Дегенмен де білім берудің баршаға ортақ стандарттары, халықаралық ұйымдардың PISA секілді білім сапасын ортақ бағалау құралдары және ол ұйымдардың ақыл-кеңестері сайып келгенде әлемдік нарыққа әмбебап маман даярлауға, Қазақстан секілді елдердің қабілетті балаларын дамыған елдерге тартуға, жалпы алғанда әлем азаматтарын тәрбиелеуге бағытталғаны айдан анық. Әлем азаматы рухында білім мен тәрбие алған бала Қазақстанның нағыз жанашыр азаматы болып өсуі екіталай. Сондықтан Қазақстанға ұлттық мектептің үлгісі қажет. Нақты ғылымдар, технология және ағылшын тілімен қатар, тіпті одан бұрын қазақ тілі мен әдебиеті, Қазақстанның тарихы мен өлкетануы, ұлт өнері мен дәстүрін озық әдістеме негізінде жаңаша оқытатын, сол арқылы әлем азаматы емес, бірақ әлемнен хабары бар Қазақстанның азаматын тәрбиелейтін ұлт мектебінің үлгісін жасаған жөн.
Екіншіден, білім берудің сапасын арттырып, әрі оны бар аймақта қолжетімді ету үшін қашықтан және онлайн оқыту технологияларын жүйелі түрде және кеңінен енгізу сұранып тұр. Әсіресе, өткен бірнеше айдағы, жаһандық карантин салдарынан жаппай қашықтан оқуға көшу бұл әдістің зор мүмкіндіктерін көрсетті. Әрине, мектеп, колледж және жоғары оқу орындарын толықтай онлайнға өткізу міндеті тұрған жоқ, ол мүмкін де емес. Дегенмен әр оқушының жеке қабілеті мен мүмкіндіктерін ескере алатын, сол арқылы оқытудың тиімділігін арттыратын технологияларды білім беруге қазірдің өзінде енгізуге болады. Ол үшін алдымен қашықтан немесе онлайн оқытуды Қазақстанда ресми түрде танылған білім беру формасының қатарына қосып, оны білім туралы заңға кіргізу қажет. Қашықтан оқыту технологиясын қолданатын оқу орындарына қойылатын әдістемелік және технологиялық талаптарды айқындап, оларға бөлек лицензия берген абзал.
Үшіншіден, тағы бір назар аударғым келетін мәселе балалардың жан саулығына қатысты. Атап айтсақ, мектеп оқушылары арасындағы суицид, яғни өзіне қол салу жиілігі. Өкінішке қарай, бұл көрсеткіш бойынша Қазақстан – дүние жүзіндегі жағдайы ең нашар елдердің қатарында. Жыл сайын 170-тен аса қазақстандық жасөспірім өздерін өмірден айырады. Мамандардың есебінше, аяқталмаған және түрлі себеппен тіркелмеген суицидке талпыныс саны бұдан 20 есе көп. Елімізде осы мәселеге қатысты ортақ бағдарлама, не бірыңғай әдістеме әлі қабылданған жоқ. Біз өз тарапымыздан білікті қазақстандық және беделді халықаралық психолог мамандарды жұмылдырып, «Денсаулық және өмір дағдылары» атты арнайы бағдарлама дайындадық. Ондағы амалдар мен әдістер бірнеше аймақта сынақтан өтті. Қажет болса, бағдарламаны тиісті министрлікке тапсыруға дайынбыз.
Рауан КЕНЖЕХАНҰЛЫ,
Ұлттық қоғамдық сенім кеңесің мүшесі,
«Ұлттық аударма бюросы» қоғамдық қорының атқарушы директоры
