Жемқорлық әлеуметтік кесел ретінде қазіргі кезеңде де салық қатынастары салаларында орын алып отыр. Бұл кесел, ең алдымен, салық қызметі органдарының имиджіне кесірін тигізіп, салық төлеушілердің сеніміне көлеңке түсеретін болса, екінші жағынан мемлекеттің нарықтық экономиканы дамытуға қауіп төндіріп, экономикалық және ұлттық қауіпсіздікке зиян келтіреді.
Тұрғындардың және кәсіпкерлердің төмен дәрежедегі салық мәдениеті жемқорлыққа жағдай туғызатын факторлардың бірінен саналады. Салық заңнамасының ережелерін білмеудің салдарынан салық төлеушілер еркінен тыс тәртіп бұзушылықтарға жол береді. Соның салдарынан әкімшілік жауапкершілікке тартылады. Сөйтіп, салық төлеушілер бұл жауапкершіліктен құтылу үшін әртүрлі сыбайластық әрекеттерге барып, жең ұшынан жалғасу жолын іздейді.
Міне осыған байланысты, Астана қаласы, Алматы аудандық салық басқармасының ақпараттарды қабылдау және зерттеу орталығында барлық салық төлеушілер санаттары үшін ақпараттық тақта ілінген. Онда құжаттардың атқарылуы салық есептерінің, салық төлеу уақытының мерзімдері нақты көрсетілген. Жемқорлықтың алдын алу мақсатындағы сақтандыру жұмыстарын жүргізу үшін бірқатар шараларды жүзеге асыруға тура келеді. Атап айтқанда:
1) Қазақстан Республикасы салық заңнамасын насихаттау;
2) Бюджетке салық төлеу және басқа да міндетті төлемдерді өтеу жөніндегі өтем құжаттарын электрондық нұсқада жасау және электрондық есеп беру үшін арнайы бағдарлама қамтамасыз етіледі;
3) Салық төлеушілер (салық агенттері) қажетті құжаттарының жағдайын тексеру үшін арнайы терминалдар жүйесін құру және дамыту;
4) Салық міндеттемелерінің орындалуы жөніндегі бюджетпен есеп айырысу тәртібі туралы хабарлама беріледі;
5) Салық қызметі органдарының хабарламалары мен жұмыс істеу үшін арнайы орталықтар жүйесін құру және дамыту;
6) Салық қызметі органдарының арнайы сайттарының жұмыс істеуін қамтамасыз ету;
7) Міндетті зейнетақы жарналарын аудару, әлеуметтік төлемдерді, басқа да міндетті бюджет төлемдерін және салықтарды төлеу үшін банкоматтар жүйесін және басқа электрондық қондырғыларды дамытуға (материалдық көмектен басқа) жан-жақты жағдай жасау.
Қазақстан Республикасы салық заңнамасын насихаттау салық мәселелері бойынша салық төлеушілердің (салық агенттерінің) жан-жақты білімін арттырады. Салық қызметі органдары Қазақстан Республикасы салық заңнамасын насихаттауды семинарлар, отырыстар, салық төлеушілермен (салық агенттерімен) кездесулер өткізу арқылы, бұқаралық ақпарат құралдарында, ақпараттық тақталарда хабарландырулар беру арқылы, буклеттер мен баспа материалдарын шығару арқылы, сонымен бірге бейне, аудио таспаларын және басқа техникалық құралдарды пайдалану арқылы жүзеге асырады. Осыған байланысты осы мақала арқылы жеке кәсіпкерлерге салық есептерін тапсырудың негізгі мерзімдері туралы хабарламақпыз.
Әлеуметтік салық және жеке табыс салығы бойынша декларация (ф.200.00) – келесі есептік тоқсанның екінші айының 15-ші күнінен кешіктірілмеуі керек.
Әлеуметтік өтемдердің қаржысын есептеу және аудару; Міндетті зейнетақы жарналарының қаржысын аудару және есептеу, ұстап қалу есептері (ф.201.00) – келесі есептік тоқсанның екінші айының 15-ші күнінен кешіктірілмеуі керек.
Жеке табыс салығы жөніндегі декларация (ф.220.00) – келесі есептік тоқсанның 31 наурызынан кешіктірілмеуі қажет.
Шағын бизнес субъектілері үшін жеңілдетілген декларация (ф.910.00) – келесі есептік тоқсанның екінші айының 15-ші күнінен кешіктірілмеуі керек.
Патент алу үшін есеп айырысу (ф.911.00) – бұрынғы патенттің мерзімі бітпей тұрып, екінші патент алу аралығында.
Көлік құралдары салығы жөніндегі, жер және мүлік салығы жөніндегі декларация (ф.700.00) – келесі есептік жылдың 31 наурызынан кешіктірілмеуі тиіс.
Жер салығы және мүлік салығы жөніндегі ағымдағы төлем есептері (Ф. 701.01) – келесі есептік тоқсанның екінші айының 15-ші күнінен кешіктірілмеуі керек.
Салық органдардың келесі айдың тіркелу есебіне қою әр айдың 15- жұлдызынан кешіктірілмеуі тиіс. Нысандарды алдағы айда сенімді басқаруға немесе жалға беру, сол айдың 15 -ші күнінен кешіктірілмей тіркелуі керек.
Жер телімін пайдалану үшін ағымдағы төлемдер жасау есебі (ф.851.00) – жыл сайын 20 ақпаннан кешіктірілмеуі керек.
Қоршаған ортаның эмиссиясы үшін төлем жөніндегі декларация (ф.870.00) – келесі есептік тоқсанның екінші айының 15-ші күнінен кешіктірілмеуі керек.
Динара ЕРҒАЛИЕВА, Салық басқармасының қызметкері.
