Техника ғылымдарының докторы, профессор, Халықаралық және Қазақстан Республикасының Ұлттық инженерлік академиясының академигі, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, КСРО космонавтика федерациясы Байқоңыр ғарыш айлағының ардагері, физика-химия саласына өлшеусіз үлес қосқан, ұлылықтың үлгісіндей бола білген инженер, ғалым-зерттеуші Тұрлыбек Өтешұлы Ысқақов биыл жетпіс атты белеске шығып отыр.
Ғылыми және инженерлік тәжірибесі мол ғалым-зерттеушінің жетекшілігімен жүргізіліп жатқан зерттеулердің бүгінгі Қазақстан индустриясының дамуына және бәсекеге қабілетті қоғам құруда ерекше практикалық маңызы бар. Соның бір дәлелі, силикатты және қиын балқитын металл емес материалдарды золь-гель синтездеу ісінің дами бастауы дер едік.
Көптеген оқулық пен ғылыми еңбектердің авторы Тұрлыбек Өтешұлы Жамбыл гидромелиоративті-құрылыс институтының Қызылорда филиалын ұйымдастыруға белсене қатысып, онда жеті жылға жуық декан қызметін атқарды. Игілік атаулы ізгілікке негізделсе, халыққа қызмет етсем деген ғалымның асқақ арманы өз айналасына білікті, қабілетті және шығармашыл қызметкерлерді жұмылдыру арқылы айқын көрінді.
1983 жылы КСРО Қорғаныс министрлігінің тапсырысы бойынша «Байқоңыр» ғарыш кешенінің нысандарына зерттеулер жүргізу үшін «Кристалл» проблемалық зертханасын ұйымдастырып, оны басқарды, содан кейін 1991 жылы осы зертхана негізінде Арнаулы материалтану ғылыми-зерттеу институтын ұйымдастыруға жетекшілік жасап, директор болып тағайындалды.
Ғалымның жүргізген зерттеулері экстремалды жағдайларда жұмыс істеуге арналған арнайы материалдар алуға бағытталған. Бұл материалдар физика-механикалық, термиялық және адгезиялық көрсеткіштері бойынша шетелдік баламаларынан басым магний фосфатын байланыстырушы жүйелермен бірге КСРО Қорғаныс министрлігінің нысандарында «Байқоңыр» ғарыш кешені құрылыстарының жоғары температуралық газды-динамикалық әсерлерден қорғау үшін термиялық төзімді қаптамалар ретінде енгізілді. Міне, осындай игі істердің ортасында жүретін М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінде 15 жылдан аса уақыт проректор қызметін атқарған, қазіргі таңда аталған университеттің ректорының кеңесшісі Тұрлыбек Өтешұлының космонавтика федерациясындағы «Байқоңыр» ғарыш айлағының ардагері және осы салаға теңіздей тер төккен ірі ғалым екендігін қасында жүргендердің өзі көп біле бермейді.
Т.Ысқақов жүзден астам патент пен өнертапқыш куәліктің авторы атанды. Бүгінде ғалымның үздіксіз ғылыми ізденіс саласындағы қол жеткізген табыстары өз дәрежесінде бағаланып келеді. Мәселен, «Энергия-Буран» ғарыш кешенін ұшыру бағдарламасын жүзеге асыруға қатысқаны үшін С.П.Королев сыйлығы берілсе, 2005 жылдың 12 желтоқсанында Президент Жарлығымен «Ерен еңбегі үшін» медалімен марапатталды, сондай-ақ, «Қазақстан Республикасының білім беру саласының құрметті қызметкері», «Қазақстан ғылымын дамытуға сіңірген еңбегі үшін», академик Ө.А.Жолдасбеков атындағы сыйлық және медалімен, «Ы.Алтынсарин» төсбелгісімен және «Нұр Отан» партиясының «Белсенді қызметі үшін» омырау белгісімен, ОҚО әкімінің «Облысқа сіңірген еңбегі үшін» медалімен марапатталған. «Қазақстанның құрметті инженері», Ордабасы ауданының құрметті азаматы.
Тұрлыбек Өтешұлы – жүрегінде оты, жанында жарығы бар талай шәкіртті тәрбиелеп, білімнің биігіне шығарған өнегелі ұстаз, адал жар, қамқор әке, аяулы ата, өзінен кейінгі туған-туысқа жапырағын кең жайған аясы мол бәйтерек.
Пайымды парасат иесінің Қазақстанның рухани жаңғыруы мен дамуы үшін жасаған әр қадамы, ғылым шыңындағы жаңаша ой-өрісті баспалдақтары біз мақтайтын емес, келер ұрпақ мақтанатын, бағдар алатын өнегелі жол.
Бақтияр ТАЙЖАН,
«Егемен Қазақстан»
Оңтүстік Қазақстан облысы
