Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің мәліметіне сүйенсек, еңбек нарығының талаптарын ескере келе, техникалық және кәсіптік білімі бар кадрларды даярлауға 20,1 мың адам 2020 жылғы 1 қыркүйектен бастап жіберіледі.
«Жұмыс берушілердің өтінімдері және еңбек нарығында сұранысқа ие біліктіліктер мен дағдылар бойынша қысқа мерзімді кәсіптік оқытуға 6 мың адам жоспарланды. Бағдарламаның «Жаппай кәсіпкерлікті дамыту» екінші бағыты бойынша 70 млрд теңге бөлінді. «Бастау Бизнес» жобасы бойынша кәсіпкерлік негіздеріне оқуға өзін өзі қамтыған және жұмыссыз азаматтар қатарынан 30 мың адам жіберу және жаңа бизнес-идеяларды жүзеге асыруға 23,5 мың грант беру көзделіп отыр. Бағдарламаның «Жұмыс күшінің ұтқырлығын арттыру үшін адамдардың ерікті түрде қоныс аудару арқылы еңбек нарығын дамыту» үшінші бағыты бойынша 10,1 млрд теңге бөлінді. 2020 жылғы 1 мамырдағы мәлімет негізінде бос жұмыс орындарына 64,3 мың адам жұмысқа орналастырылған немесе жоспардың 42%-ы. Жоспар – 154 мың. 11,6 мың адам әлеуметтік жұмыс орындарына жұмысқа орналастырылды немесе жоспардың 96%-ы. Ал жылдық жоспар – 12 023. Жастар тәжірибесіне 9,7 мың адам жіберілген немесе жоспардың 28,1%-ы. Жылдық жоспар – 34,6. Қоғамдық жұмыстарға 43 мың адам жіберілді немесе жоспардың 40%-ы, жылдық жоспар – 107,5 мың. Дағдарысқа қарсы шаралар аясында «Еңбек» бағдарламасын іске асыруға 136 мың адамды қамту үшін қосымша 50 млрд теңге бөлінді. Соның ішінде қоғамдық жұмыстарға 36,5 млрд теңге, жастар тәжірибесіне 5,6 млрд, бизнес-идеяларды іске асыруға мемлекеттік гранттарға 7,9 млрд теңге бөлінеді», делінген министрліктің мәліметінде.
Жұмыспен қамту жол картасы бойынша 1 трлн теңге сомасына 255 мыңнан астам жұмыс орнын құрумен 6,4 мың жобаны іске асыру, соның ішінде жұмыспен қамту орталықтары арқылы 127 мыңнан аса адамды жұмысқа орналастыру жоспарланған. Құрылыс аяқталғаннан кейін 15 мың адам тұрақты жұмыс орындарына жұмысқа орналасады.
«Жол картасы бойынша 6,4 мың нысан салынады, соның ішінде 2,3 мың әлеуметтік-мәдени нысан, инженерлік-көліктік инфрақұрылым және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бойынша 2,7 мың нысан жөнделді, елді мекендерді абаттандыру бойынша 1 мыңға жуық жоба іске асырылды. 2020 жылғы 20 мамыр жағдайы бойынша іске асырылып жатқан инфрақұрылымдық жобаларда 47 мың жұмыс орны құрылып, соның ішінде жұмыспен қамту орталықтарының жолдамасы бойынша 21 мың адам іске кіріскен. Қалалар мен аудандардың халықты жұмыспен қамту орталықтарының базасында қызметкерлерді қабылдауды, жинауды және жұмыс орнына жеткізуді жүзеге асыратын жылжымалы рекрут пункттері құрылды», деп көрсетілген ақпаратта.
Жалпы алғанда үздік халықаралық тәжірибені ескере отырып, министрлік «Еңбек» бағдарламасына өзгерістер мен толықтырулар енгізген. Жұмыс берушілер еңбек тәжірибесі жоқ жастарды бірінші жұмыс орнында қабылдауға ынталандыру, сондай-ақ жастардың еңбек нарығында, соның ішінде ауылдық жерлерде бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында «Еңбек» бағдарламасы аясында «Бірінші жұмыс орны» жобасы қарастырылған.
«Бірінші жұмыс орны» жобасы бойынша жұмысқа орналасуды ұйымдастыру жастар арасында алғаш рет жұмыс іздеп жүрген түлектер үшін оларға қажетті еңбек дағдыларын және алғашқы жұмыс орнында, барлық меншік формасындағы ұйымдарда бейімделуді қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылады. Жоба бойынша жұмыс беруші жұмыспен қамту орталығымен келісім негізінде «Еңбек» бағдарламасына қатысушыны кемінде жиырма төрт ай мерзімге тұрақты жұмысқа жалдайды, жұмыспен қамту орталығы жұмыстың бірінші жылына 20 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде (55 560 теңге) жалақы төлейді. Жұмыс іздеушілерге және жұмыссыздарға көмек көрсету бойынша қосымша шараларды жүзеге асыру аясында, сондай-ақ зейнеткерлік жасқа жеткен жұмыскерді ауыстырумен жұмысқа орналастыруды көздейтін «Ұрпақтар келісімшарты» тетігі қосылған. Жастарға, көпбалалы және аз қамтылған отбасылардың еңбекке қабілетті мүшелеріне, мүгедектігі бар адамдарға жұмысқа орналасуға басым құқық беріледі. «Ұрпақ келісімшарты» жобасы бойынша жұмыс беруші жұмыспен қамту орталығымен келісім негізінде «Еңбек» бағдарламасына қатысушыны кемінде он сегіз ай мерзімге тұрақты жұмысқа жалдайды, ал жұмыспен қамту орталығы алты айлық жұмыс үшін жалақыны субсидиялайды. «Еңбек» бағдарламасында, сонымен қатар жұмыс беруші еңбек шарты бойынша (оқу мерзімі 1 айдан 10 айға дейін), соның ішінде ауылдық жерлерде қызметкердің біліктілігі мен дағдыларының сипаттамаларына негізделген кәсіптік оқуды көздейтін қосымша шаралар қарастырылған. Бұл шара еңбек шарты бойынша жұмыс істейтін жұмысшыларға еңбек өмірінің барлық кезеңінде білім алуға мүмкіндік береді, сонымен қатар жұмыс берушілердің өз қызметкерлерінің жаңа білім мен дағдыларды алуға деген қызығушылығын арттырады», дейді министрлік өкілдері.
