16 тамыз күні Джакартадағы атлетикалық ауылда Қазақстан Республикасының мемлекеттік туы салтанатты түрде көтерілді. Еліміздің туын ресми түрде көтеру салтанатына Қазақстан құрамасының спортшылары мен еліміздегі спорт саласын басқарушы мамандар қатысты. Азия ойындарындағы Қазақстанның спорттық делегациясының жетекшісі Елсияр Қанағатов ту көтеру салтанатына жиналған спортшыларға сәттілік тілеп, Азия ойындарының Қазақстан үшін маңызды спорт додасы екенін атап өтті.
«Бүгін Азия ойындарында еліміздің көк байрағы көтерілді. Қазіргі таңда 200-ге жуық спортшы Джакарта мен Палембанг қалаларындағы атлетикалық ауылға келіп қоныстануда. Құрамадағы көптеген спортшылар жарыс кестесіне сай Азия ойындарына алдағы уақытта ұшып келеді. Атлеттерді күтіп алу, орналастыру, тамақтандыру мәселелері түгелдей шешілген. Бүгінде Индонезиядағы спортшыларымыз жаттығу жұмыстарын бастап кетті. Ал кейбір командалық спорт түрлерінен іріктеу кезеңіндегі матчтар өтіп жатыр. Гандболшылар мен баскетболшыларымыз Азия ойындарындағы іріктеу кезеңдерін өткізуде. Біз спортшыларымызға сәттілік тілейміз! Жанкүйерлер үміт артып отырғандықтан, халықты қуантады деп сенеміз», деді Елсияр Қанағатов.
18 тамыз күні Джакартадағы Гелора Бунг Карно стадионында XVIII Жазғы Азия ойындарының ресми ашылу салтанаты өтті. Стадионның сыйымдылығы 78 000 адамға арналған болса, ойындардың ашылу салтанатын осыншама адам тамашалады десе болады. Биылғы Азиада Индонезияда осымен екінші рет өтіп жатқаны белгілі. 1962 жылы өткен төртінші Жазғы Азия ойындарының ашылу рәсімі осы стадионда ұйымдастырылған-ды. Ресми ашылу салтанаты «Гаррис» атты Индонезияның ұлттық биімен басталды. 1500 бойжеткен билеген биде елдің бүкіл тәлім-тәрбиесі, салт-дәстүрі және мәдениеті көрсетілген. 1500 бишінің киіміне 30 мың метр мата жұмсалып, оны 50 мыңға жуық тігінші үш ай тіккен. Биді хореограф Денни Малик қойған. Индонезия байрақты бәсекенің ашылу салтанатына 17 апта дайындалған.
Осыдан кейін жарысқа қатысатын елдердің спортшылары сап түзеп, кезек-кезегімен стадионның алаңын айналып жүріп өтті. Біздің елдің делегациясы 15-ші болып, мемлекеттік туымызды бокстан әлем чемпионатының күміс жүлдегері Аманқұл Әбілхан ұстап шықты. Осыдан төрт жыл бұрын Оңтүстік Кореяның Инчхон қаласында өткен Азиадада бокстан Олимпия ойындары жəне əлем чемпионатының күміс жүлдегері Əділбек Ниязымбетов алып жүрген-ді. Осылайша, қатарынан екі Азия ойындарында көк туымызды ұстап шығу боксшыларымызға бұйырып отыр.
Тағы бір айта кетер жайт, Оңтүстік пен Солтүстік Корея спортшылары Жазғы Азия ойындарының тарихында тұңғыш рет бір тудың астынан көрінді.
Ресми шараның соңында Индонезия президенті Джоко Видодо сөз сөйлеп, ресми түрде Жазғы Азия ойындарының ашылғанын жариялады. Сондай-ақ жарысқа қатысып жатқан саңлақтарға сәттілік тілеп, барлығына соңына дейін күресіп, жеңіске жетулеріне тілектестігін білдірді.
Қазақстан спортшылары Азия ойындарына еліміз тəуелсіздік алғаннан кейін, 1994 жылы Жапонияның Хиросима қаласында өткізілген Азиададан бастап атсалыса бастады. Содан бері олар осындай алты аламанға ат қосып үлгерді. Енді Қазақ елі спортшыларының бұған дейінгі Азиадаларда қол жеткізген жетістіктеріне қысқаша шолу жасап өтейік.
Қазақстан құрамасының спортшылары алты Жазғы Азия ойындарында жалпы саны 481 жүлде жеңіп алған. Оның 138-і алтын, 142-сі күміс және 201 қола. Азияда тарихында ең көп алтынды (28) 2014 жылы Инчхонда (Оңтүстік Корея) өткен Азия ойындарында жеңіп алып, рекорд орнатқан. Бұған дейін ең көп алтынды (25) 1994 жылы ең алғаш рет қатысқан Хиросимадағы додада иеленген-ді. Ал жалпы жүлде саны бойынша 2006 жылы Қатар астанасы Доха жарысында жеңіп алған. Сол жылы отандастарымыз 85 медаль жиынтығын ел қоржынына салған болатын.
