Шындық ашылып, жағдай түзеледі
Жұма, 27 сәуір 2012 1:30
Аттестаттау – құқықтық қайта құрылу қадамы
Бүгінде еліміздің түкпір түкпірінде құқық қорғау органдары қызметкерлерін аттестаттаудан лайықты өткізу үшін барынша қызу дайындықтар жүргізілуде. Бұған жан-жақты құлағдар болған халық та үлкен үмітпен қарап, оңды нәтижелерді күтуде. Осыған орай біз бұл аттестаттаудан еліміз қандай пайдаға кенеліп, құқық қорғау органдарымыз қаншалықты өзгеріске түсетіндігін білу үшін, бір сөзбен айтқанда, аттестаттау елге не беретіндігін тағы бір айқындау мақсатында Парламент Мәжілісінің депутаты, Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің мүшесі Қ.ЖАҚЫПОВҚА жолығып, осы жайында айтып беруін сұрған едік. Қабиболла Қабенұлы былай деп жауап берді:
Жұма, 27 сәуір 2012 1:30
Аттестаттау – құқықтық қайта құрылу қадамы
Бүгінде еліміздің түкпір түкпірінде құқық қорғау органдары қызметкерлерін аттестаттаудан лайықты өткізу үшін барынша қызу дайындықтар жүргізілуде. Бұған жан-жақты құлағдар болған халық та үлкен үмітпен қарап, оңды нәтижелерді күтуде. Осыған орай біз бұл аттестаттаудан еліміз қандай пайдаға кенеліп, құқық қорғау органдарымыз қаншалықты өзгеріске түсетіндігін білу үшін, бір сөзбен айтқанда, аттестаттау елге не беретіндігін тағы бір айқындау мақсатында Парламент Мәжілісінің депутаты, Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің мүшесі Қ.ЖАҚЫПОВҚА жолығып, осы жайында айтып беруін сұрған едік. Қабиболла Қабенұлы былай деп жауап берді:
– Өзіңіз білетіндей, Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың үстіміздегі жылғы сәуір айындағы құқық қорғау органдарын кезектен тыс аттестаттау туралы Жарлығына байланысты еліміздің барлық құқық қорғау органдары қызметкерлерін кезектен тыс аттестаттау үшін жоғары деңгейлі комиссия құрылды.
Елбасының баса назар аударуы және аталған комиссия құрамының өте жоғары деңгейі бұл мәселенің күн тәртібінде тұрған айрықша маңызды екенін білдіреді. Сондықтан да комиссияға Президент Әкімшілігінің Басшысы жетекшілік жасап, оның құрамына барлық құқық қорғау органдарының және аралас органдардың бірінші басшылары кіреді.
Аттестаттаудың кезектен тыс өткізілу қажеттілігі мен оның күн тәртібінде тұрғандығына ерекше мән берген жөн.
Біріншіден, аталған кешенді шараларды жүргізу арқылы қызметкерлердің өздеріне жүктелген міндеттерді атқару мүмкіндігін анықтауға және қызметтің нәтижесін білуге қол жетеді. Бұл арқылы құқық қорғау қызметкерлерінің мәртебесі артып, полиция мен құқық қорғау органдарында тек таңдаулылар ғана қалады. Дегенмен, бұл қызметкерлер білуге тиісті заңдарды және нормативтік құжаттар мен нұсқауларды игеру деңгейіне қойылатын баға ғана емес, сондай-ақ құқық қорғау органдарының қызмет ерекшелігіне орай әскери және жауынгерлік әзірлікке, белгіленген нормативтер бойынша жеке құрамның дене шынықтырудағы сәйкестігіне де айрықша мән беру деген сөз.
Қызметкерлердің негізгі кәсіптік көрсеткіштерін анықтайтын аттестаттау мұнымен шектелмейді. Полицейлердің адамгершілік бейнесі айқындалып, моральдық және психологиялық тұрақтылығы тексеріледі. Сонымен қатар, коммуникациялық және ақпараттық технологияларды игеру деңгейі де қаралады. Жалпы алғанда, осы көрсеткіштердің бәрі құқық қорғау органдарына деген халықтың сенімін арттырып, қоғам мен бизнес өкілдерінің күткен талабына сәйкес келуі тиіс. Бұл бизнес үшін қолайлы жағдай туғызып, белгілі бір кепілдіктерді де беретіні анық. Демек, мақсат – адал және кәсіптік деңгейі жоғары қызметкерлерді даярлайтын тиімді тетік құру болып отыр.
