Фашист басқыншыларымен шайқасқан әкеміздің соғыстағы ерлігі мен бейбіт күндердегі еткен еңбегі кейінгі ұрпаққа өнеге боларлық. Ол ашаршылықты да, саяси қуғын-сүргін мен алапат соғысты да көрді. Қиындықтың өтеуі ретінде, құдайға шүкір, тәу етер тәуелсіздікті де көріп үлгерді. Өткен ғасырдың өкініші мен қуанышын елімен бірге бастан кешті.
Бүгінгі ұрпақ үшін ХХ ғасырдың азабы мен тозағы көрген түс, айтқан аңыздай көрінеді. Расымен солай ма еді? Жоқ. Сол қасіретті жылдарды жүріп өткен Жаннат әкеміздің өмір соқпағына қарап-ақ ойға батамыз. Ол сонау 1922 жылы бұрынғы Көкшетау облысына қарасты Еңбекшілдер ауданының Алқатерек ауылында кіндігі кесіліп, түндігі түрілген жан.
Кейін қанаты қатайып, буыны бекіген бозбала азамат жасы жиырмадан асар-аспасында қару асынады деп кім ойлаған? 1941 жылы Қызыл Армия қатарына шақырылып, Отан алдындағы борышын өтеуге аттанды. Кавалериялық әскер құрамында жан алысып, жан берісіп небір ауыр шайқасқа қатысты. Алайда соғыс бір емес, бірнеше жылға созылғанын да жақсы білеміз. Сол сұрапылдан кім дін-аман оралды дейсіз? Біреуі қолынан, біреуі аяғынан айырылған аяр кезең ғой. Сол қиындық әкемізді де айналып өтпеді. Майдан даласына шақырылған соң араға үш жыл салып, 1944 жылы 13 қазанда Украинаның Харьков облысына қарасты Борщ ауылында Жаннат әкеміз ауыр жараланады. Қардай бораған қалың оқтың бірі әкеміздің бетіне тиіп, мұрнының жартысын жұлып алыпты. Бірақ қайтпас қайсар жауынгер алған жарақатына қарамастан шайқас алаңынан кетуден бас тартып, бұйрықты аяғына дейін орындапты. Қансыраған қалпы Днепр өзенін жалдап өтіп, жаудың әскерін тас-талқан етуге қатысқан.
Осындай кескілескен айқастар бірінен соң бірі жалғасады. Әкеміз табандылық танытып, Украина, Беларусь майдандарында орын алған ауыр шайқастарға қатысып, жау әскеріне тойтарыс береді. Кейін, Свердловск қаласында госпитальде бір жыл ем қабылдап, оқ тиген мұрнына ет жаматыпты.
«Ер жігіт елі үшін туады» деген бар. Қазақ даласынан аттанған арыстан азамат қолына қару алып, жарты Еуропаны шарлады. Берлинде жеңіс туын желбіретіп, еліне бір-ақ оралды. Майданда көрсеткен ерен ерлігі ескерусіз қалған да жоқ. І дәрежелі «Ұлы Отан соғысы», ІІІ дәрежелі «Даңқ» ордендерімен, 1944 жылы наурызда «Жауынгерлік ерлігі үшін», 1944 жылы қыркүйекте «Ерлігі үшін» медальдарымен марапатталды.
Соғыс аяқталған соң әкеміз де туған топырағына оралып, Сапиян анамызбен отау құрып, туған ауылында ұзақ жыл бойы есепші, қойма меңгерушісі болып еңбек етті. Анамыз Сапиян Қасенқызы соғыс жылдарында трактор айдап, ел ырысын еселеген жан. Әкемізбен бірге қанаттыға қақтырмай, тұмсықтыға шоқыттырмай 14 баланы өсіріп-жеткізді. «Батыр Ана» атанды. Анамызды қазақ әйеліне тән қасиетімен, отбасын аялайтын ізгі мінезімен ерекшеленді. Дүние-пұл аз кезеңде жоқтан бар жасап, тігін тігіп, гүлдей жайқалып өсіп келе жатқан алты қызының көйлегін көктеп, құлпыртып қоюшы еді.
Жиырмасыншы ғасырдың аса ауыр кезеңдерін бастан өткерген, небір зобалаң жылдардан аман қалған Жаннат әкеміз 1993 жылы өмірден озды. Ал, барша баласына жаны жапырақ болып жүретін асыл анамыз Сапиян Қасенқызы 2010 жылы қараша айында дүние салды. Соңдарында асылдарын жоқтап балалары, немере-жиендері қалды. Бүгінде олардың өзі еліне еңбек етіп, ауыз толтырып айтуға тұрарлық азаматтарға айналған жайы бар. Әке ерлігі мен ана тағылымы кейінгі буынға тағылымды өнеге екені анық.
Ұрқия Бекқожина,
зейнеткер
