«Мен көптеген адамдар зейнетақы салымдарындағы ақшаның жоқ екенін байқадым. 2020 жылдың 1 қаңтарында 6 571 948 теңге бар еді, ал қазір ол 3 856 346. Қалған ақшам қайда? Телефон шалсам, жауап бермейді, мен ақшамды қолдан деп ешкімге рұхсатымды берген жоқпын, маған тиесілі қаржыны қайтарыңыздар».
Бүгінгі жиында осы тақырыпқа қайырыла соққан «БЖЗҚ» АҚ басшылары бүгін салымшылардың әр түрлі форматтағы мәлімдемелерге түсініктікпен қарайтынын айтты, және оның себебін түсіндіріп берді.
«ХҚКО-да, egov.kz порталынан зейнетақы жарналары туралы анықтама алуға болады. Салымшылардың түсінбестігін тудырған фактор осы» дейді БЖЗҚ баспасөз қызметі.
Наурызда ұлттық валютаның құнсыздануына байланысты зейнетақы жинақтары бойынша инвестициялық кіріс 541,9 млрд теңгені құрады.
Сәуір айының бірінші жартысында теңге нығайды және БЖЗҚ валюталық портфелі 179,7 млрд теңге теріс кірісті көрсетті.
Жинақтаушы зейнетақы қорларының инвестициялық кірісі екі негізгі факторға байланысты: бағалы қағаздардың нарықтық құны және теңгенің айырбас бағамы. БЖЗҚ қаражатының көп бөлігі теңгемен көрсетілген құралдарға салынған (БЖЗҚ портфелінің жалпы көлемінің 2/3 бөлігі), қалғаны шетелдік валютадағы акциялар мен облигацияларға (портфельдің 1/3) бөлігі.
«Наурызда доллар бір доллар үшін 381-ден 448 теңгеге дейін нығайды. Бұл зейнетақы активтерінің 541,9 млрд теңгеге өсуін қамтамасыз етті. Сәуірдің бірінші жартысында, керісінше, ұлттық валюта бір доллар үшін 448 теңгеден 425 теңгеге дейін нығайды, бұл зейнетақы активтерін 179,7 миллиард теңге мөлшерінде теріс валюталық қайта бағалауға әкелді. Бірақ сәуірдің екінші жартысында таза инвестициялық табыс қайтадан 63,4 млрд теңгеге өсті », - деді БЖЗҚ басқарма төрағасы Жанат Құрманов.
Осылайша, жыл басынан 27 сәуірге дейін инвестициялық кіріс 587,16 млрд теңгені құрады.
БЖЗҚ басшысы халықаралық практикада зейнетақы жинақтары бойынша кірістерді кем дегенде бір жылға бағалау қалыпты жағдай екенін айтты. Өйткені бұл активтер ұзақ мерзімді мерзімге салынған.
«Инвесторлар наурыз-сәуір айларындағы инвестициялық кірістің ауытқуы туралы алаңдамауы керек. Соңғы 12 айда жинақталған кірістілік 11,87% құрады, инфляция 6,4%. Осылайша, кірістілік инфляциядан 5,5% асты, бұл таза кіріс», деді Құрманов.
2013 жылдың қыркүйегінен бастап (қазақстандық зейнетақы жинақтары БЖЗҚ басқаруымен болған кезде) инвестициялық кіріс 30% -дан асты.
Бұған дейін қазақстандықтардың жинақталған қаражатының бір бөлігі сыртқы басқарушыларға берілгені туралы хабарланған болатын. Осыған байланысты онлайн жиынға қатысқан «Егемен Қазақстан» газетінің тілшісінің «Ұлттық Банк БЖЗҚ-ның инвестициялық табыстылық тұрақтылығын қалай қамтамасыз етіп отыр?» деген сұрағына төмендегідей жауап алдық.
Қазіргі уақытта Ұлттық Банк бірнеше әлемдік компаниялармен жұмыс жүргізуде. Жалпы алғанда, олар 1,6 трлн доллардан астам қаржыны басқарады. Бұдан басқа, Ұлттық Банк инвестициялық келісімдерді келісу және қол қою үшін жұмыс істейтін тағы алты шетелдік басқарушы компанияны таңдады» дейді Ж. Құрманов.
