Менің Қазақ еліне ат басын бұрғандағы басты мақсатым – Қазақстанда құрылған Дүниежүзі қазақтары қауымдастығы мен Әлем моңғолдары конгресі бір-біріне мүдделес құрылым болғандықтан осы тарапта атқарылып жатқан істермен танысу. Осы орайда әуелі айтпағым: Қазақстан – дүние жүзіне тарап кеткен қандастарын жинап жатқан аз елдің бірі. Бұл нені білдіреді? Сөз жоқ, бұл оқиға болашақта қуатты, әлеуеті зор ұлыстың іргетасын қалауға жасалып жатқан ұмтылыс. Қуатты, әлеуеті зор ел болу үшін оның экономикасы, мәдениеті дамыған, халықаралық аренадағы саяси салмағы нық болуы тиіс. Қазіргі таңда Қазақстан осы үрдістен табылып отырған Орталық Азиядағы көшбасшы мемлекетке айналып үлгерді.
Одан кейін өз басым Нұрсұлтан Әбішұлына жаһандық геосаясатта орны бар ерекше тұлға ретінде және жеке адамдық қабілетіне зор құрметпен қараймын. Соның бір себебін айтайын: ел ордасы Астананы алып қараңыз, бұл шаһар кезінде Кеңес одағын астықпен қамту мақсатын жүктеген шағын орталық еді ғой. Бүгін қандай? Жеке бір мемлекеттің бет-бейнесін дүние жүзіне айшықтайтын ірі мегаполиске айналып үлгеріпті. Ең ғаламаты, бұл небәрі 20 жылдың ішінде атқарылды.
Бұлардан басқа мені таңғалдырған тағы бір керемет іс – Нұрсұлтан Назарбаев өткен 2017 жылы бар-жоғы екі сағаттың ішінде әлем қазақтары бас қосқан құрылтайды өткізе отырып, оның басшылық құрамын өзгертті. Сонымен қатар бұған дейін атқарылған іске баға беріп, алда атқарылар қыруар шаруаны жоспарлап үлгерді. Қараңыз, сол мезетте-ақ Президент тарапынан міндеттелген жұмыстар ертеңінде атқарушы билік тарапынан дереу қолға алынып, тиісті шаралар қабылданып жатты. Міне, бұл нағыз ел басқаруға лайық тұлғаның қолынан келетін шаруа.
Жалпы әріден алып қарасақ, қазақ пен моңғол түп-тұқияны бір тамырдан тарайтын халық. Ол жайлы менің жазған кітабым бар. Яғни біз б.з.д. ІV ғасырда өмір сүрген көшпелі Ғұн тайпалар одағының ұрпағымыз. Тарихта Мөде деген аса қуатты билеуші болды. Мөде ханның әскери әлеуеті туралы көне қытай тарихшылары таңдана, тамсана баяндайды. Яки тарихымыз тереңдеген сайын тегіміз тоғысады. Бертінде тек тілдік тұрғыдан арамыз алыстағаны болмаса, көне көшпенділер мәдениеті мен тұрмысының жұрнағы сақталған жұрт қазақ пен моңғол ғана. Осы орайда есте болатын дүние – бүгінгі Қазақстан ерте дәуірдегі ғұн мен сақтардың, орта ғасырдағы үлкен ұлыс Алтын орда мен Ақ орданың тікелей мұрагері. Осы ұғым-түсінік тұрғысынан қарасақ, Қазақстан елінің мемлекетшілдік тамыры тереңде жатыр.
Бүгінгі таңда Нұрсұлтан Назарбаев жоғарыдағы байырғы тарихи сабақтастықты сақтай отырып, «Ұлы дала ұрпақтары» немесе «Мәңгілік ел» идеясын ауқымды идеологияға айналдыра білді және дәуірге сай Қазақстан Республикасын өмірге әкелді. Назарбаевтың алысты болжай алатын көрегендігін айтар болсам, ең бірінші ойға оралатыны мемлекет астанасын өте дұрыс таңдай алуы және әлемдік деңгейдегі қала салуы. Біз оған тәнтіміз. Одан кейінгі үлкен ісі – алыс-жақын көрші елдермен тек достастық, ынтымақтастық қарым-қатынас орнатуға ұмтылысы. Бұл дегеніміз – біздің ата-бабаларымыз көп айтатын «көршімен тату болсаң – бейбіт өмір сүресің» дейтін қағидатының көрінісі іспетті.
Өздерін демократиямен тыныс ашып жүрміз дейтін біздің елдің бәзбір саяси сарапшылары тарапынан «Нұрсұлтан Назарбаев ұзақ жыл ел басқаруда...» дейтін пікірлер айтылып қалады. Бірақ олар Нұрекеңнің дәуірге татитын еңбегін білмейді. Нақтырақ айтқанда, көшпенді бабаларымыздың «бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығару» дейтін ұғымы осында орындалып жатқанын білмеген адамның пікірі екені анық. Ең бастысы жеке ел болып, дамудың дара жолына түскен мемлекет өзіне тән, ұлттық ерекшелігі мен территориялық орналасу ретіне қарай ең қолайлы жолды таңдауы тиіс. Нұрсұлтан Әбішұлы осы ретте қазақстандық жолды дұрыс таңдады. Бұлай болуы – өз тарихында тар жол тайғақ кешуді көп көрген қазақ халқының бағы демеуден басқа айтар жоқ.
Төртіншіден, әлемдік жаһандану негізін зерттеушілер адам капиталы немесе адами ой-сана қуаты дегенді алға тартып жүр. Бұл бүгінгі заманауи тұрғыдан қоғамды дамытудың локомативіне айналуы тиіс құбылыс. Осы тұрғыдан бажайлап қарағанда Қазақстанда адам капиталын қалыптастыруға басымдық берілген. Бұған бір мысал, елдегі «Болашақ» бағдарламасының нәтиже бере бастауы.
Бесіншіден, қандай да бір мемлекеттің негізгі ұстыны – шекарасы. Кеңес одағы құлаған тұста Қазақстан дәл осы мәселемен бетпе-бет қалды және Нұрсұлтан Назарбаевтың беделі мен саяси сұңғылалығының арқасында бұл өте сәтті шешілді. Осы тұрғыдан пайымдағанда болашақ ұрпақ Қазақстан Президентіне осы ісі үшін рахмет айтады. Өз басым Моңғолия атынан Қытай елінде сегіз жыл төтенше және өкілетті елші қызметін атқардым. Дәл осы тұста Қазақстан басшысы қытайлық әріптестерінің тілін тауып, шекара мәселесін тиянақтады. Сіздер білсеңіздер, Қазақстан көрші Қытай елімен шекара дауын 100 пайыз шешкен жалғыз мемлекет.
Сөзімді түйіндеп айтар болсам, Нұрсұлтан Әбішұлы қытай халқының ұлы реформаторы Дэн Сяопин, сингапурлық Ли Куан Ю, үнділік Махатма Ганди, түрік Кемал Ататүрік сияқты ірі қайраткер. Өйткені бұлар әлемдік тәжірибеде жаңадан мемлекеттік орнатқан, сол мемлекетті жаңа сатыға көтеріп, елдің гүлденуіне ұйытқы болды. Сол секілді Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев жаңа мемлекеттің тың тарихын жасап жатқан тұлға.
Жазып алған
Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ,
«Егемен Қазақстан»
