Елдік мақсат жолында еңбектенеміз
Сейсенбі, 8 мамыр 2012 7:47
Қазақстан халқы Ассамблеясы Павлодар облыстық «Полония» этномәдени бірлестігінің жетекшісі Виталий Свинцицкиймен әңгіме
– Виталий Зифридович, еліміздегі этносаралық татулық, достық, өзара түсіністік туралы не айтасыз? Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев ҚХА-ның ХІХ сессиясында сөйлеген сөзінде қазақстандықтарды бірлігімізді нығайта беруге үндей келіп, мұны ел дамуының ең басты факторы ретінде бағалады. Бұған қандай қосып-аларыңыз бар?
Сейсенбі, 8 мамыр 2012 7:47
Қазақстан халқы Ассамблеясы Павлодар облыстық «Полония» этномәдени бірлестігінің жетекшісі Виталий Свинцицкиймен әңгіме
– Виталий Зифридович, еліміздегі этносаралық татулық, достық, өзара түсіністік туралы не айтасыз? Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев ҚХА-ның ХІХ сессиясында сөйлеген сөзінде қазақстандықтарды бірлігімізді нығайта беруге үндей келіп, мұны ел дамуының ең басты факторы ретінде бағалады. Бұған қандай қосып-аларыңыз бар?
– Қазақстан менің елім, Отаным дейтін әрбір ұлт өкілі халықтар достығының кепіліне айналды. Ұлтаралық келісімді сақтап, тыныштық пен татулықта, бір мақсат-мүдде, елдікті орнықтыру жолында өмір сүруден басқа қандай бақыт керек?! Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың қазақ жеріндегі тұрақтылық тұғырын берік сақтау саясатының мәні де осында жатыр емес пе. Кеудеңді елің үшін мақтаныш сезімі кернейді. Отанымыздың демократиялық қоғамның жоғары идеалдарын құруға ұмтылу бағытын, ұлттар арасындағы бір-біріне деген құрмет пен достықтың, мәдениеттің өз-ара байланысын басқа өркениетті елдер де оң бағалауда. Бүгінде ұзақ жылдар достығы жарасып, үйімен үйі көршілес, балалары бірге өскен, өздері қызметтес болып бір жерде жұмыс істейтін өзге ұлт өкілдерін өгейсітпей, ортақ Отанға біріктіру егемендікті орнықтырудың өзіндік бір мақсат-мүддесі болып табылады.
Отан, тәуелсіздік, тұрақтылық, тұрақты даму ұғымдары әрбір қазақстандықтың жүрегінен орын алды. Қазіргі кезде облыста көптеген ұлттың өкілдері тату-тәтті өмір сүріп жатыр. Өткен ғасырларда жерімізге келіп қоныстанып қалған орыстар, украиндар, татарлар, белорустар қатарына ауыр жылдардың зобалаңы кезінде корейлер, немістер, поляктар, чешендер, ингуштер, қарашайлар, балқарлар, тағы басқалары келіп қосылды. Тың игеру жылдары, индустрияландыру ұранымен қоныс аударып, осы жерді Отаным деп тұрып қалғандар да баршылық.
– Сіз Қазақстан халқы Ассамблеясы Төрағасының орынбасары да болдыңыз емес пе?..
– Жалпы, этномәдени бірлестіктердің қай өкілі де осы орынға лайықты деп санаймын. Ассамблея құрылған 1995 жылдан бастап ұлтаралық келісімді нығайту мақсатында қызмет етіп келеміз. Облыста тұратын поляктардың «Полония» этномәдени бірлестігі де сол жылы құрылды. Басқалары да құрылып, уақыт өте келе саны өсе түсті.