Сонымен қатар еңбек нарығында сұранысқа ие біліктілік пен дағдылар бойынша жұмысшы мамандығын дербес алу үшін қатысушыларға «Еңбек» бағдарламасында білім беру ұйымын, мазмұны мен оқу мерзімін таңдауға мүмкіндік беретін ваучер ұсыну қарастырылған. Кәсіптік оқыту жұмыс берушілердің өтініштерін қабылдау арқылы жүзеге асырылады, бұл кейіннен жұмысқа орналасуға кепілдік береді. Азаматтар арасында кәсіпкерлікті дамыту үшін жаңа бизнес-идеяларды іске асыруға арналған мемлекеттік грант мөлшері 200 АЕК-ке дейін ұлғайтылған. Көпбалалы және аз қамтамасыз етілген отбасылардың мүшелеріне 7 жылға дейін 4%-дан аспайтын жеңілдетілген шарттармен шағын несиелер беру қарастырылған. Сонымен қатар ауылдық жерлерде тұратын адамдар, мүгедектер, елуден асқан адамдар, жастар, соның ішінде NEET санатындағы жастар, аз қамтамасыз етілген немесе көпбалалы отбасылардың мүшелері кәсіпкерлік бастаманы ілгерілету жөніндегі шараларды алуға басым құқықты болады. «Еңбек» бағдарламасы мүгедектерді жұмысқа орналастыру үшін арнайы жұмыс орындарын ұйымдастыруды, азаматтардың жекелеген санаттарына квоталар шегінде жұмыс орындарын ұйымдастыруды қарастырады. Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, ұсынылған шаралар еңбек нарығын қажетті кадрлармен қамтамасыз етіп қана қоймайды, сонымен қатар жұмыссыз азаматтарды ауылдық жерлерде өнімді жұмыспен қамтуға мүмкіндік береді.
Ал үстіміздегі жылдың 1 мамырындағы жағдай бойынша жұмыс күші көп өңірлерден жұмыс күші тапшы өңірлерге жалпы саны 2 224 адам болатын 631 отбасы қоныс аударған, соның ішінде 1 198 адам еңбекке қабілетті жаста. Еңбекке қабілетті отбасы мүшелерінің ішінен 675 адам жаңа тұрғылықты жері бойынша жұмысқа орналастырылған. Нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың «Еңбек» мемлекеттік бағдарламасында еңбек ресурстарының ұтқырлығын ынталандыру үшін Үкімет айқындайтын өңірлерге ерікті түрде қоныс аударатын адамдарға мемлекеттік қолдау шаралары көзделген. Қоныс аударушылардың өңірлері анықталды. Олардың қатарында Алматы, Жамбыл, Маңғыстау, Түркістан, Қызылорда облыстары, сондай-ақ Алматы қаласы, Нұр-Сұлтан және Шымкент қалалары. Қабылдау өңірлері: Ақмола, Шығыс Қазақстан, Қарағанды, Қостанай, Павлодар, Солтүстік Қазақстан облыстары бар.
«Мемлекеттік бағдарлама шеңберінде ерікті қоныс аударуға қатысушылар үшін субсидия түрінде мемлекеттік қолдау шаралары ұсынылады. Мысалға, отбасының әрбір мүшесіне 35 АЕК (97 мың теңге) көшуге біржолғы төлем, тұрғын үйді жалдау (жалға алу) және коммуналдық қызметтерді төлеу бойынша шығындарды жабу үшін, олар отбасы мүшелерінің санына және жергілікті жеріне байланысты отбасына 12 ай ішінде ай сайын 15-тен 30 АЕК-ке дейінгі мөлшерде (41,7 мыңнан 83,3 мың теңгеге дейін) төленеді. Сондай-ақ биыл қоныс аударушыларды тұрғын үймен қамтамасыз ету тетігі жалғастырылатын болады. Солтүстік Қазақстан облысында тұрғын үй құрылысы бойынша 714 жеке объект салынады, Павлодар облысында қоныс аударушыларды тұрғын үймен қамтамасыз ету үшін 441 пәтер сатып алынады. 2020 жылы қоныс аударушыларды қабылдаудың өңірлік квотасы 6 128 адам (1 757 отбасы) мөлшерінде белгіленді», делінген Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің ресми ақпаратында.
