Фото: Ерлан ОМАР, «Егемен Қазақстан»
Асыл текті арда түркінің алтын бесігіндей аяулы Алтай.
Көк сүңгілі шыңдары күн көзімен шағылысқан асқар Аспантау.
Әріден жеткен әфсаналарда айтылатындай, жер жүзін топан су басқанда басына Нұқ пайғамбардың кемесі тоқтаған киелі Қазығұрт.
Ұлт ұғымынан ойып орын алған осынау ұлы тауларды біз неге бөле-жара атап отырмыз? Өйткені өткен жұмада Астанадағы Ұлттық академиялық кітапханада белгілі жазушы, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Әлібек Асқаровтың жуырда «Фолиант» баспасынан жарық көрген «Көккөл», «Аспантау», «Шанағаты», «Шабанбай», «Қазығұрт», «Мұзтау», «Қайырымды үміт мүйісі» атты кітаптарының беташар рәсімі болды.
Табиғат таңғажайыптарынан сыр тартатын танымдық сипаты мол бұл жинақтар жоғарыда тілімізге тиек еткен жағрафиялық нысандардың тыныс-тіршілігін баяндап, арғы-бергі тарихындағы ақтаңдақтарды ашып көрсетеді. Автор сондай-ақ қаузап отырған тақырыбына қатысты ордалы ой қозғап, әртүрлі әдебиеттерден алған мол мәліметтерін оқырман олжасына айналдыра білген. Ең бастысы, жеті желіден тұратын жиһангездік жазбалардың барлығы да кезінде «Егемен Қазақстан» газетінде жарияланған еді.
Әлекең әсіресе өзі туып-өскен Алтай өлкесінің өзен-көлдерін, қарағайлы-қайыңды, аршалы-шыршалы ормандарын, төбеден төніп тұрған құз-қиясын қара сөзбен жырлағанда қамшы салдырмайды. Баяндау тәсіліндегі өзіндік өрнектері тәнті етіп, стиль сұлулығы сүйсінтеді. Желдірте жазылған оқиғалар желісі жеңіл оқылады. Көркем табиғат көріністері көз алдыңда көлбеңдеп, естен кетпес елестері еріксіз баурайды.
Төңірегінде төрт мемлекет тоғысқан төр Алтайды асқақтатуға келгенде Қатонқарағай топырағында түлеп, әдебиет әлеміне қанат қаққан қаламгерлер бірінен бірі өтеді. Кейіпкерлері шетінен шешен, тіпті кер баққан кержағына дейін кестелеп сөйлейтін Қалихан Ысқақтай хас шебердің шедеврлеріне таңдай қағып, тамсанбау мүмкін бе?! Арнасынан асып-тасыған асқақ романтикасы адамды еліктіріп желіктіріп, өң мен түстің арасында өмір кешкендей өзгеше күйге бөлейтін Оралхан Бөкей орамдары ойдан кетер ме?! Кешегі кеңестік кезеңдегі келеңсіздіктерді астарлай сынап, азған ел, тозған жұрттың ұпайын түгендеуге ұмтылған Дидахмет Әшімханұлының ұлтжанды өткір хикаяттарын көзі қарақты көпшілік қалай ұмытсын?!
Алтайдың сондай ақиықтарымен бірге жүріп, біте қайнасқан Әлібек Асқаров та қабілет-қарым жағынан ешкімнен кем еместігін көрсетіп, тұшымды туындылар жазды. «Ерте түскен бозқырау», «Өр Алтай мен қайтейік биігіңді», «Алтайда алтын күз еді», «Социализм әңгімелері» сияқты роман, повестерін қазіргі прозамыздың қоржынына қосылған шұрайлы шығармалардың қатарына жатқызсақ болады. Оның қаламынан туған басқа да татымды дүниелер баршылық. Соныға соқпақ салып, бізге бейтаныстау сафари жанрын меңгеруі көп қырлы таланттың көкжиегін кеңейте түскендей. Тосын жайларға толы саяхаттардың бел ортасында жазбагердің өзі жүруі деректі публицистика деңгейін көтерері даусыз.
Жазушының жаңа жинақтарының тұсаукесеріне байланысты жиынды жүргізген Парламент Мәжілісінің депутаты, көрнекті көсемсөзші Сауытбек Абдрахманов аталмыш шара халқымыздың санасына сапалық өзгеріс әкелген Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласында көтерілген көкейкесті идеялармен толықтай үндесетіндігіне тоқталып, осыған орай «Туған жердің әрбір сайы мен қырқасы, тауы мен өзені тарихтан сыр шертеді. Әрбір жер атауының төркіні туралы талай-талай аңыздар мен әңгімелер бар. ... Осының бәрін жас ұрпақ біліп өсуге тиіс.
...Туған жерге деген сүйіспеншілік «Туған елге – Қазақстанға деген отаншылдық сезімге ұласады» деген Президент сөзін келтірді. Әлібек Асқаровтың маңдайына қазақ сөз өнерінде сафари жанры ізашарларының бірі болу құрметі жазылғанына ерекше екпін түсірді.
Басқосу барысында Сейіт Қасқабасов, Сұлтан Оразалин, Намазалы Омашев, Абай Тасболатов, Серік Негимов, Жанболат Аупбаев, Серік Тұрғынбекұлы, Қуаныш Жиенбай секілді танымал тұлғалар ағынан жарылып, тақырыбын тапқан дарын иесінің шығармашылық, қайраткерлік, азаматтық қырларын алға тарта әңгіме тиегін ағытты.
Тау асып, тас басып жүріп жұртшылыққа тамаша сапарнамалар сериясын ұсынған қабырғалы қаламгер кездесу соңында өз атына жылы лебіздерін білдіріп, игі тілектерімен иіткен зиялы қауым өкілдеріне өзекжарды алғысын айтты.
Талғат БАТЫРХАН,
«Егемен Қазақстан»