Сонымен қатар олар enpf.kz веб-сайтында немесе БЖЗҚ мобильді қосымшасында зейнетақы шотынан анықтама алған кезде салымшылар зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы: кіріс салымдар мен инвестициялық кірістер туралы толық ақпаратпен таныса алатынын да ескертіп өтті.
«Сіздің зейнетақы жинақтарыңыз - бұл сіздің меншігіңіз. Мемлекет алушының зейнетақы төлемдерін алу құқығын алған кездегі инфляция деңгейін ескере отырып, нақты салымдар көлеміндегі міндетті зейнетақы жарналарының сақталуына кепілдік береді», делінген хабарламада.
Естеріңізге сала кетейік, бұдан бұрын зейнетақы қорында инвестициялармен қалай жұмыс істеу керектігі түсіндірілген болатын.
БЖЗҚ инвестициялық кірістер салымшылардың шотына күн сайын түсетінін хабарлады, бұл жинақталған зейнетақы қаражатының жалпы мөлшері бірдей жиілікте өзгеретінін білдіреді.
«Осылайша, теріс инвестициялық кіріс болғанда, жинақталған зейнетақы қаражатының мөлшері – азаяды, оң инвестициялар болған кезде – көбейеді. Жыл басынан бері инвестициялық қызметтің нәтижелері оң динамиканы көрсетіп отыр. Салымшылардың шоттарына 661,7 млрд. теңгеден астам инвестициялық кіріс аударылды» дейді баспасөз БЖЗҚ қызметі.
2020 жылдың наурыз айының соңын есептегенде Ұлттық банкке сеніп басқарылатын БЖЗҚ зейнетақы активінің мөлшері 11,7 трлн теңгені құрады. Бұл сома бір жыл бұрынғы көрсеткіштен (9,6 трлн теңге) 2,1 трлн теңгеге немесе 21 пайызға артық, деп хабарлайды ranking.kz.
Осы жылдың наурыз айының соңында жарнаның барлық түрі бойынша жеке зейнетақы шоттарының (ЖЗШ) жалпы саны 2,7 пайызға ұлғайып, 10,7 миллионға жетті. ЖЗШ-лардың басым бөлігін бұрынғыша міндетті зейнетақы жарналары (10,1 млн) құрайды. Ал міндетті кәсіби зейнетақы жарналары бойынша шоттардың саны 514,8 мыңға жеткен. Өз еркімен зейнетақы жарнасын аударып, шот ашып жатқандардың да саны көбейіп келеді. Бір жылдың ішінде бұл санатта 55,4 мың шот (11,6 пайызға көбейген) ашылған. Зейнетақы активтерінің кірісін сақтап, арттырып отыру үшін инвестициялық портфельді диверсификациялау бойынша жұмыс тұрақты негізде жүргізіліп келеді. Мәселен БЖЗҚ-ның зейнетақы активі портфелінің басым үлесін бұрынғыдай инвестициялаудың тұрақты әрі кірісі мол құралы саналатын ҚР мемлекеттік құнды қағаздарына салынған. (42 пайызы немесе 4,9 трлн теңге) құрайды.
Бұған қоса 2015 жылы олардың үлесі 46 пайызға тең болған еді. Сонымен қатар 2015 жылдың мамыр айының соңында Қазақстанның ұйымдарындағы құнды қағаздардың зейнетақы активі портфеліндегі үлесі 31,3 пайызға тең болса, осы жылдың мамыр айының соңында бұл үлес 27,2 пайызды көрсетті. 2019 жылдың қараша айында зейнетақы активтерін басқарудың тиімділігін арттыруға бағытталған жұмыстар аясында зейнетақы активі портфеліндегі валютаның бір бөлігін шетелдік басқарушы компанияларға кезең-кезеңімен беру процесі басталған еді. Жалпы портфельді сыртқы басқаруға беру бойынша төрт халықаралық компания таңдалып алынған болатын. Осының нәтижесінде 2019 жылдың наурыз айында сыртқы басқарудағы активтер үлесі БЖЗҚ- инвестициялық портфелінің 1 пайызын құраса, 2020 жылы бұл көрсеткіш 3,3 пайызға немесе 385,3 млрд теңгеге теңесті.
