатының нәтижесі. Жолдауда айтылған «Біз ая­ғы­мыздың астына қарамауы­мыз керек, біз алға қарауы­мыз керек» деген сөздер Қа­зақ­станның экономикалық және саяси табыстылығы­ның негізгі өзегі болып та­былады. Уақыт талабын алдын-ала сезе білу қабілеті әр­кім­ге берілмеген. Ал, бола­шақты айналадағылар көре алмай тұрғанда, уақыттың тамырын дөп басып, батыл әрекет жасау санаулылардың ғана маңдайына жазылған бақ. Бүгінде әлемдегі көп­те­ген саясаткерлер мен эконо­ми­стердің «табыстың қазақ­стандық үлгісі» деп орынды атауының да басты сыры – Елбасының осындай бірегей көшбасшылық қасиетінде бо­лып отыр. Мемлекет басшысы Үкі­мет­тің, Парламенттің, қоғам­ның алдына тағы да жаңа көтеріңкі және ұзақ мерзімді міндеттер қойды. Олар­дың ең бастысы – қара­пайым Қазақстан азамат­тары­ның өмірі мен жағ­дайын жақ­сарту. Мемлекет басшысы алға міндет қойып қана қоймай, сол мақсат­тарға жету жолдарын да көрсетеді. Біріншіден – бұл әрта­рап­тандыру және индус­трия­ландыру арқылы эконо­ми­каны дамыту, өнімділікті арттыру. Ұлт Көшбасшысы ел азаматтарын жұмыспен қамту, кәсіпкерлік әлеуетті дамытуға жағдай жасау үшін анық міндеттер қойды. «Ауылым – алтын бесігім» деген қанатты сөзді біз жиі айтамыз. Халқымыздың ал­тын тамыры ауылда екенін ескерсек, ауылдың және ауыл шаруашылығының  бү­гінгі жай-күйі қандай? Ұлт Көшбасшысы – Елбасы осы Жолдауында өз бетінше жұмыспен қамтыл­ған, әсіресе, ауылды жерде тұ­ратын халықтың проб­ле­ма­сын көтерді. Ауыл өмірін жақсарту, жаңа жұмыс орын­дарын құру үшін ауыл ша­руа­шылығын индустрия­лан­ды­ру қажеттігін баса айтты. Қазақстан әлемдегі астық пен ұнның ірі экс­порт­тау­шы­сына айналды, енді ауылда жаңа жұмыс орын­да­ры мен өндіріс орындары же­дел түрде мал шаруа­шы­лығын дамыту арқылы құрылатын болады. Қазақстанды индустрия­лан­дыру өңірлік саясатпен қа­тар жүргізілуге тиісті. Бұл та­қырып, осы мәселеге жауап­ты болғандықтан біздің министрлікке өте жақын. Ел­басы Қазақстанның об­лыстары мен аудан­дары­ның экономикалық әлеу­е­тінің белсенділігін арт­ты­руға бағытталған өңір­лерді дамытудың арнайы бағдарламасын әзірлеуді тапсырды. Сол арқылы облыстарда, ауылдарда перспективалы өсу ор­та­лықтарын белгілеу және онда кәсіпкерлікті, ша­ғын несие беруді, мәде­ниетті, білім беруді, спорт­ты дамыту жөнінде Үкімет алдына нақты мін­деттер қойды. Бұл мін­деттерді орындау ауылдағы қара­пайым азаматтардың өмір сүру деңгейін көте­ре­ді. Тәуел­сіздіктің 19 жылы ішінде қаланған Қа­зақ­стан­ның берік эконо­ми­калық ір­ге­тасы қазіргі таңда ең күрделі және шығынды сала – ауылдағы өмір сүру деңгейін көтеру, онда жұмыс орындарын құру, ауыл тұр­ғындарының жағдайын жақ­сартуда жаңа экономикалық