Мың жаса! Шындықпен бірге жаса!

Әдебиет пен өнердің бас ғылыми мекемесінің мерейтойында айтылған ақ тілектер ағыны осылай түйінделді Мұхтар Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының құрылғанына, сонымен бірге, осынау ғылым ордасына ұлы жазу­шының ардақты есімі берілгеніне 50 жыл толуына орай өткен алқалы жиынға отан­дық және Ресей, Татарстан, Башқұртстан, Түркия, Корея, Өзбекстан, Қырғызстан елдерінен көрнекті ғалымдар қатысты. Мемлекеттік хатшы Қанат Саудабаевтың конференцияға қатысушыларға жолдаған құттықтау хатын Президент Әкімшілігі ішкі саясат бөлімі меңгерушісінің орынбасары Әлібек Асқаров оқып берді. Бұдан соң Алматы қаласы әкімінің орынбасары Серік Сейдуманов, Түрксой өкілі Асқар Тұрғамбаев, Түркияның Түркология зерт­теу­лері институтының директоры Фикрет Түркмен, Ресей сөз өнері академиясының академигі, «Художественная литература» баспасының директоры Георгий Пряхин, Татарстанның Т.Ибрагимов атындағы Тіл, әдебиет және өнер институтының дирек­торы Ким Миннуллин, т.б. институт ұжымын елу жылдық елеулі датамен құт­тықтай отырып, конференцияға жемісті жұмыс тіледі. Институттың әдебиет бөлі­мінің бас ғылыми қызметкері, академик Серік Қирабаев көркем әдебиеттің мәңгілік құбылыс екендігін айта келе, қазақ совет әдебиеті деп аталатын кезеңдегі кейбір классик жазушыларымызды мансұқтауға, шығармаларын әдебиет тарихынан өшіріп тас­тауға деген талпыныс бел алып бара жатқан­дығына қынжыла тоқ­тал­са, тағы бір қадір­менді ақсақал әдебиет­ші, профессор Тұрсын­бек Кәкішев әдебиеттің шынайы, шын тарихын, шыншыл тарихын жа­зуға шақырып, Әуезов институтына мың жа­сау­ға, тек шыншыл­дық­пен жасауға тілек білдірді. Тәуелсіздік дәуір­дегі әдебиет бөлімінің бас ғылыми қызметкері, филология ғылымдарының докторы Шерияздан Елеукенов Алаш әдебиетін зерттеудегі алғашқы адымдар жайында кеңінен қамтып, молынан әңгімелесе, ҚазҰПУ-дың Абайтану ғылыми орталығының директоры Мекемтас Мырзахметов қазақ әдебиетінің қазіргі тә­уелсіздік тұсындағы көкейкесті мәселе­лерін түркі халықтарының рухани әлеміндегі заманауи өзгерістермен сабақтастыра сөз етті. Конференция барысында қазақ әдебиет­шілерінің халықаралық байланыс деңгейінің жоғарылығы паш етілді. Құттықтау айтып, қуаныш бөліскен меймандық лебіздермен қатар келелі ой-пікірлер арна тартты. Сондай салиқалы баяндама жасаушылар қатарын­да Бішкектегі Ш.Айтматов атындағы Тіл және әдебиет институтының директоры Абдыл­дажан Ахматалиев М.Әуезов және қырғыз әдебиеті хақында, Башқұртстанның Тарих, тіл және әдебиет институтының директоры Фирдаус Хисамитдинова түркі тілдерінің мифо­логиялық сөздігі туралы, Мәскеудегі М.Горький атындағы әлемдік әдебиет институтының бөлім меңгерушісі Қазбек Сұлтанов ұлттық әдебиеттер тари­хындағы жаңа әдістемелік ізденістер, Өзбек­стан Бейнелеу өнері галереясы институты директорының орынбасары Камола Акилова мәдениетаралық үнқатысудағы осы замандық өнертану орайында пайымды ойларын ортаға салды. Секциялық мәжілістерде фольклор мен әдебиеттанудың және қазіргі өнертанудың мәселелері әрқайсысы өз алдына бөлек-бөлек қарастырылды. Сөйтіп, екі секцияда отыздан астам баяндама тыңдалды. Солар­дың ішінде татарстандық Хатип Миннегу­ловтың «Жошы ұлысы һәм ондағы әде­биет», Бақытжан Майтановтың «Қазіргі поэзиядағы тәуел­сіздік тұжырымдамасы», Гүлжаһан Орданың «Қазақ поэзиясындағы ұлттық рух», Нұрдәулет Ақыштың «Қазақ поэзиясындағы тәуелсіздік рухы», Сәрсенбі Дәуітұлының «Алаш мұрасының жиналуы мен насихат­талуы», Амангелді Мұқанның «Тәуел­сіздік кезеңіндегі опера өнері» баяндамалары конференция рухын көтере түсті. Ертеңіне «Әуезов үйі» ғылыми-мәдени орталығында ұлы жазушы шығармалары­ның 50 томдық академиялық толық басы­лы­мының тұсаукесері өтті. Бір ғажабы, бұл жағдайдың Мұхаңның туған күнімен сәйкес келуі қуанышты еселей түсті. 1-11 томдары «Ғылым» баспасынан, ал 12-50 томдары 2003-2011 жылдары «Жібек жолы» баспасынан жарық көрген бұл ака­демиялық басылымда М.Әуезовтің 1917-1961 жылдар аралығында жазылған мақа­лалары мен әңгімелері, пьесалары, аудар­малары, бүгінгі оқушы қауымға белгісіз болып келген туындылары, сөйлеген сөздері, баяндамалары, пікірлері, хаттары орын алды. Тұсаукесер рәсімінде сөз алған С.Қас­қабасов, Әуезов музейінің директоры Дияр Қонаев, «Жібек жолы» баспасының ди­ректоры Бақытжан Қанапиянов, М.Әуе­зов қорының директоры Мұрат Әуезов және басқалары осы жайларды айта келе, елу томдыққа халықтық жазылу жүргізу қажет­тігіне тоқталды. Ал, мәскеулік «Художественная литература» бас­пасының дирек­торы Г.Пряхин өздері шығарып жатқан ТМД жазушыларының 60 томдығына М.Әуезов шығармаларының да енгізіліп отырғандығын мәлім етті. Қорғанбек АМАНЖОЛ. Суретті түсірген Дулат АХТАНОВ.