«Классиктер» үш жүлдемен шектелді
Әлем біріншілігінің шымылдығын грек-рим күресі балуандары ашты. «Классиктер» бір күміс, екі қола медаль иеленді. Ел қоржынына алғашқы қола медальды 2017 жылы Парижде өткен біріншіліктің күміс жүлдегері Мейрамбек Айнағұлов салды. 60 килода белдескен отандасымыз жартылай финалға дейін сүрінбей жетіп, финал жолдамасы үшін таласта ресейлік Сергей Емелинге 0:8 есебімен жол берді. Сөйтіп екі жыл бұрынғы жетістігін қайталай алмады.
Екінші қола медальды 63 кило салмақта белдескен Алмат Кебіспаев иеленді. Үшінші орын үшін өткен кездесуде Алмат қырғызстандық Тынар Шаршенбековпен кездесіп, таза жеңіске жетті. Қорытынды нәтиже – 9:0. Бұл Алмат Кебіспаевтың әлем чемпионатында жеңіп алған үшінші қола жүлдесі. Бұған дейін ол 2010 жылы Мәскеуде, 2015 жылы Лас-Вегаста өткен әлем біріншілігінде қола медаль еншілеген болатын. Сондай-ақ Алмат 2011 жылы Түркияда өткен әлем чемпионатының күміс жүлдегері атанған-ды.
Жалпы, күрес жанкүйерлері әлем біріншілігі өз елімізде өтіп жатқан соң, 20 жыл армандаған алтын медальды олжалаймыз деп күткен болатын. Тек жанкүйерлер ғана емес, күрестің басы-қасында жүрген мамандар да биыл алтын медаль болатынын болжаған-ды. Мамандардың болжамы жарыстың алғашқы күні-ақ дәл келейін деп тұрған еді. 55 килода белдескен Қорлан Жақанша финалға шыққанда барлық жанкүйер алтын медаль ел қоржынына түсетініне сенімді болған. Еш қиындықсыз финалға шыққан отандасымыз алтын үшін күресте грузиялық Нугзари Цурцумиядан ұтылып, ел сенімін ақтай алмады. Осылайша Қорлан жарысты күміс жүлдемен аяқтады. Естеріңізде болса, грек-рим күресінен соңғы рет әлем чемпионатында алтын медальды 1999 жылы Мхитар Манукян жеңіп алған. Міне, биыл грек-рим күресінен алтын алмағанымызға 20 жыл толды.
27 жылдағы бесінші күміс
Еркін күрес түрінен ел намысын қорғаған 10 балуанның арасында үш спортшымыз жүлдегерлер қатарынан көрінді. 2011 жылы Түркияда өткен жаһандық біріншілікте 55 кило салмақта қола жүлде олжалаған Дәулет Ниязбеков биыл 65 кило салмақта күміспен күптелді. Отандасымыз финалдық сайыста ресейлік балуан Гаджимурад Рашидовтан жеңілді. Сондай-ақ 70 килода белдескен Нұрқожа Қайпанов та алтынға сынық сүйем қалғанда тағы бір ресейлік балуан Давид Баевке есе жіберді. Ал былтыр Будапештте өткен әлем біріншілігінде 57 килода күміс алған Нұрислам Санаев биыл қола медальға қол жеткізді.
Жалпы, 1991 жылдан бері еркін күрестен әлем чемпионатында тек бес балуанымыз финалға шыққан екен. Ең алғаш 1995 жылы Атлантада Елмәди Жабырайылов күміс медаль жеңіп алған. Чешенстанның тумасы Қазақстан азаматтығын алмас бұрын Олимпия ойындары мен әлем чемпионатында жүлде еншілеп, әбден танылып қалған болатын.
Арада 21 жыл өткенде қазақ балуаны екінші рет әлем біріншілігінің финалында күресті. 2016 жылғы Мажарстандағы додада 70 килода сынға түскен Нұрлан Бекжанов шешуші бәсекесінде ресейлік Магомед Курбаналиевтен ұтылды. Десек те, Бекжанов еркін күрестен әлем чемпионатының финалында белдескен тұңғыш қазақ екенін айта кетуіміз керек. Одан кейінгі қазақ балуаны қатысқан финалды былтырғы әлем чемпионатында көрдік. Ал биыл өз елімізде өткен бәсекеде екі бірдей оғланымыз финалға шықты. Өкінішке қарай, әлем чемпионаты өз жерімізде өтсе де, қоржынымызға алтын жүлде түскен жоқ. Осылайша еркін күрес шеберлері жаһан біріншілігін екі күміс, бір қоламен түйіндеді.
Биылғы додада қыздарымыз да жүлдесіз қалмады. Қыздар күресінен 50 кило салмақта белдескен Валентина Исламова кіші финалда украиналық Оксана Ливачтан 5:0 есебімен басым түсіп, әлемдік сынның қола жүлдесіне ие болды. Былтырғы әлем біріншілігінде қыздарымыз бірде-бір жүлде алған жоқ еді. Ең үздік нәтижені 53 килодағы Жұлдыз Эшимова көрсеткен-ді. Оның көрсеткіші – 5-орын болатын. Биыл абырой болғанда бір қола медаль еншіледік.
Жалпыкомандалық есептегі жағдай
Мажарстанда өткен чемпионатта 10 алтын медаль алып, айды аспаннан шығарған Ресей Федерациясының балуандары биылғы бәсекеде 9 медаль еншілеп, бұл жылы да өз биігінен түскен жоқ. Күрес түрлерінде командалық есеп медаль саны бойынша емес, ұпай саны бойынша есептеледі. Мұндай жағдайда Қазақстанның еркін күрес шеберлері 2-орынға тұрақтады. Былтыр 13-орын иеленген болатын. Ал грек-рим күресінің құрамасы 5-орынға жайғасты. Қыздарымыз алтыншы орыннан көрінді. Ал күрестің үш түрі бойынша медаль саны жөнінен Қазақстан 14-орында.
Бір айта кетерлігі, ел астанасы – Нұр-Сұлтан күрес түрлерінен ұйымдастырылған әлем чемпионатын қабылдаған оныншы қала ретінде тарихқа енді. 2005 жылға дейін күрестің үш түрінен әлем чемпионаты жеке-жеке өткізіліп келген. Кейіннен күрес түрлері бірігіп, әлем чемпионатының мәртебесін арттырып, жанкүйерлерді көптеп тартуды көздеген болатын. Бұған дейінгі әлем чемпионаты 4 рет Мажарстан астанасы Будапешт қаласында өткен. Бұл қала әлем чемпионатын 2005, 2013, 2016 және 2018 жылдары ұйымдастырған. Сондай-ақ Гуанчжоу (Қытай, 2006), Баку (Әзербайжан, 2007), Хернинг (Дания, 2009), Мәскеу (Ресей, 2010), Ыстанбұл (Түркия, 2011), Будапешт (Венгрия, 2013), Ташкент (Өзбекстан, 2014), Лас-Вегас (АҚШ, 2015) және Париж (Франция, 2017) қалаларында әлем чемпионаты өткен болатын.
Сонымен қатар биылғы біріншілікте әлем чемпионы атағы ғана сарапқа салынбай, Олимпия ойындарына да жолдама берілді. Ел намысын қорғаған 30 балуанның тек сегізі ғана Олимпиада жолдамасын иеленді. Атап айтар болсақ, грек-рим күресінен Мейрамбек Айнағұлов (60 кг) пен Асхат Ділмұхамедов (77 кг), еркін күрес балуандарынан Нұрислам Санаев (57 кг), Дәулет Ниязбеков (65 кг), Данияр Қайсанов (74 кг), Әлішер Ерғали (97 кг), қыздар күресінен Валентина Исламова (50 кг) және Эльмира Сыздықова (76 кг) Токио Олимпиадасына лицензия жеңіп алды.
Күрес түрлерінен келесі әлем чемпионаты 2021 жылы Норвегия астанасы Осло қаласында өтеді.
