Қазақстан Республикасы Президентінің халыққа жыл сайынғы Жолдау жасау тәжірибесі 1995 жылдан, яғни жаңа Конституция бойынша Мемлекет басшысына жүктеген міндет ретінде енгізілген кезден бастау алады. Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Елдің жағдайы туралы және 1997 жылға арналған ішкі және сыртқы саясаттың негізгі бағыттары туралы» тақырыбымен жасалған алғашқы Жолдауы 1996 жылдың қазанында жарық көрді.
Осы кезден бастап, Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы және оны насихаттау мен жүзеге асыру жөніндегі жұмыстар процесі өздерінің дәстүрлері мен белгілі бір рәсімдерін қалыптастырды. «Қазақстан-2030» стратегиясы ретінде танымал болған 1997 жылғы Жолдаудан бастап, Президент Жолдауы қоғамдық санадағы идеялық-құндылықтық көріністі қалыптастыруға бағытталған бағдарламалық құжатқа айналып келеді.
Сондықтан Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан Республикасының Президенті ретіндегі алғашқы Жолдауы қоғамда үлкен үмітпен күтілді.
Мемлекет басшысының баспасөз қызметі бұған дейін бұл Жолдау парламентшілерге, атқарушы билік органдарына, жалпы қоғам үшін еліміздің алдағы кезеңге арналған мақсаттары мен міндеттерін айқындайтын нұсқаулық болатынын мәлімдеген болатын.
Сындарлы қоғамдық сұхбат – бұл мемлекет тұрақтылығының негізі, ол өз азаматтарының әл-ауқатымен қамтамасыз етілуі мүмкін. Президент ұсынған «құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасы азаматтардың барлық сындарлы сұраныстарына жедел және тиімді жауап беруге, билік пен қоғам арасында тұрақты диалог құруға негіз болады. Бұл үшін халықпен тиімді кері байланыс орнату қажет, соның ішінде жергілікті билік органдарының тиімділігін саралайтын сауалнамалар жүргізу де маңызды.
Қоғамдық пікір алмасу – адамдардың сұраныстарына барынша ашық және шұғыл жауап беру. Қазақстан Конституцияға сәйкес әлеуметтік мемлекет бола отырып, халықтың әл-ауқаты, әсіресе оның әлеуметтік әлсіз бөлігі үшін жауапкершілікті өз мойнына алады. Осы тұрғыда, Елбасының атаулы әлеуметтік көмек беру жүйесін оңайлату, әлеуметтік тұрғын үймен қамтамасыз ету, әлеуметтік жағдайы төмен отбасылардан шыққан балаларға кепілдендірілген әлеуметтік жиынтық енгізу жөніндегі тапсырмалары барлық қазақстандықтар үшін жүйелі қадамдар болып табылады.
Әлеуметтік көмек көрсетудің нақты өлшемдерін белгілеу, оны жүзеге асыруда мемлекет-жекеменшік әріптестігі тетіктерін тарту осы жүйенің тұрақтылығының кепілі болады.
Екінші жағынан, шағын және орта кәсіпті қолдаудың дәйекті шаралары азаматтардың осы санаттарына да әсер етеді. Микро және шағын бизнес субъектілерін тексеруге үш жылдық шектеу салу, оған көп балалы аналарды тарту әрекеті азаматтардың осы санатын нарықтық жағдайларға бейімдеуге көмектеседі.
Тәуелділіктің таралуын болдырмау тұрғысынан волонтерлік маңызды рөл атқара алады, Президенттің 2020 жылды «Еріктілер жылы» деп жариялауы және көбінесе шағын бизнес санатында ұсынылатын әлеуметтік кәсіпкерлікті дамытуды қолға алуы кездейсоқтық емес.
Сонымен бірге Президент Үкіметке барлық тиімсіз шығындарды жою және кірістерді ұлғайту арқылы қажетті резервтер табу жөнінде нақты міндет қойды.
Зарема ШӘУКЕНОВА,
Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Қазақстан стратегиялық зерттеулер институтының директоры
