Сонымен, сарапшылар 2020 жылы теңге бағамы 400-420 деңгейінен аспайтынына бек сенімді.
Агенттік теңгенің АҚШ долларына қатысты тұрақтылығын 400-420 деңгейінде контрциклдік фискалдық саясатқа сүйене отырып, болжайды. 2024 жылға дейін инфляцияға екі негізгі фактор әсер етеді. Бұл - тұтынушылық сұраныстың төмендеуі және теңгенің девальвациялық әлеуеті, мұнай бағасы және Ресей рублінің бағамының динамикасы.
"ACRA сонымен қатар, валюта бағамына қысқа мерзімді қысымның жоғарылауына әкелуі мүмкін валюта нарығында эпизодтық құбылмалылықты мойындайды. ACRA мәліметтері бойынша, мұндай сценарий ең алдымен өзгермелі бағамға көшумен байланысты болуы мүмкін, бұл теңгенің бағамының ауқымын кеңейтуге әкелді" дейді рейтингтік агенттіктің есебінде.
ACRA болжамына сәйкес, Қазақстан ұлттық валютасының АҚШ долларына шаққандағы орташа жылдық бағамы 2021 жылы 410,6 теңге, 2022 жылы 412,9 теңге, 2023 жылы 420,9 теңге және 2024 жылы 429,5 теңге болады.
"Ұлттық Банктің алтынвалюта резервіндегі алтынның үлесі 65,6%, ал еркін айырбасталатын валютаның үлесі - 34,4%. Өтімділіктің төмендігі және салыстырмалы шектеулі резервтердің болуына байланысты теңгенің айырбастау бағамына ұзақ уақыт қысым жасау ақша-несие органдарының алтын-валюта резервтерін қолдануға бейімділігі немесе бұл үшін мүмкіндіктері аз болуы мүмкін жағдайға әкелуі мүмкін", деп қорытындылады ACRA сарапшылары.
Қазақ экономикасы мен оның ІЖӨ-не әсер ететін факторлар туралы ретйингтің есебі мәз емес. Сарапшылар базалық сценарий бойынша ЖІӨ нақты өсімі 2% -ға төмендейтынын айтып отыр. Бұл жолғы зерттеу 2024 жылға дейінгі мерзімді қамитды. ACRA рейтингтік агенттігі Қазақстан экономикасының 2024 жылға дейінгі даму болжамында экономика дамуының екі сценарийі бар: бастапқы және пессимистік.
Сарапшылардың есептеулері Қазақстан экономикасының биылғы жылы екі есе - сыртқы және ішкі күйзеліске ұшырағандығына негізделген. Біріншісі мұнай-газ саласындағы жағдайдың нашарлауына, екіншісі - коронавирустық пандемияға байланысты карантиндік шаралардың енгізілуіне байланысты болды. ACRA-ның негізгі сценарийі бойынша, биылғы жылы ел рецессияға ұшырауы мүмкін: нақты ЖІӨ-нің өсу қарқыны шамамен -2% болады.
"Базалық сценарий бойынша ACRA ел масштабты карантиндік шаралардан 2021–2222 жылдары бас тартады деген болжам жасайды және 2020 жылдың екінші жартысында ішкі сұраныстың қалпына келуін болжайды" делінген агенттіктің есебінде.
ACRA бағалауынша, Urals маркалы мұнайдың бағасы осы және келесі жылы барреліне 40-50 доллардан 2022 жылдан 2024 жылға дейін барреліне 55 долларға дейін көтеріледі.
"Инфляция динамикасына екі негізгі фактор әсер етеді: ағымдағы жылы ең өзекті болып отырған тұтынушылық сұраныстың төмендеуі және мұнайдың конъюнктурасы мен ресей валютасы бағамының динамикасына байланысты теңгенің құнсыздануы. Екінші фактор әсіресе ұзақ мерзімді перспективада маңызды", - дейді ACRA сарапшылары.
ACRA-ның негізгі сценарийіне сәйкес, пандемия осы жылы экономикалық белсенділікке айтарлықтай әсер етеді және аз дәрежеде келесі жылы. Одан әрі карантин шаралары шектеулі түрде бүкіл елде немесе белгілі бір салаларда (халықаралық әуе қатынасын шектеу, көпшілік іс-шаралар мен туристік компаниялардың жұмысын жүргізу) немесе кейбір аудандарда немесе қалаларда енгізілуі мүмкін.
"ACRA шектеулерді толығымен алып тастау мүмкіндігі туралы айтуға мүмкіндік "еретін кең ауқымды халықты вакцинациялау 2021 жылдан ерте басталады деген болжамнан туындайды. Демек, экономика толықтай қалпына келтіру траекториясына, ең жақсы жағдайда, 2021 жылы ғана кіре алады", - делінген агенттіктің есебінде.
Сарапшылар Қазақстан экономикасының өндіруші сектордан тыс секторлары 2021 жылдан бастап қалпына келе бастайды деген сенімде. 2021 жылдан 2024 жылға дейін ең жылдам өсуді ауылшаруашылығы және өңдеу өнеркәсібіндегі ACRA болжайды (жылына 6 және 4,8%)
"Шағын және орта бизнес ұсынатын сауда және қызмет көрсету саласында аз қарқынды қалпына келтіру күтілуде. Шағын және орта бизнес сегменті терең күйзелістерге ұшырады, айтарлықтай қаржылық буферге ие, және осы сегментті қолдау бағдарламаларының тиімділігі сұрақтар тудырады", - делінген ACRA мәліметінде.
ACRA-ның пессимистік сценарийі ел тұрғындарының көпшілігі аурудан аман қалғанша немесе вакцинацияланғанға дейін иммунитетті алғанға дейін ауыр әкімшілік шектеулерге оралуға мүмкіндік береді. Бұл жағдайда шектеулер ұзақ уақыт бойы 2020-2021 жылдары қолданылады және экономиканың барлық салаларына әсер етеді.
"2022 жылдан 2023 жылға дейінгі кезеңде кейбір сегменттер өздерінің ұзақ мерзімді даму тенденцияларына басқаларға қарағанда тезірек жетеді, бірақ кейбір салаларда ағымдағы жылғы күйзелістердің қалпына келуіне жол бермейтін құрылымдық проблемалар туындауы мүмкін", - дейді сарапшылар.
