Өткен ғасырдың тоқсаныншы жылдарынан бері түзету енгізілмеген заңды жаңғырту жұмыстары әлі де жалғасуы қажет. Осы мақсатта АҚШ, Еуропа елдері сынды бірқатар демократиялық мемлекеттердің тәжірибелері де ескерілді. Бастысы – бұл заң жобасы прогресивті заң болуы тиіс. Сондықтан елімізде бұрыннан қолданылып келе жатқан заңға күрделі өзгерістер енгізілуде.
Күрделі өзгеріс деп отырғаным, осыған дейін елімізде бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру мен өткізу үшін мемлекеттің рұқсаты керек еді. Ендігі күнде азаматтардың алаңға шығып, қандайда бір саяси көзқарастарын, келіспеушіліктерін білдіру үшін мемлекеттен рұқсат күтпей, ескерту, хабарландыру тәртібі арқылы жиналуына жол беруді көздейтін нағыз демократиялық бастама жасалып жатыр. Бұл жиындарды өткізу үшін арнайы орындар, алаңдар белгіленбек. Алайда оппозиция өкілдері мұнымен келіспей отыр. Олар мұндай бейбіт жиындар кез келген орындарда өтуі тиіс деген пікірде.
Бұл ұстанымды қостамаймын. Менің ойымша, адам бостандығының шегі басқа адамның бостандығының шегі басталатын жерде аяқталады. Яғни аталған жиындарға қатысуды көздемейтін азаматтардың күнделікті өмір-салтына кедергі келмеуі тиіс. Қарастырылып жатқан заң жобасында бейбіт жиындарды онсыз да Нұр-Сұлтан, Алматы сынды еліміздегі ірі қалалардың орталықтарында өткізу мәселесі көтеріліп отыр. Бұл бастамалардың еліміздің өзге қалаларына қатысы бар.
Шектеу деп отырғаным – жоғарыда айтқанымдай бейбіт жиындарға қатыспайтын тұрғындардың құқығын қорғау. Мәселен, жиындардың мектеп, балабақша сынды білім ошақтарының, емхана, аурухана сынды әлеуметтік нысандардың аумағында өткізілгені – сондағы азаматтардың құқығын аяқ асты ету болар еді. Сондықтан бұл шектеулер заң тұрғысынан дұрыс негіздеме болып отыр.
Әрине талқылау әлі де жүргізіледі. Ол да дұрыс. Себебі «келісіп пішілген тонның келте болмайтыны» белгілі. Заңды жетілдіре түсетін тың бастамалар, игі негіздемелер болады деп сенемін.
Серік БЕРКАМАЛОВ,
Консалтингтік және зерттеу ұйымдары қауымдастығының президенті, Қазақстан Заңгерлер одағы Нұр-Сұлтан қалалық филиалының директоры
