Әкім басқа көрші округтегі «Сүлейменов Б.И» шаруа қожалығына артықшылық беріп, ауыл тұрғындарына да, «Заря» акционерлік қоғамының жетекшісі Александр Климкоға да ешнәрсе айтпай, меморандумға қол қойған. Архипов тұрғындары жайылым ретінде пайдаланатын 1303 гектар жер бар. Ауыл әкімі «Жайылымдар туралы» заңның 4-бабына сәйкес осы жерді кімге беретіні туралы тұрғындар қатысқан жиын өткізуі тиіс еді. Бірақ мәселені әкім «үндемей» өзі шешкен. Негізінен бұл жерді «Заря» АҚ 21 жылдан бері ауыл әкімдігімен меморандум арқылы пайдаланып келеді. Шаруашылық тарапынан шарттардың барлығы да орындалып отырған.
– Ауыл әкімінің неге бұлай жасағаны өзіне мәлім болғанымен, өзгеге түсініксіз. «Заря» АҚ арқасында ауылдағылар мал ұстап отыр. Тұрғындар күніне 5 тоннаға жуық сүт өткізеді. Олар өткен жылы 920 тонна сүт тапсырып, 80 миллион теңге табыс тапқан. А.Климко жақында шаруашылыққа жем-азық дайындайтын құны 143 миллион теңге болатын техникалар алды, – деді аудан әкімінің орынбасары Құрманғазы Сәдуақасов. Айтпақшы, жыл сайын мал азығын дайындап жүрген жерге шаруашылық биыл ерте көктемде екпе шөп егіп тастаған болатын. Егер селолық округі аппараты мен «Сүлейменов Б.Н» шаруа қожалығы арасындағы меморандумның күші жойылмағанда «Заря» АҚ 10 миллион теңгеден астам қаржыға шығынданатын еді. Оның үстіне ауыл адамдарының ұстап отырған мал саны азаяр еді, тапқан табысы азайған соң адамдардың ауылдан көшуі басталады.
А.Климко амалсыз аудан әкіміне шағымданады. Меңдіғара ауданының әкімі Ерлан Теменов ауыл әкіміне «Сүлейменов Б.Н» шаруа қожалығымен жасаған меморандумның күшін жоюға, «Заря» АҚ-мен келісімді жалғастыруға тапсырма бергенімен, оны орындамайды. Аудан әкімі мұны Мемлекеттік қызмет және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс қимыл агенттігінің Қостанай облыстық департаментіне хабарлайды. Департамент қызметкерлері Михайлов селолық округі әкімі Ә.Кәкімбековтің «Мемлекеттік қызмет туралы» заңы мен «Әдеп кодексінің» талаптарын бұзуына қатысты тексеру жүргізді. Үстіміздегі жылдың 12 шілдесінде облыстық департамент бастамасымен ауыл әкімі Ә.Кәкімбеков жауапкершілігі туралы мәселе шешілгенше уақытша қызметтен шеттетілді.
– «Заря» шаруашылығында 140-160 адам жұмыс істейді. Қалған тұрғындар қорасындағы малдың өнімімен күн көріп отыр. Ауылдағы әр үйден бір адам шаруашылықта істесе, қалғаны мал ұстасын деген оймен олардың жем-шөбіне көмектесеміз. Тұрғындардың малына арналған жерді меморандуммен алып, оны жылда өңдейміз, екпе шөп егеміз, сөйтіп пішендеме, жем-шөп дайындаймыз. Қазір ауылдың малы шаруашылықтың малынан көп. Жерді осылай қарқынды өңдеп пайдаланбасақ, қуаңшылық жылдары табиғи шөп ауыл малына жетпейді. Қыс қатты, ұзақ болғандықтан малды 8 айдай жемдейміз. Ал «Сүлейменов Б.Н» шаруа қожалығының қуатты техникасы жоқ, өзі ауылдан 50 шақырым қашықта тұрады, – дейді А.Климко. Шаруашылық жетекшісінің бұл сөзін ауыл тұрғындары да растады.
– Бұл Кеңес Одағы кезіндегі «Заря» ұжымшары еді. Шаруашылық 90-шы жылдары банкрот болмауы үшін акционерлік қоғам ретінде тіркелді. Шаруашылықтың аты өзгергенімен көп дәстүрі сақталған. Ауыл адамдары 20 басқа дейін сауын сиыр ұстайды, сүт өткізеді. Жазда шөпті баяғы ұжымшар кезіндегі әдетпен тұрғындардың үйіне түсіріп береді. Шаруашылық шөпті жұмысшыларына өзіндік құнымен, қалғанына нарық бағасымен сатады. Қыста соятын соғымын да жұрт шаруашылыққа байлатып алады.Архипов ауылының тұрғындары 30 жылдан бері қыста пеш жақпайды, орталықтандырылған жылу құбыры арқылы үйге жылу келіп тұр. Өткен жылы Александр Петрович ауылдағы жылу құбырын жаңалады, жұрттан бір тиын алған жоқ, шаруашылық есебінен жасады. Ауылға әлеуметтік жағынан барынша көмектесіп отырады. Халық осындай кәсіпкерге сенім білдірсе, жерді неге басқаға беру керек?, – дейді ауыл тұрғыны Бекболат Жәуіков.
Ә.Кәкімбековтың тәртіптік ісі облыстық Әдеп кеңесінде қаралды. Онда әкім өзінің кінәсін мойындаған жоқ, сотқа жүгінетінін, «Заря» АҚ меморандуммен берілген 825 гектар жердің сыртында 904 гектар жерді заңсыз және мақсатсыз пайдаланып отырғанын, жайылымдық жерге дәнді дақыл сепкенін айтады.
– Біз шабындыққа айналдырған жерге екпе шөппен бірге дәнді дақылдық қоспа себеміз, әйтпесе жем-азықтың құнары болмайды. «Сиырдың сүті – тілінде» екенін шаруа біледі. Сосын артық жер жоқ. Бар-жоғы 1300 гектар жерден 904 гектар жер қалай артық қалады? 400 гектардан астам жерге мал жайылмай ма? Жамылғы дақыл екі жылдық түйежоңышқаны бір жерге екі рет себеміз, соны түсіндіре алмадым, – деді Александр Петрович. Ал әкім тұрғындардың малы жайылатын жердің 1700 гектар екенін дәлелдегісі келеді.
Кеңес мүшелері әкімді қызметтен босатуға ұсыныс жасады. Мемлекеттік қызмет және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл департаментінің басшысы, Әдеп кеңесінің төрағасы Салауат Мүксимов Бизнес пен инвестицияларды сыбайлас жемқорлықтан қорғау жобалық кеңсесіне шенеуніктерге қатысты бірнеше шағым түскенін айтты.
– Лауазым иелері Елбасы, халқымыз сенім көрсеткен қызметті адал атқаруы тиіс, – дейді Салауат Сыйлыбайұлы.
Ауыл әкімі мемлекеттік қызметкер болумен қатар, өзін осы лауазымға сайлап қойған ауыл адамдарының сенімін де арқалаған адам. Ауыл тұрғындары кез келген мәселеде алдымен әкімге жүгіреді, жүгінеді. Ал әкім адасса, ауыл қайда бармақ?...
Нәзира ЖӘРІМБЕТ,
«Егемен Қазақстан»
Қостанай облысы,
Меңдіғара ауданы
