Түркістан қаласының 1500 жылдық мерейтойына орай Елбасының тапсырмасымен Түркістан-Шымкент бағытында жүретін қалааралық пойыз қатынасы жолға қойылған болатын.
Шалғайда жатқан (Түркістан-Шымкент арасы) елді мекендегілердің сол кезде қуаныштарында шек болған жоқ. Бірақ, бұл қуаныштары ұзаққа бармады. Себебі, алғашқы жылдары бұл пойыз күнде жүріп тұрды, кейіннен күнара жүретін болды. Сөйтіп, жылдан-жылға жүру кестесі кеми берді. Қазір енді аптасына үш-ақ рет қатынайды.
Түркістан-Шымкент аралығындағы бекеттерде (разъезд) бірнеше елді мекен бар. Онда тұратын халықтың біразы сол темір жолда жол жөндеушілер болып істейді. Басқалары қолдарындағы бес-алты малын бағып, соның арқасында күндерін көріп отырған қарапайым халық. Адам болған соң бас ауырып, балтыр сыздамай тұрмайтыны белгілі. Егер де бір жағдай бола қалса (жаман айтпай жақсы жоқ), жан-жақпен қарым-қатынас жасаудың біздің елдегі жалғыз мүмкіндігі – жаңағы пойыз. Бұл елді мекендерге автобус немесе такси жүрмейді. Алда-жалда такси шықса, әкесінің құнын сұрайды.
Бала-шағаларына немесе өздеріне бір анықтама (справка) алу үшін алыстағы Түркістанға немесе Шымкентке баруға тура келеді. Ал баратын көлік жоқ. Сондықтан жас балалары ауырып қалса, келіндері босанатын болса, не істерін білмей тұйыққа тіреліп отырғандары.
Қазақтың санын көбейтуге үлкен үлес қосып жатқан осы шалғайдағы ауылдардың адамдары емес пе? Бұл бекеттерде тұрып, өмір сүріп жатқан тек қана өз қандастарымыз. Олардан басқа мұнда бірде-бір басқа ұлт өкілдері тұрмайды. Осындай қиыншылықтарға қарамай жаздың аптап ыстығына күйіп, қыстың қақаған аязына тоңып жұмыс істеп, теміржолдан ақау шығармай, пойыздардың тоқтап қалуына жол бермей, күн демей, түн демей өз жұмыстарына үлкен жауапкершілікпен қарап, әркім өз міндетін атқаруда.
Осындағы халық бірнеше жылдан бері осы мәселе жөнінде тиісті орындарға дабыл қағып келеді, бірақ ешқандай нәтиже жоқ. Теміржол басшыларына айтса, олар жергілікті басшыларға сілтейді. Жергілікті басшыларға айтса, теміржолға сілтейді. Мәселені шешу туралы ешқайсысының құлқы жоқ. Екі ортада тұрғындар өздерін аралда қалған адамдай сезініп, азаппен күн кешуде. Осы айтылған жағдайларға байланысты «Егемен Қазақстан» газеті арқылы Үкіметке өтінеріміз, қалааралық Түркістан-Шымкент-Түркістан пойызын күн сайын қатынайтындай, ең болмағанда аптасына бес күн жүретіндей етіп көмек жасаса.
Екінші мәселе – осы дизель-пойыздың техникалық жағдайы жайында. Мұның пайдалану мерзімі біткен. Әйтеуір жамап-жасқап, өздерінде қосалқы бөлшектер болмаса, жан-жақтап іздестіріп тауып әкеліп, жүргізуде. Түркістан локомотив депосы – бір ғасырдан (1904) астам тарихы бар байырғы депо. Мұнда жұмыс қолы да, білікті мамандар да жеткілікті. Бәрі осы жерде туып-өскен Түркістанның түлектері, сырттан келгендер жоқ. Сондықтан Қазақстан теміржол басшыларына бізге жаңадан шығып жатқан дизель-пойыздың біреуін бөлгізсе деген тілегіміз бар.
Мұнан бұрын «ҚТЖ» ҰК» АҚ екі қалааралық пойызды жолға шығарған еді. Оның бірі «Астана-Көкшетау», екіншісі «Астана-Павлодар» бағыттарында жүріп жатыр. Сондай пойыздың (дизель-пойыз немесе рельстік автобус) біреуін Түркістанға неге бермеске. Бұл еліміздің жиырма жылдық мерейтойы қарсаңында біздер үшін үлкен сыйлық болар еді.
Түркістан – ежелгі тарихи қала, рухани астана. Түркістанда қазақ хандары түрлі елдерден елшіліктер қабылдаған. Қазақ билеушілерінің хан көтеру салтанаттары осында өткен, қазақтың бетке тұтарлары мәжіліс өткізген. Бүгінгі таңда алыс-жақын шетелдерден, әсіресе, мұсылман елдерінен келіп жатқан қонақтар-туристер қаншама. Астанадан, Алматыдан келіп жатқан лауазымды ағаларымыз, зиялы қауым Түркістанды үлкен мақтаныш тұтады.
Үшінші мәселе, Түркістан стансасындағы теміржол вокзалы тарихи архитектуралық ескерткіш ретінде танылып, мемлекеттің қарауында болып келген еді. 2004 жылғы жекешелендіру басталған кезде теміржол мекемелерін де акционерлік қоғамға айналдыру шарасы басталды да, сол тізімнің ішінде тарихи маңызы, мәдени құндылығы зор Түркістан вокзалы да енгізіліп, «Теміржолқызмет» акционерлік қоғамының иелігіне өтті де кетті.
Алайда «Теміржолқызмет» АҚ бұл вокзалға тарихи ескерткіш түгілі халыққа қызмет етіп тұрған мекеме қатарында да мән бермеді. Сол уақыттан бері вокзалға күрделі жөндеу тұрмақ, ағымдағы жөндеу де жасалынбады.
Су, жылу жүйелері әбден тозған. Түнде жанып тұратын әртүрлі шамдарға жеткілікті жарық берілмейді. Вокзал қызметкерлері қыста сырт киімдерімен отырып қызмет көрсетеді. Жұмысшыларды жөнсіз қысқартуларынан вокзал аумағы санитарлық талаптарға сай емес деп танылып отыр. Жолаушылар пойызын қабылдайтын 1 және 2 жолдар аралығы уақытылы тазаланбайды. Вокзалдың қала бетіндегі кіреберіс есігінің алдындағы текпішектерге төселген кафельдер быт-шыты шығып сынған. Сырттан келген қонақтар тұрмақ, жергілікті тұрғындардың өзі осындай келеңсіз жағдайларды көріп, ыңғайсыз күйге түседі.
Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі К. Мәсімовтің тапсырмасы бойынша (2010 ж. 01.12 №17/36. 007-816.07-3) Қазақстан теміржол вокзалдарын мемлекет меншігіне өткізу туралы шешім басқа вокзалдарда іске асты да Түркістан вокзалы сол күйінде АҚ меншігінде қалып қойды.
Үкіметтен газет арқылы осындай келеңсіз жағдайдан халықты құтқарып, мәселенің оң шешімін табуға көмектесуін сұраймыз.
Түркістан теміржол торабы жұмысшылары, инженер-техник қызметкерлері атынан – Асетулла КАРИМОВ, Түркістан қаласының құрметті азаматы.