Орал қаласындағы «ҚазАрмаПром» ЖШС құю цехының бастығы Анна Ильинаның негізгі мамандығы – металлург. Украинада туып-өскен. Вердичев мәшине жасау техникумын бітірген. 1985 жылы жолдамамен Қазақстанға келген. Ол Орал арматура зауытына өз мамандығына сәйкес құю цехының технологы болып орналасады. Біз 1 мамыр мерекесі қарсаңында оған жолығып, бірнеше сауал қойған едік.
– Анна Францьевна, темір балқыту нәзік жанды әйелдердің бітім-болмыстарымен үйлесе бермейтін әрі өте ауыр қол күшін қажет ететін іс қой. Өзге емес, дәл осы мамандықты таңдауыңызға не себеп болды?
– Балалық шағым Украинадағы Житомир облысының Каменный Брод селосында өтті. Мен осы жерде мектеп бітіретін жылы «Весна на Заречной улице» деген кеңестік фильм жарыққа шықты. Аталған кинотуындыға металлургтердің өмірі мен тыныс-тіршілігі арқау болған-ды. Балауса, өтпелі шақтағы жасөспірімнің жаны неге де болса еліктеп тұратыны табиғи жәйт. Осы фильмді көргеннен кейін жүрегімді балқыған темірдің отты ұшқындары, домна пеші жанындағы балқытушылардың жарқын жүздері жаулап алды. Металлург болсам деген ой алғаш рет осы кезде келген еді.
Мен көп балалы отбасында дүниеге келдім. Тағдырдың жазуымен үйелмелі-сүйелмелі алты баланы анам бір өзі тәрбиелеп өсіріп шығарды. Сондықтан да, біз бәріміз ол кісінің үмітін ақтауға ұмтылдық. Бір жағынан осы мамандықты таңдау арқылы анама материалдық тұрғыдан салмақ түсіргім келмеді. Өйткені, сол кезде аталған мамандыққа оқитындарға 37 рубль шәкіртақы төленетін.
– Өзіңіз басқаратын құю цехында 200-ге тарта адам еңбек етеді екен. Оның 90 пайызға жуығы ер-азаматтар көрінеді. Ашығын айтыңызшы, жаратылысынан нәзіктік пен әдеміліктің символы саналған әйел затының ер адамдардан тұратын цехты басқаруы қиынға соқпай ма?
– Бұл жөнінде ойланып көрмеппін. Әйтеуір, азаматтар мені кәсіби маман ретінде сыйлайтынына, бұл тұрғыда айтқан ой-пікір, ұсыныстарымды жерде қалдырмайтынына көзім әбден жеткен. У-шуы құлақты тұндыратын құю цехына кірген өзге кісінің басы айналуы мүмкін. Ал өз басым сол шуға әбден үйреніп кеткендіктен, дыбыстарды тыңдай жүріп, үлкен тетіктің қай жерінен ақау шығып тұрғанын тез айыра аламын. Содан соң дереу ер-азаматтардан тұратын шеберлер мен техниктерге тығыз тапсырма беремін де, ақаусыз өндірісті шұғыл жолға қоямыз.
Мен мұндағы барлық еңбек сатыларынан өттім. Сондықтан маған цехта еңбек етіп жүргендерге жөн сілтеу қиынға соқпайды. Затым әйел болғанымен, қызмет кезінде жоғары талап қоя білетін мінезімді қарамағымда істейтіндер жақсы біледі. Өндірістің аты – өндіріс. Ол көп жағдайда майдалап, жұмсақ сөйлегенді көтере бермейді. Қатты айтуға тура келетін сәттер де кездесіп тұрады. Оған бәрі де түсіністікпен қарауға дағдыланған.
– «ҚазАрмаПром» ЖШС-нің жетекшісі Станислав Качало – жаңаны жатсынбайтын, өңірдегі тәжірибелі өндіріс командирлерінің бірі. Оның бастамасымен мұндағы өндіріс құралдарын жаңғырту қолға алынғанынан хабардармыз. Бұған не дейсіз?