саясатты жүргізуге толық мүмкіндік береді. Ауылды ауқымды индус­трияландыру негізінде Елба­сы ауылда 20 мыңнан астам тұрақты жұмыс орнын құру, 100 мың ауыл тұрғынын жақсы табыспен қамтамасыз ету міндетін қойды. Экономикалық тұрғыдан алғанда ауылды дамыту бү­кіл Қазақстанды дамытуға, жан басына шаққандағы ІЖӨ-нің бұдан әрі өсуіне үлкен түрткі болады. Екіншіден, бұл әр қазақ­стандық үшін сапалы білім. Біз мемлекеттің асы­рау­ын­­дағы масылдық қоғамды емес, білімі мен машығы бар, өз еңбегімен әлем рыно­гында сұранысқа ие бо­ла­тын тауарлар шығарып, қыз­мет көрсете алатын білікті азаматтар қоғамын құрамыз. Әр қазақстандықтың еңбек етуге және өзін сапалы өмірмен қамтамасыз етуге мүмкіндігі болуы үшін Ел­ба­сы Үкімет алдына білім беру жүйесін жетілдіру міндетін қойды. ЖОО, кәсіптік тех­ни­калық білім беру, ғылыми дә­реже беру жүйелеріндегі уа­қыт талабына сай келмей­тіннің бәрі тарихқа кетуі керек және бұдан әрі дау-да­май­дың тақырыбы болмауға тиісті. Еліміздің ғылыми әлеу­еті сауатты құрылымдық жүй­еге бағытталып, жаңа «Назарбаев Университетінде» және Қа­зақстан бойынша интеллек­туалды мектептердегідей білім беру сапасын өсіру ар­қылы әлемдік стандарттармен дамытылуы қажет. Үшіншіден – бұл Ұлт денсаулығы. «Тәні саудың, жаны сау» деп бекер айтыл­маса керек. Қазір медици­налық технология жоғары да­мы­ғанның өзінде денсау­лық­ты сатып ала алмайты­ныңыз айдан анық. Алайда, денсаулықты қорғауға бола­ды. Әрқайсымыз жаратушы­мыз нәсіп еткен ғұмы­ры­мыз­ды – қызмет  жасай алатын­дай, отбасымыз бен жақын­дарымыздың қуанышы мен табысын бірге бөлісе ала­тын­дай, ең аяғы, берекелі қарттығымызды көре ала­тын­дай етіп сақтауымыз қа­жет. Бұл үшін Елбасы ауру­лардың алдын алатын жүйе­ні, әсіресе, біздің отандас­тары­мыз сапалы медици­на­лық қызметке мұқтаж ауыл­ды жерде  дамыту міндетін қойды. Осы шаралардың ар­қасында өмір сүру ұзақтығы 72 жасқа дейін өседі, Елбасы атап өткендей, бұл цифр­лар­дың артында мыңдаған құт­қа­рылған өмір мен біздің отан­дастарымыздың денсау­лы­ғы тұр. Жұмыспен қамтудың жаңа саясаты, жаңа әлеу­мет­тік саясат, жаңа өңірлік саясат – бұлар негізгі болғаны­мен, Елбасының Қазақстан халқына 2011 жылғы Жол­дау­ында ұсынылған жалғыз ғана бастама емес. Ұлт Көш­басшысының басты мақсаты – ол қазақстандықтардың өмі­рін тұрақты түрде жақ­сар­тып отыру. Ел Тәуел­сіз­дігінің 20 жылдығы қарса­ңында біз Елбасының – Ұлт Көшбасшысының басшылы­ғы­мен ең күрделі экономи­калық міндеттерді шешеміз. Алдағы 10 жылдықта Пре­зиденттің 2020 жылға дейінгі Стратегиясында белгіленген барлық міндеттер орындалады деген нақты сенім бар. Қуандық БИШІМБАЕВ, Экономикалық даму және сауда  вице-министрі.