Халықаралық деңгейде өткен алқалы жиында цифрлы саланы дамытудың өзекті және перспективалы трендтері бойынша БҰҰ Бас хатшысының орынбасары Фабрицио Хохшильд, GIGA жобасының жетекшісі, UNICEF Innovation аға кеңесшісі Кристофер Фабиан, еліміздің Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Бағдат Мусин, саяси көшбасшылар, халықаралық сарапшылар, халықаралық ұйымдардың өкілдері сөз сөйледі.
Цифрландыру саласындағы көшбасшылардың барлығы пандемия кезінде әлем алдында тұрған негізгі міндеттердің барлық салаларды цифрландыруға тіреледі деген ортақ пікірде. Атап айтқанда дүние жүзін қауіпсіз әрі сапалы интернетпен қамтамасыз ету мәселесі кезек күттірмейді. Қазақстан, Гватемала, Үндістан, Нигерия, Мексика, Аргентина және Бангладеш сияқты елдердің алдыңғы қатарлы стартаптары ұсынылды. Цифрлы технологиялар мен деректердің барлық әлеуетін ашуға көмектесетін стартаптар цифрлы даму саласындағы тұрақты даму мақсаттарын жүзеге асыруға сай келеді.
Министр өзінің алғы сөзінде әлем пандемия жағдайында жаңа шындыққа және жаңа сынақтарға бейімделуі керек екенін атап өтті.
– COVID-19 пандемиясы бізге әлемнің өзгергенін және цифрландыруға бет алғанын көрсетті. Сондықтан пандемия барысында алған сабақтарымызды, жинаған тәжірибемізді ескере отырып «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасына өзгерістер енгізілді. Уақыт талабына сәйкес біз елдің цифрлы дамуының бес басым бағытын айқындадық, – деді.
Министр айтқан бес бағытқа жеке-жеке тоқталар болсақ, ол: ақпараттық-коммуникациялық технологиялар инфрақұрылымын дамыту; цифрлы үкіметті дамыту; халықтың цифрлы сауатын арттыру; цифрлы кеңістікте қауіпсіздікті және құқықтарды қорғауды қамтамасыз ету; экономика салаларын цифрландыру және ауқымды деректерді енгізу.
Б.Мусин Қазақстанның цифрландыру саласындағы негізгі көрсеткіштерін атап өтті. Оның баяндамасында айтылғандай, бүгінгі таңда елімізде халықтың 97 пайызы интернетке қол жеткізді. Цифрлы сауаттылық деңгейі 82,1 пайызға тең. Автоматтандырылған мемлекеттік қызметтердің үлесі 83 пайызға жетті. БҰҰ рейтингінде Қазақстан «Электронды үкіметті» дамыту бойынша 193 елдің ішінде 29-орынды алады.
БҰҰ Бас хатшысының орынбасары Фабрицио Хохшильд пандемия кезінде заманауи технологияларға қол жеткізе алмағандар қиындыққа тап болуы мүмкін екенін айтып, алаңдаушылық білдірді.
– Әлем бойынша 3,6 миллиард адам әлі күнге дейін интернетке қол жеткізе алған жоқ. Оның 360 миллионы, яғни 10 пайызы – 15-24 жас аралығындағы жастар. COVID-19 пандемиясы дамушы елдерде ғана емес, теңсіздіктің түрлі формаларының шиеленісуіне байланысты ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін, – деді ол.
Фабрицио Хохшильд БҰҰ Бас хатшысының цифрлы ынтымақтастық аясында Жол картасының ұсынымдарын іске асыру, байланыспен, интернетпен қамту, цифрлы инклюзияны кеңейту және цифрлы әлеуетті дамыту жөніндегі GIGA бастамасына Қазақстанның қосылғаны ерекше маңызды оқиға болғанын атап өтті. Ол UNICEF, ХЭО және Қазақстан жаһандық мақсаттарға қол жеткізу жолында GIGA-ны іске асыруда алғаш жол ашқаны үшін алғысын білдірді.
Онлайн режімде өткен жиынның қаншалықты маңызды екенін министр Б.Мусин өзінің facebook-тегі жеке парақшасында да атап өтті.
– Мен өз тарапымнан бірнеше қарапайым әрі өзекті проблемаларды шешуді ұсындым. Біріншіден, мемлекетаралық электронды құжат айналымын реттеу қажет. Өйткені біз цифрлы күн тәртібі туралы бұрыннан айтып келеміз, ал үйілген қағаздар әлі күнге адасып жүр. Екіншіден, автокөлік саудасына қатысты мәселе бар. Көліктер бір елден сатып алынып, екінші елде ереже бұзады, ал оның айыппұлын кімнен алу керектігін білмейміз. Міне, осы екі кейсті алға тартып, мен әрбір елге бастапқыда кем дегенде, осындай 10 сервисті таңдауды ұсындым, оны бәріміз бірлесіп пысықтап, интеграциялауымыз керек, – деді ол.
Министр айтып өткендей, жиында UNICEF пен Халықаралық электрбайланыс одағы GIGA-ның әлемдегі әрбір мектепті интернетке қосуға және әрбір тұлғаны ақпаратпен, мүмкіндіктермен қамтамасыз етуге бағытталған бастамалары талқыланды. Пандемия кезінде, қашықтан білім беруге көшу жағдайында көптеген елдер осы жаһандық әріптестікті қолдайды.
– ...БҰҰ Бас хатшысының орынбасары келтірген кейбір фактілер мені таңғалдырғанын атап өткім келеді. Мысалы, Нью-Йоркте балалардың 20 пайызының онлайн режімде оқуына жағдай жасалмаған. Әрине, пандемия шындыққа өзгеріс енгізді, қазір біз күнделікті онлайн режімде істейтін жұмыс көлемін түсіндік, әлем енді бұрынғыдай болмайды. Біздің алдымызда ойландыратын мәселелер мен жаңа сын-қатерлер тұр. Оларды шешу – әрқайсымыздың өмір сүру сапасына міндетті түрде оң әсер ететін мүлдем жаңа деңгейге шығуға мүмкіндік береді. Сондықтан асыра сілтемей, кішкентай болса да, нақты іспен айналысуымыз керек, – деді министр.