– Дұрыс айтасыз. Соңғы уақытта цехта көптеген өзгерістер болды. Соның бәрі көз алдымда өтіп келеді. Атап айтқанда, ұзақ жылдар бойы вагранкалар кокспен жағылатын. Қазір оған көгілдір отын пайдаланылады. Ол экономикалық тұрғыдан өте жоғары тиімділіктер әкелді. Шығын азайып, жалақымыз жоғарылады. Жасыратыны жоқ, құю цехында істеуге екінің бірі шыдай бермейді. Өйткені, жылдың төрт мезгілінде вагранка жанындағы 40-50 градус ыстыққа төзімділік көрсету оңай емес.
– Сіз соңғы бір-екі жыл ішінде отбасы жағдайымен Белоруссия мен Украинада болып қайтқан екенсіз. Қазақстанмен салыстыра қарағанда ол мемлекеттердің бүгінгі тыныс-тіршілігі мен ондағы халықтың әл-ауқаты жөнінде не айтар едіңіз?
– Белоруссиядан бастайын. Олардың тауар айналымында рубль қолданылады. Ал халықаралық валюталар – доллар мен еуро өте тапшы екені байқалады. Оны айырбастау үшін белоруссиялықтар ұзын-шұбақ кезекте тұрады. Қазақстанда мұндай тапшылық жоқ екені белгілі. Ал Украинадағы туыстарым қазақстандықтардың өзге ел азаматтарына қарағанда бірліктері бекем, әлдеқайда мейірбан, бауырмал, елгезек, қонақжай екендіктерін қайта-қайта тамсана айтудан танбады.
Олар дұрыс байқаған. Бізде, Қазақстанда араласып жүрген дос-жолдастардың бірінің басына қайғы түссе, бәрі бірдей оны бөлісуге ұмтылады ғой. Сөйтіп, оған үлкен моральдық қолдау көрсетеді. Материалдық тұрғыдан да көмек береді. Ал тұтастай мемлекеттік ауқымда алсақ, осындай бауырмалдықтың басты бір мысалы өңірде орын алған кешегі тасқын су кезіндегі ауызбірлік дер едім. Біздің облыстың тұрғындарына барлық қазақстандықтар көмек беруде.
Ал менің туған жерімдегі украиналықтар бірге отырып, шай ішпейтін болған. Қоршау шарбақтан бір-біріне қарайды да, «сәлем», десіп жүре береді. Каменный Брод селосындағы ер-азаматтар әр тарапқа тарыдай шашылып, Польша мен Германиядағы ірі қалаларға жұмыс іздеп кеткен. Киевте тұратын әпкем жалақысының 400 доллар екенін айтты. Үлкен қалада мұндай мардымсыз жалақымен қайтіп күн көреді?
Сондай-ақ Украинада несие аламын десеңіз, банктердің пайызы жоғары. Бізде Қазақстанда ниет қойған адамға жұмыс табылады. Тағы бір айтарым, мемлекетімізде тұрғын үй алуға қолайлы жағдай жасалған. Республикада ашылған Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі арқылы 5 пайыздық өсіммен жаңа баспанаға қол жеткізуге жол ашық. Украинадағы бауырларым мұндай қолжетімді жағдайға қатты қызығады. «Сіздер жұмақта тұрасыздар», дейді олар маған. Бұл айтқандары, әрине, шындықтан қашық емес.
Менің мақтанышым – Қазақстан. Қай кезде де мен оның жетістіктерімен мақтана аламын. Мен өз бақытымды Қазақ елінен таптым. Ұл-қыздарым да Қазақстанға еш жерді теңей алмайды. Бүгінде мен немере-жиендер сүйіп, олардың қызығына тоймай жүрген бақытты әжемін. Сондай-ақ, қазақ жұртының әлемдік қоғамдастық мойындаған Н.Ә.Назарбаевтай Көшбасшысын өсіріп, тәрбиелеп шығарғаны өз алдына бір бөлек әңгіме. Біз, республикадағы металлургтер қауымдастығы Нұрсұлтан Әбішұлының өз еңбек жолын домна пешінде темір балқытудан бастағанын әркез лайықты мақтаныш етіп жүреміз. Мемлекет басшысы біздің жанымызға сонысымен де, сол ісімен де айрықша жақын көрінеді.
– Шын көңілден, қазақстандық патриотизм көңіл-күйі ауанында ашылып айтқан әңгімеңіз үшін сізге көп рахмет.
Әңгімелескен Темір ҚҰСАЙЫН.
Орал.