Жоқтан бар жасаған тұлға

Адамзат өркениетті дамудың жаңа биігіне көтеріле бастаған ХХ ғасырдың 40-шы жылдарының басында Алатау баурайында бір ерек перзентті – халық болып қалыптасқалы тарихтың тая­ғын жеп, тағдырдың тәлкегін басынан кешіп келе жатқан қазақ жұртына күні ертең ұлы тұлға болатын Нұрсұлтан Назарбаевты дүниеге әкелді. Ол 40 жастың қырқасында-ақ ел басқаруға араласты, ол 50 жастан асқанда халқы мен еліне заманалардан бері ешқашан қолы жетпеген бес жоққа қолымызды жеткізді. Олар: тәуелсіздік, дербес мемлекет, ұлттық валюта – теңге, Қарулы Күштер және жаңа астана. Енді осы аталғандарды тара­тып айтайын. Тәуелсіздікті қазақ халқы мен еліне алғашқы бес жыл­дың ішінде-ақ орнықтырып, салтанат құрғызды. Сөйтіп, Нұрсұлтан Назарбаев бірінші жоғымызды ХІХ ғасырдың аяғында Алашорда көсемдері – Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынов, Міржақып Дулатовтардың армандап, жеріне жеткізе алмаған ұлы мақсаттары – ХХ ғасырдың басында құрмақ бол­ған тәуелсіз Қазақ мемлекетін құру ісін нақты жүзеге асырып берді. Екінші жоғымыз – қазақтың дер­бес мемлекетін экономикалық ре­формаларды білгірлікпен жүр­гі­зу арқылы 1991-2001 жылдар ара­сын­да әлемдік қоғамдастыққа танытты. Үшінші жоғымыз – ұлттық валюта – теңгені экономикалық қиын­дық­тарға қарамастан, 1993 жылғы 15 қарашада айналысқа енгізді. Төр­тінші жоғымыз – Қазақстан­ның дербес Қарулы Күштері бо­ла­тын. Мемлекет басшысы 1992 жыл­ғы 7 ма­мырда Қазақстанның Қарулы Күш­терін құрып, оны 1992-1998 жыл­дары түбегейлі қайта жасақтады. Ал бесіншісі – елордамыз еді. Шыны керек, кезінде ел аста­на­лары болған Орынбор, Қызылорда және Алматы кеңестік реңкте бол­ды. Және олар қазақ жерінің дәл ортасында, жүрегінде емес еді. Елбасы осыны ескеріп, жан-жақты ойластырып барып, даналықпен ел астанасын Сарыарқа төсіндегі Ақ­мо­ла қаласына көшіру туралы шешім қабылдады. Ал 1998 жылдың 6 мамырында Ақмоланы Астана деп атау туралы Жарлыққа қол қой­ды. Астананың бас архи­тек­торы Нұр­сұлтан Назарбаев деп жай­дан-жай айтылып жүрген жоқ. Астана әлі-ақ Мәскеу, Нью-Йорк, Пекин, Париж, Лондонмен терезесі теңескен ға­жай­ып шаһар бола­тынына сенімдімін. Нұрсұлтан Назарбаев Қазақ­стан­ның атын әлемге әйгілі еткен, халықаралық дәрежеге көтерген аса көрнекті тұлға. Соның нәти­же­сін­де өткен жылдың желтоқ­са­нын­да халықаралық беделді ұйым – ЕҚЫҰ-ның Саммиті Астанада ша­қы­рылып, Саммит жоғары дең­гей­де ұйымшылдықпен өтті. Нұр­сұл­тан Әбішұлы өзінің мәмі­ле­герлік қабілет-қасиетімен де биікке көте­ріл­ген саясаткер. Ол осын­дай ірі саясаткерлігімен көр­ші­лес ірі мемлекеттер Қытаймен, Ресеймен ор­нық­ты ынтымақ­тас­тық орнату ар­қы­лы 1998 жылы желтоқсанда Ресеймен 7591 ша­қы­рымдық шека­ра­ны, ал 1999 жылы қарашада Қытай Халық Респуб­ли­касымен 1748 ша­қырымға созы­лып жатқан шека­рамыз­ды нақты­лап, аталған елдермен шарттарға қол қойды. Бұл екі шарт Абылай хан за­ма­нынан бергі уақыттағы Қазақстан үшін шекаралық мүдде жемісті шешілген дәуір оқиғалары болып табылады. Сонымен қатар, еліміз 1991-1996 жылдарды әлемнің 34 мемлекетінде елшілік ашып, 55 елмен байланыс орнатуға қол жеткізілді. Міне, осылар небәрі бес жылда ғана жүзеге асырылды. Президентіміздің асқан көре­ген­дік қасиеті көпэтносты Қазақ­станды ынтымақ пен бірлікке ұйыс­тыра білгендігінен де ерекше дараланып тұр. Соның арқасында ТМД-ның көпшілік елдерінде орын алған ұлтаралық кикіл­жің­дер мен жанжалдар біздің елде кө­рі­ніс бермеді. Қайта кезінде елімізде тарихи отандарына қоныс аударған кейбір ұлт өкілдері қайта көшіп келіп, Қазақстанмен жылап көріске­ні­не куә болып жүрміз. Мұның бәрі Елбасымыздың толе­рант­ты­лық­ты даналықпен сақ­тауы­ның нә­тижесі. Оның үстіне Н.­Ә.На­зар­баевтың бастамашылы­ғы­мен 1995 жылдың 1 науры­зын­да дүниеге кел­ген Қазақстан хал­қы Ассам­блея­сы бұл күнде кіші БҰҰ ата­нып, әлем мемлекеттеріне халық­тар достығын қалай қалып­тасты­ру­дың үлгі-өнегесіне ай­на­лып отыр. Президентіміз жаңа жүйе құ­ру­дың кемеңгер білгірі. Ол 1991-1995 жылдары социалистік жүйені на­рық­тық-экономикалық негіздегі жеке меншік жүйе құруды тамаша іске асырды. Оны жүзеге асыруда Шы­ғыс Еуропадағы Польша, Венгрия, Чехия, Шығыс Азия­дағы Корея, Жапония, Таиланд, сондай-ақ Индонезия, Сингапур, Малайзия мемле­кет­терінің тәлімді тәжіри­бе­ле­рін іскерлікпен пайда­ланды. Бү­гінде бұл өзі­нің жемісін беруде. Мемлекет басшысы еліміздің ұзақ мерзімге арналған дамуын өзі­нің «Қазақстан-2030» страте­гия­лық бағдарламасында айқын­дап берді. Қазіргі кезде стра­те­гия­лық бағдарлама ойдағыдай жүзеге асы­рылып жатыр. Енді ол Қазақ­станды әлемдегі ең қуатты индус­трия­лық-инновациялық жағынан да­мыған елдердің қатарына қосу міндетін қойып отыр. Біздің осы белесті ба­ғын­дыратынымызға кәміл сенемін. Әбілфайыз ЫДЫРЫСОВ, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген қайраткері. Алматы.