Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Нұржан Әлтаев Үкімет үйінде өткен баспасөз мәслихатында Мемлекет басшысы жариялаған бес әлеуметтік бастаманың ішіндегі шағын несиелендіру көлемін кеңейту мәселесіне арнайы тоқталды. Министрдің орынбасары бес әлеуметтік бастаманың да халықтың ең өзекті сұраныстарын қамтып отырғанын, соның бірі шағын несиелендіруді арттыру жаппай кәсіпкерлікті дамытуға негіз болатынын атап өтті. Вице-министрдің айтуынша, шағын несиелендіруді арттыру ауыл тұрғындарын жаңа табыс көздерімен және жұмыс орындарымен қамтамасыз етпек. Мәселен, микрокредитті кеңейту шаралары биыл 14 мыңнан астам адамды несиемен қамтуға мүмкіндік береді.
Азаматтардың кәсіпкерлік бастамаларының орындалуы Нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамыту бағдарламасы шеңберінде жүзеге асырылуда. Былтыр бұл бағдарлама арқылы 7 227 шағын несие берілді. Ауылдық жерлер мен қалаларда шағын несиені алғандар қатары 6 791 адамды құрады. Сонымен қоса кәсіпкерлердің 57 пайыздан астамы стартап жобалары ретінде жеке кәсібін ашты. «Бастау-Бизнес» жобасы шеңберінде 15 мың адам кәсіпкерлік саласында оқытылып, 3 314 адам шағын несие алды. Кредиттің қолжетімділігін кеңейту мақсатында кепілдендірілген несие беру механизмі енгізілді. 2017 жылы 420 кепілдемеге келісімшарт жасалды. Нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамыту бағдарламасының көмегімен былтыр шағын және орта бизнес 3,6 пайызға артты. 2018 жылы аталған бағдарламаны қаржыландыруға 87 миллиард теңге қарастырылған.
«Сонымен бірге микрокредиттеуге 20 миллиард теңге бөлініп, оның 14 миллиард теңгесі ауылдық жерлерге, 6 миллиард теңгесі қалаға бағытталатын болады. Бұдан басқа микрокредиттерді беру мөлшері қалалар мен ауылдар үшін қайта сараланады», деді вице-министр. Яғни қалаларда және ауылды елді мекендерде зәкірлік кооперацияларға берілетін микрокредиттің орташа мөлшері 6,5 миллион теңгеден аспайды. Ал ауылдық жерлердегі басқа да жобалар үшін бұл шағын несие көлемі 3,5 миллион теңгеден аспайтын болады. Бұған дейін шағын несиелеу ұйымдары ұсынып келген пайыздық үстемелер жылына 30-50 пайызды құрағандықтан, ауылды жерлерде кәсіп ашуға мүлдем қолайсыз еді.
Егер ауыл тұрғыны шағын несие алу арқылы жеке кәсібін ашқысы келсе, жұмыспен қамту орталығына, «Атамекен» кәсіпкерлер палатасының филиалына немесе әкімдікке хабарласа алады.
«Оның өтінімі бірден жұмыспен қамту орталығына жіберіледі. Онда оны «Еңбек» ақпараттық жүйесі арқылы тексеріп, өтінім иесінің шын мәнінде жұмыссыз әлде өзін өзі жұмыспен қамтушы екені анықталады. Бұдан кейін оған несиені алу және қажетті құжаттар жөнінде консультация беріледі. Сонан соң «Бастау-Бизнес» бағдарламасы бойынша оқытуға жіберіледі. Оқыту курсын тәмамдаған соң сертификатқа ие болады да,
5 немесе 7 жылға дейін жылына 6 пайызбен несие алу құқына ие болады», деді Н.Әлтаев.
Әрине жеке кәсібін ашқысы келетін жастар көп. Бірақ ауылды жерлерде олардың несиеге өтініші қанағаттандырылмайды, екінші деңгейлі банктер кепілдеме ретінде ұсынған мүлкін көбінесе қабылдамайды. Сондықтан мемлекеттік бағдарлама кепілге қоятын мүлкі жоқ кәсіп ашушыларға арналған кепілдеме жүйесін қарастырады. Егер ол кәсібін енді бастап жатқан жан болса, несиенің 85 пайызына мемлекет тарапынан кепілдік беріледі. Бұл кепілдемені ауылда болса «ҚазАгроГарант» ұйымы, қалада болса «Даму» қоры береді. Егер іс басындағы кәсіпкер ретінде бизнесін кеңейту мақсатында қаржы алғысы келсе, онда жылына 50 пайызына дейін кепілдік беріледі, деді вице-министр.
Думан АНАШ,
«Егемен Қазақстан»
