Ұлы Абайдың осы бір өсиеті Жаңаөзендегі содырлық, сотқарлық іс-әрекеттерді естіген кезде еріксіз тілімізге оралып, жан дүниемізді тербеп, өзімізді де теңселтіп жіберген еді.
Апыр-ай! Әттеген-ай! – деген өкініш пен опық, күйзеліс пен күңіреніс миымызды найзалап, жүрегімізді кескілеп-ақ кетті. Айналайын, ата-бабам «іштен шыққан жау жаман», «бөрі қайда деме, бөрік астында, жау қайда деме, жар астында» деп, қалай дәл тауып айтқан десеңізші?! Олар өмір бойы азаттық пен теңдікті аңсап, «қамшының сабындай қысқа ғұмырын» сол жолда сарп етті ғой! Әлмисақты тербеп қайтеміз, кешегі 1986 жылғы Желтоқсанның «мұзға жаққан алауын», жастар қанына бөккен алаңды шынымен-ақ ұмытқанымыз ба?!
Егемендігіміздің 20 жылы ішіндегі жетістіктері мен табыстарын кеуде кере, мақтанышпен тойлап, бүкіл әлем назары туған еліме ауып, жан-жақтан құттықтаулармен Астанамды шаттыққа орап жатқан күні небір қараниет қастардың да дәті бармайтын сұмдық өз ұлтымнан шығып, ойран салуын түсіну де оңай емес екен. Киелі, әулие бабалар жатқан Маңғыстау өлкесінің санамызда сайын дала абыздарының мекені ретінде жатталып қалғаны қашан?! Тірілерді былай қойып, аруақтарды да күңірентетін осы бір cұмдық оқиғаның әулиелер мекенінде болуы өкінішті-ақ, әрине.
Біз демократияға қадам басқан елде өмір сүріп жатырмыз. Бейбіт шеруге шығу, талап-тілектерді айту сынды іс-әрекеттерге шектеу жоқ. Дегенмен, дәл той күні дұшпандық ниетпен арнайы дайындалып келген содырлардың бейбіт халыққа жасаған шабуылы, үйлерді талқандап, банкоматтарды, дүкендерді тонап, өзі туған мекенін өртке орап ойран салуы – қылмыстың қылмысы, тарих алдындағы кешірілмес күнә. Олар – тек сотқарлар мен содырлар емес, өз халқына қарсы шыққан күнәһарлар. Олардың көпшілігінің 18-31 жастарда екенін естіп жатырмыз. Біле-білсек, осы сотқарлық, бұзақылық, ең алдымен, өз аналарының ақ сүтін тебу мен атасының ақ сақалын жұлумен пара-пар іс қой.
Енді мені қатты толқытқан бір жағдайды баяндайын. Егемендік тойына қатысып, Астананың №64 мектеп-лицейінде республикалық ғылыми-әдістемелік атаулы зертханамның филиалын ашу салтанатында болып келген менің үйіме сәлем берушілер келген еді. Көгілдір от алдында хабарды тыңдап отырғанбыз. Қаламыздағы белді мектептердің бірі №44 лицейдің екінші сыныбында оқитын ерекше қабілетті жеті жастағы жеткіншек Дарын да қасымызда отырған. Қарасам, екі көзінен сәби жасы тамшылап, анасы Меруертті бас салып жылай жөнелгені. «Не болды?» деп үркектеп қалдық. Ол маған қарап: «Апа, ана кісілер балаларды өлтірген жоқ па?! Олар бізге де келіп қалмай ма?» деп, дірілдеп кетті. Оған қосылып бәріміз де егіліп кеттік. Сәби Дарынның мөлдіреген көз жасы болған оқиғаның қаншалықты ауыр екендігін сөзсіз дәлелдегендей еді.
«Дарын, балалар аман, қорықпа, Нұрсұлтандай атаң барда, өзің күнде жатқа айтып жүретін «елің барда» сендерге ешкім де тиісе алмайды, алдыңда бақыт күні тұр», деп тыныштандырдым. Осы сөзімді еліміздің барлық сәбилеріне, балаларына да айтамын. Күнәһар сотқарлар ел тыныштығын шайқап, ел берекесін бұза алмайды. Оған күмән жоқ! Олардың есімін келер ұрпақ тарих беттерінен жиіркене оқыр. Азаттық жолында шәйіт болғандардың аруағы да оларға маза бермес! Ал қазірдің өзінде оларды төрткүл дүниедегі иманды, ізгі жандар қаралап, теріс бұрылып жатқанына шүбә келтіруге болмас. Телі мен тентек қай елде, қай замандарда болса да кезіккен ғой. Бірақ, киіз туырлықты қазақта өз отын өзі ойрандап, өз ошағын өзі талқандап, шаңырағын күйретемін деушілер болмаған. Исатайлар мен Кенелер қолына найзаларын азаттық үшін ұстаған...
Чехтың ұлы антифашисі, ұлттың батыры Юлиус Фучиктің концлагерде жазған «Дар алдындағы сөзі» жер бетіндегі барлық адамдарға арналғандай. Онда «Адамдар, қырағы болыңдар» деген өсиет сөз бар. Асылы сақ болғанға не жетсін?!
Ұлы тойда Елбасының жүрегі тебіреніп: «Менің барлық өмірім, күш-жігерім, бойымдағы барым қазағымның бақытына арналды» деген сөзіне салтанатты жиында отырғандардың селт етпегендері болмады. Қайратты, асыл да дара жан, халқының кемеңгер ұлы бір сәт сезімге бой алдырып, тебіреніп кеткен еді. Бәлкім, ол осы сөзін болашақ ұрпағына да аманат еткен шығар...
Ал қазір Нұрсұлтан Әбішұлындай әлемдік деңгейдегі дара басшымыз тұрғанда, жасампаз еңбектің иесі халқымыз тұрғанда, егемен Қазақстанның тіккен туының күн өткен сайын биіктен биікке өрлей беретіні сөзсіз. Береке мен бірлік, татулық пен достықты ұстаным етіп ұстаздар қауымы да өзінің қасиетті қызметін атқара береді деп айта аламын. 43 жыл бойы осы бір әулие мамандықты өмірімнің шұғылалы шуағы етіп еңбек етіп жатқан «Қазақтың Қанипасы» атанған мен де бүкіл ұстаздар атынан: «Содырлар мен сотқарларға орын жоқ! Оларды өзінің ары, азаттық үшін күресіп, сол жолда құрбан болғандардың рухы жазаласын деймін!» Бұл – менің ғана пікірім емес, 93 жылдық тарихы бар еліміздің көне оқу орындарының бірі Жамбыл атындағы облыстық мамандандырылған мектеп-гимназия-интернатының шәкірттері мен әріптестерімнің де пікірі.
Қанипа БІТІБАЕВА, КСРО Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, «Құрмет» орденінің иегері, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері.