Олжас Сүлейменов: Қазақстанның жолы болды

Қайталап айтамын, Қазақстанның Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев­тың тұсында жүзеге асырыл­­ған реформаларға қолдау білдірдім.

90-жылдардың ортасында менің тарапымнан өткір қарсылықтар мен пікір қайшылықтары болғанын да айтуға тиіспін.

Мен саясатта жаңа тұлға емеспін. Өткен ғасырдың 70-жылдарының ба­сынан 80-жылдарының соңына дейін Азия және Африка елдерімен байланыс бойынша Кеңестік комитет төрағасының орынбасары болдым. КСРО осы комитет арқылы ұлт­-азаттық қозғалыстарға дем бе­ріп, көмектесетін. Көмек нақты – қар­жылай, қарумен және басқа­дай түрде. Жоғарыда аталған конти­нент­тердің елуден астам елінде болдым, ұлт-азат­тық қозғалыстардың бас­шы­лары­мен араластым, кейінірек олар­дың бірқатары жаңадан пайда болған мемлекеттердің басшылары болды.

Ангола, Мозамбик, Намибия, Оңтүстік Африка, Родезия (Зимбабве) сияқты елдердің тәуелсіздікке қол жеткен кезеңінің алғашқы апталарына, алғашқы айларына куә болдым. Араға жылдар салып қайта келгенде тәуелсіздіктің қорытындысын да көрдім. Азаматтық соғыс, президенттік орынтақ үшін тайпааралық тартыстар, ұзаққа созылған аштық. Жергілікті патшасымақтардың мәдениетсіз саясаты «демократия», «бостандық», «тәу­елсіздік» деп аталатын, ұран бо­луға лайық ұғымдарды жоққа шығар­ды. Мен бұл арада деколонизация идея­сын қоса айтуға да жүрексініп тұрмын.

1990 жылдардың бас кезіндегі тәуелсіздік, демократия ұғымы ТМД кеңістігіндегі елдерде жеңіл сынақтан өткен жоқ. Қазір де оңай емес. Жалпы, мемлекеттердің тарихында тәуелсіздігін жариялаудан оны сақтап қалу, баянды ету қиын. Бүгін менде бірсыпыра жайттарды салыс­тыра қарауға мүмкіндік бар. Әрбір қоғамның және саяси эли­та­лардың тарихи реформаларға да­йын­дығы туралы тұжырым жасауға да болады. Мұны кейінге қалдырмай қазір де жасауға болар еді. Бірақ оған біздің қоғам дайын емес сияқты. Біржақты пікірлер ешкімге қызық емес. Жақын болашақта, алдағы жиырма жылдықтарда «Қазақстан Республикасының алғашқы Президенттен, ал Назарбаевтың – қазақтай халықтан жо­лы болды» деп батыл айта алатын болашақ тәуелсіз сарапшыны мен жақсы түсінемін. Қазір ондай пікір­лерге назар аудармайды. Ал бола­шақта назар аударатынына мен сенемін.

Олжас СҮЛЕЙМЕНОВ,

ақын, Қазақстанның Еңбек Ері