Қазақстан құрамасы алты Азия ойындарында медаль саны бойынша жалпыкомандалық есепте төрт рет төртінші, екі рет бесінші орынды иеленген. Биылғы меже де осы төрттікке іліну. «Биыл төртінші орынға талас қиын болады деп ойлаймын. Өйткені Азияда спорт қарқынды дамып келеді. Иран, Таиланд, Үндістан құрамалары да үздіктерге жақындап қалды. Индонезия құрамасы да жарысты өткізуші ел ретінде көп медаль жеңуге тырысады. Өзбекстанның да спорты жақсы дамыған. Жекпе-жек түрлеріне көп үміт артамыз. Жеңіл атлетика, ескек есу, велоспорт, садақ атудан да жүлде күтеміз», дейді Қазақстан Ұлттық Олимпиада комитетінің өкілі Елсияр Қанағатов.
Жалпы, қазақстандық спортшылар Азия ойындарында медальдің басым бөлігін жеңіл атлетика, байдарка және каноэ, велоспорт, оқ ату, су спорты, көркем гимнастика, дзюдо, күрес, бокс және ауыр атлетика спорт түрлерінен еншілеген. Биылғы бәсекеде бокс спорты үш салмаққа азайғандықтан жүлде саны да азаюы мүмкін. Ал ауыр атлетикадан Қазақстан құрамасының допинг дауына байланысты Халықаралық Олимпиада комитеті біздің спортшыларды бір жылға спорттан шеттеткен. Сондықтан биыл ауыр атлеттер Азия ойындарына қатыспайды.
Тапаншамен оқ ату спортының өкілі 47 жастағы Ольга Довгун (1 қыркүйекте 48 жасқа толады) қазақстандық спортшылар арасында Азия ойындарына ең көп қатысқан (4) және ең көп жүлде алған (10) спортшылардың бірі. Ең алғаш 1998 жылы Бангкокте өткен Азиадаға қатысқан ол 50 метр қашықтықтан оқ атудан күміс жүлде иеленген. 2002 жылы Пусанда өткен додада бір күміс және екі қола медаль еншілеген. Ал Дохада (2006) бір алтын, бір күміс, үш қола еншілесе, Гуанчжоуда (2010) бір күміс жүлдені қанағат тұтты. Ольга Довгунның құрдасы саналатын оқ ату спортының өкілі Зәуреш Байбосынова Қазақстан құрамасынан Азиадаға қатысып жатқан ең ардагер спортшы. Зәуреш тұңғыш рет Хиросимада (1994) өткен Азия ойындарына қатысып, қола жүлде иеленген. Ал Гуанчжоуда (2010) командалық бәсекеде алтын медаль еншілеген болатын. Сөз орайы келгенде айта кетейік, гольф спортынан сынға түсетін Ривекка Жұмағұлова биылғы Азиадаға қатысып жатқан Қазақстан құрамасындағы ең жас спортшы. Ривекка небәрі 15 жаста!
Сонымен қатар осы Азия ойындарына қатысып жатқан спортшылардың арасындағы ең тәжірибелі спортшылардың қатарында жеңіл атлет Ольга Рыпакова да бар. Осымен төртінші Азиадасына қатысып жатқан Рыпакова Қазақстан құрамасының қоржынына үш алтын, бір күміс және бір қола медаль салған.
Суда жүзуден Рио Олимпиадасының және Азия ойындарының үш дүркін чемпионы Дмитрий Баландин жарысқа сақадай сай екенін айтады. Дегенмен жарақатына байланысты ол Рио Олимпиадасында чемпион атанған 200 метрге брасс әдісімен жүзуде сынға түспейді. «Өкінішке қарай, бұл жолы өзімнің негізгі көзірім саналған – 200 метрге брасс әдісімен жүзуге жарақатыма байланысты қатыса алмаймын. Бірақ 50 және 100 метрге жүзуде және командалық эстафетада бақ сынаймын», дейді ол.
Қазақстандық дзюдошылар Азия ойындарында үш медаль жеңіп алуды көздеп отыр. Бас бапкер Айдын Смағұловтың айтуынша, құрама спортшылары төртжылдықтың басты додасына қызу дайындалып жатыр. «Азия ойындарына дайындық өте жоғары деңгейде өтті. Біз Гран-при, Гран-слэм турнирлері арқылы Азиадаға баратын спортшылар тізімін анықтадық. Жазғы Азия ойындарында 1 алтын, 1 күміс және 1 қола медаль жеңіп алсақ деген ойымыз бар», дейді ол. Азия ойындарындағы дзюдошылар бәсекесі 29 тамыз бен 1 қыркүйек аралығында өтеді.
XVIIІ Азия ойындары бағдарламасында спорттың 42 түрлі сайыстары бойынша күш сынайды. Мұнда 11 000 мыңға жуық спортшы 462 медаль жиынтығын сарапқа салады.
Әли БИТӨРЕ,
«Егемен Қазақстан»