Атаулы көмекті шын мұқтаждар алуы тиіс

Учаскелік комиссияның анықта­уын­ша, 929 азаматтың жағдайы жақ­­сы болып шыққан. Ал 54 отбасы та­бысын жасырыпты, олардың арасынан бүгінде 3-уі 2 ай алып қойған қаржысын қайтарса, 2 отбасына қа­тысты мәселе сотта қаралуда екен. Ал қалғандары қайтару үстінде. Ми­­­нистрлік тарапынан жүргізілген анық­­тау жұмыстарының нәтижесінде 316 отбасына қаржы тоқтатылған. Бұл отбасыларға қатысты жүргізілген талдау жұмыстарының нәтижесінде 312 азаматтың 2019 жылдың наурыз айында төленген еңбекақысының 10 пайыз міндетті зейнетақы жарна­ларын жұмыс беруші уақытында аудармағаны, 2 азамат алып жатқан алиментін, тағы 2 азамат зейнетақы алатын ата-енесін жасырғаны анық­талған. Бұл – бір аудандағы мысал. Жалпы еліміздегі мұндай келең­сіз­діктерден Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев хабардар екенін кү­ні кеше халыққа жолдаған Жол­дауы арқылы білдірді. «Мемлекет мұқ­­таж жандарға көмек көрсету үшін барлық қажетті шараларды қа­былдауда. Алайда, бірқатар ше­шім­дер жан-жақты сарапталмай қабылданды. Нәтижесінде бұл патер­налистік пиғылдың айтарлықтай артуына әкеп соқтырды. Соңғы 5 жылда Қазақстанда атаулы әлеуметтік көмек алатындар саны 77 мыңнан 1,4 миллионнан астам адамға артқан. Әлеуметтік көмекке бюджеттен бөлі­нетін қаражат көлемі 2017 жылдан бері 17 есе көбейді және одан да арта түсті. Басқаша айтқанда, жұмыс істе­гісі келмейтін адамдар немесе әлеу­меттік көмек алу үшін өздерінің табысын жасыратындар көбейді», деді Президент Қасым-Жомарт Тоқаев.

Осы арада айта кетелік, ауданда көп балалы аналар саны – 13628 болса, оның 9857-інің 18 жасқа толмаған балалары бар. Көп балалы аналардың 85 пайызы, яғни 8268 отбасындағы жиынтық табысы кедейшілік шегіне жетпейтін аз қамтамасыз етілгендер санатына жатқызылып отыр. Оның ішінде «Алтын алқа», «Күміс алқа», «Батыр ана», І және ІІ дәрежелі «Ана даңқы» алқаларымен марапатталған көп балалы аналар саны – 5726.

Ал енді атаулы әлеуметтік көмек алу үшін сәуір-тамыз айында 21541 отбасы өтініш тапсырыпты. Ауылдық әкімшіліктер жанынан құрылған учаскелік комиссиялар сәуір-тамыз айында өтініш тапсырғандардың материалдық жағдайын тексеріп, 14865 отбасына мұқтаж отбасы деп қорытынды шығарған. Жоғарыда айтып өткеніміздей, ауданның халықты жұмыспен қамту орталығы мұқтаж 14865 отбасының 13226-ына сәуір-шілде айында қаржы тағайындаған. Атаулы әлеуметтік көмекке өті­ніш тапсырған отбасылардың 60 па­йызы көп балалы мұғалім, дәрі­гер, әскери қызметшілер, бала бақ­шадағы тәрбиешілер, медбикелер екен. Еңбекақылары отбасындағы жан басына шаққанда кедейшілік шегінен асқандықтан, жұмыстан босау, ерімен ажырасу, жеке қосалқы шаруашылықтан түсетін табыстарын жасыру, ірі ұсақ малдарын сату фактілері орын алып, халықтың нара­зылығы туындағаны жасырын емес. Сондай-ақ ауданның демографиялық өсімі жоғары. Мысалы, жылдан-жылға туу көрсеткіші жоғарылап, 8500-9 мың бала дүниеге келуде.

Аудандағы халықты жұмыспен қамту орталығының директоры Д.Ди­нашованың хабарлауынша, атау­лы әлеуметтік көмекті тиімді пайдаланып жатқан отбасылар да аз емес. Мы­­салы, Қабланбек елді мекенінің тұрғыны Зухра Гусейноваға АӘК-тің шартты түріне 12 айға 1 139 760 теңге қаржы тағайындалып, оның 338 114 теңгесі берілген. Алты баланы тәрбиелеп отырған жалғызілікті ана осы қаржының белгілі бір бөлігіне күрке тауық және қаз сатып алып, құс шаруашылығымен айналысуда. Ал 3 баласы бар, күйеуі жалдамалы жұмыс істейтін Сарыағаш қаласының тұрғыны Айткүл Искакова атау­лы әлеу­меттік көмек бойынша ал­ған қар­жыға «Дәулет» сауда ор­та­лы­ғы­нан орын алып, тамаққа қо­сатын 46 түрлі қоспаларды сатумен айналы­суда екен. Оған АӘК-тің шартты түріне 12 айға 768 372 теңге қар­жы тағайындалған. Айына 64031 тең­­геден төлеу жоспарланып, 3 айға 173 757 қаржы беріліпті. «Көп бала­­лы аналарды жұмыспен қамту мә­селесі де басты назарымызда. Нәти­желі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған «Ең­бек» мем­лекеттік бағдарламасы шең­бе­рінде 3604 ананың отбасындағы ең­бекке жарамды, бірақ жұмыссыз жүр­ген 5408-ін жұмыспен қамту шара­сы­на қатыстыру жоспарланған. Биыл­дың 8 айында 594 көп балалы ана бағдарлама аясында жұмыспен қам­тылды», дейді халықты жұмыспен қамту орталығының директоры.

Айта кетелік, ауданда жүргізілген әлеуметтік картаға сәйкес, мем­ле­кет­­­­тік атаулы әлеуметтік көмекке қа­­­­ты­сатын көп балалы және аз қам­та­­­­масыз етілген 6162 анаға қажетті 3,5 млрд теңге республикалық бюджеттен қарастырылған. Қосымша 8, 246 млн теңге қаржының қажеттілігі туралы хат тиісті орындарға ұсы­ны­лыпты. Биылға мемлекеттік атаулы әлеу­меттік көмекке 4,9 млрд теңге қа­­ра­лып, қазіргі таңда оның 4,1 млрд тең­­­гесі игерілген.

Түркістан облысы