Қазақстан халқы Ассамблеясының міндеттері, Елбасының оның сессияларында беретін тапсырмалары ауқымды. Соңғы ХІХ сессияда да солай болды. Бұл біздің өмір сүріп отырған қоғамдағы ұлтаралық татулық пен тұрақтылықты сақтауға, елімізде тұратын барлық ұлт өкілдерінің рухани-мәдени өрлеуі мен өсуіне қамқорлық жасауға, өркениеттілік пен демократия нормаларына сүйене отырып, азаматтардың саяси мәдениетін қалыптастыруға, қоғамның рухани дамуының тұжырымдамалары мен бағдарламаларының жобаларын дайындап, оларды жүзеге асыруға белсене араласуға үндейді. Осы орайда, алдымызға жас ұрпақты отаншылдыққа, өскен жерлерін сүюге тәрбиелеу, мемлекеттік тіл – қазақ тілін оқып-үйрену, оны құрметтеу арқылы әртүрлі ұлт өкілдерінің арасын одан сайын жақындастыру міндетін қояды. Арамызда қазақ тілін білетін қаншама өзге ұлт өкілдері жүр. Бізге осы дәстүрді, қазақ тіліне, қазақ халқына деген құрмет пен сыйластықты беріктіре түсу қажет.
– Өзіңіз басқаратын «Полония» бірлестігі жайлы айта кетсеңіз.
– 1995 жылы облыста поляктардың «Полония» этномәдени бірлестігі құрылды. 40-жылдары осы жаққа жер аударылып келген поляктар қазақ халқын паналады. Қазір облыста тұрып жатқан 20 мыңға жуық поляктың әке-шешелері осында жерленген. Бірлестік зобалаң жылдары қуғын-сүргін көрген ата-аналарының құрметіне ескерткіш тақта орнатты. Польшаның Познань, Быгдош қалаларымен байланысымыз жақсы. Поляктардың ұл-қыздары бірлестікте ана тілін үйреніп, ұлтымыздың салт-дәстүрлерін меңгере алады.
– Поляк Адольф Янушкевичтің қазақ тарихын зерттеп, Абайдың әкесі Құнанбаймен дос болғаны жайлы мағұлматтардан хабардар шығарсыз?
– Қазақтар жер аударылып келгендерге бауырмалдық танытты. Ондай кеңпейіл болмаса, 36-38, 39-41-жылдардағы зұлмат кездерінде жер аударылғандар құрып кетер ме еді. Варшава көтерілісіне қатысып, осы жаққа жер аударылып келген Янушкевич қазақ жерінің этнографиясы мен географиялық ерекшеліктері туралы зерттеді. Жазып қалдырған мұрасы көп.1834 жылы Янушкевичпен қатарлас қазақ жерінде айдауда болған поляк Густав Зелинский қазақтар туралы «Дала» деген поэма жазды. Александр Затаевич қазақ фольклорын жинап, «Қазақтың 1000 әнін» жариялады.
– Виталий Зифридович, екі елдің қазіргі байланысы қалай? Польшада қазақтар бар ма?
– Байланыс, барыс-келіс жақсы. Мен поляктардың республикалық қауымдастығын да басқарамын. Этномәдени бірлестік арқылы балаларымыз Польшаға барып демалып, кейіннен жоғары оқу орындарында білім алуда. Өзім құрылыс саласының маманы болғандықтан, Павлодар-Быгдош қалалары арасында құрылыс материалдарына қатысты арнайы өндірістік кәсіпорын аштық. Адамдарға жұмыс тауып бердік.
Польшада 100 мыңдай қазақ бар.Олардың да біздегі сияқты одағы құрылған. Поляктардың қазақтарға деген құрметі ерекше. Варшавада Қазақ көшесі бар.
– Бұл бірлік бар жерде тірлік бар деген қағидатты айғақтайды емес пе?
– Әлбетте. Қазақ халқының қай айтқаны да жақсылыққа үндейді. Мысалы, өзіміздің Зара апамыз ақ кимешегін киіп, этномәдени бірлестіктер құрылып жатқан кезден бастап тынымсыз. Қай ұлт өкілі де айналсоқтап, сол кісінің жанында жүреді. Апамыз достық туын көтерген этномәдени бірлестіктердің мызғымас қазығы іспетті.
Қазір облыста 20 облыстық, 9 қалалық этномәдени бірлестік, 30-ға жуық аудан, ауылдарда филиалдары, жастардың 14 ұлттық бірлестіктері жұмыс істейді. Олардың бәрі ел бірлігіне үлес қосып келе жатқан құрылымдар.
Әңгімелескен Фарида БЫҚАЙ.
Павлодар облысы.