Екіншіден, жоғарыда айтқанымдай, бұл шараның тағы бір маңыздылығы аттестаттау құқық қорғау органдарының барлық деңгейін қамтиды. Өйткені, еліміздің құқық қорғау органы тек Ішкі істер министрлігінен ғана емес, сонымен қатар прокуратура, Төтенше жағдайлар министрлігі, Қаржы полициясы және Қаржы министрлігінің кедендік бақылау комитетінен құралатыны белгілі. Мұндай қамту жүйелік міндеттерді толық шешуге мүмкіндік береді. Басшыдан бастап, қатардағы қызметкерге дейінгі бөліністердің бәрін аттестаттау жүйенің нақты деңгейін анықтап, шынайы жағдайдың қандай екенін көрсетеді. Бұл құқық қорғау органдары үшін де өздерінің қандай дәрежеде екендіктеріне көз жеткізіп, шетелдердің жоғары қалыптарына қатарласуларына жол ашады.
Үшіншіден, аталған шара халықаралық алдыңғы қатарлы тәжірибе болып табылады және біздің елімізде алғаш рет өткізіліп отыр. Мұндай саралау барысы шетелдерде кеңінен жүргізіледі. Аттестаттаудан өту және құқық қорғау органдарына қызметке кіру үлкен дәреже болып табылғанымен, оңай шаруа емес. Аттестаттаудың барлық баспалдағынан өткен қызметкер өзінің мәртебесін көтеріп, керек болса сол үшін үлкен мақтанышқа да ие болады. Сондықтан мұндай қызметке тап болған адам өзіне жүктелген қоғам мен мемлекеттің үлкен сенімін сезініп, мамандығына деген мақтанышы артады. Ал мемлекет болса, өз кезегінде толық әлеуметтік кепілдіктерді қабылдайды. Бұл жоғары еңбекақы, кепілденген дәрігерлік қызмет көрсету түрлері, жеңілдетілген жағдайда тұрғын үй алу мүмкіндігі, кепілдік берілген зейнетақымен қамтамасыз етілу және қоғамның құрметіне бөлену деген сөз. Міне, сондықтан да дамыған елдерде «полицейге пара беру» деген ұғым жоқ, өйткені бір рет мұндай іспен сүрінген құқық қорғау органының қызметкері екінші рет жүйеге ешуақытта орала алмайды. Қара дақ мәңгіге жұғып қалады, сосын қайтадан мемлекеттік қызметке оралу түгілі, батыста тіпті мұндай жағдайда банктен несие алу да мүмкін болмайды.
Төртіншіден, біздің құқық қорғау органдарының дайындығын қазіргі уақыттың шынайы көріністерімен нақты қалыптасқан жағдайларда тексеру деген сөз. Кешегі таяу шығыстағы қайғылы жағдайлар, жалпы әлемдегі, оның ішінде біздің еліміздегі де оқиғалар қазіргі таңдағы қатердің қаупін аңғартты. Ұлттық қауіпсіздік, ең алдымен, ішкі жағдайдың тұрақтылығынан басталады. Халықаралық лаңкестік қаупінде шекара жоқ, ал қоғамды ыдырату, ұлтаралық және конфессияаралық дауды тудыру экстремистердің басты мақсаты болып табылады. Демек, біз қашанда мұндай қатердің уақтылы алдын алу үшін мықты сынақтан өткен жүйеге ие болуымыз қажет. Мемлекеттің мүддесін, қоғамда қалыптасқан тиімді де тұрақты жағдай мен адамгершілік құндылықтарды қорғау, ұлтаралық және конфессияаралық келісімді сақтау – міне, осылар құқық қорғау органдарының күнбе күнгі айналысатын басты және негізгі міндеттері болып табылады. Сондықтан да аттестаттау аса қажет.
Жазып алған Александр ТАСБОЛАТОВ.