“ҰРПАҚ АТАР СЕКСЕН МЕН ЖҮЗДІГІМДІ, ТАРИХТЫҢ ТҮКПІРІНЕН СӨЗ КЕЛГЕНДЕ!..”

Ұлы Жеңістің 65 жылдығын тойлауға да санаулы күндер қалды. Бүгінде қатарлары селдіреп қалған көзі тірі майдангерлер осы бір мерейлі күнге аман-есен жетсек деп асықса, бүгінгі ұрпақ өкілдері – соғысқа қатысы бар әр отбасы, әр мекеме, ұжым осы айтулы мерекені қалай атап өтіп, қалай құрмет көрсетсек деп өз дайындығын жасауда. Сондай бір үлкен шараны болашақ ұстаз-аналарды дайындап отырған қазақ қыздарының қасиетті білім шаңырағы – Қазақ мем­лекеттік қыздар педагогикалық университеті ұйым­дастырып, күнгейдегі бас қаланың бас сахнасы – Абай атындағы Қазақ мемлекеттік опера және балет театрында дүйім ел-жұртты жинап, Ұлы Отан соғысы Жеңісінің 65 жылдығы мен Кеңес Одағы­ның Батыры, көрнекті қаламгер Бауыржан Момышұлы­ның 100 жылдық мерейтойы аясында “Ұрпақ атар сексен мен жүздігімді, тарихтың түкпірінен сөз келгенде!..” атты әдеби-сазды кешті дүркіретіп өткізді. Мерекелік іс-шараға Білім және ғылым министрі Ж.Түймебаев, Ұлы Отан соғысының ардагерлері, еліміздің зиялы қауым өкілдері, белгілі ақын-жазушылар, батырдың ұлы, жазушы Бақытжан Момышұлы мен келіні Зейнеп Ахметова қатысып, ғибратқа толы тағылымы мол кештің куәсі болып қайтты. Тау тұлғалы дара батырымызға арналған кештің беташарын қоғам және мемлекет қайраткері, универ­ситет ректоры Шәмша Беркімбаева айтып, Бауыржан Момышұлының көзі тірісінде артындағы ұрпағына аманат етіп кеткен осы бір ауыз сөзіне адалдық танытқан қара орман қазағы батырдың жүз жылдық мерейтойын аста-төк ықыласпен, ерекше құрметпен тойлап жатқанын жеткізді. – Шүкіршілік, халқымыздың батыр­лары да аз емес, жазушылары да баршылық. Алайда, Бауыржан сынды құдіретті тұлғаға, ұлы есімге халықтың шексіз сүйіспеншілігінің сыры, құпиясы неде? – дей келе Шәмша Көпбайқызы оның сырын да ашып берді. Ол – “Өз ұлтын сыйламау, оны мақтаныш етпеу – сатқындық” деп, ұлтын өлермен­дікпен сүйгендігінде, өлім мен өмір бетпе-бет келгенде, еліне қорған болғандығында, “Адамзатқа өмір­ден ар қымбат, өлімнен ұят күшті” деп, пәнилік сапарға ары да, жаны да таза аттанғанында, қызыл им­пе­рия­ның ызғарынан тайсалмай, сұра­­пыл соғыс жылдарында да ана тіліміздің мүшкіл халін баяндап, Орталық комитетке жанайқай хат жолдаған ерлігінде, өзіне зияны тиіп жатса да, шындықты шырыл­датып айта алатын турашылдығында. – Ендеше Бауыржан Момыш­ұлы – ең бастысы қазақ деген халықтың бар құнды­лық­тарының іздеушісі, сақтау­шысы, жанашыры, яғни туған халқының жадында бүкіл қазақ болмысының шырақ­шы­сы ретінде қалады. Ұлы тұлға халқының асқақ рухына айналған, ұлттық намысымыздың төлқұжаты іспетті. Сондықтан “Есімі ел жүре­гінде сақталған ер ғана бақытты” деп өзі айтқандай, ол көзден кетсе де, әр қазақтың көңілінің төрінде тұр. Батырдың 80 жылдығы қарсаңында Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың тікелей қолдауымен Бауыржан Момыш­ұлы­на Совет Одағының Батыры атағы берілді. Награда тапсырарда Елбасының “Баукең жұлдызды болған күн – қазақтың жұлдызы жанған күн” дегені, бүкіл жұртшы­лық сүйіспеншілігінің салтанаты болды, – деді ол. Одан кейін сөз алған Білім және ғылым министрі Жансейіт Түймебаев өтіп отырған жиын біздің халқымыз, жастарымыз үшін өнеге тұтатын партиоттық, ұлттық негіздегі тәрбиелік үлкен мәні бар шара, елеулі оқиға екеніне екпін түсіре айтты. – Биылғы жылы Жеңіс күнінің орны бөлек. Оған 65 жыл толып, бүкіл ТМД аясында кең көлемде атап өтілмек. Міне, осы дата айналып келген сайын еліміздің тарихындағы елеулі тұлғалар, ардагер ағалар мен апаларымыз, Ұлы Отан соғысының қаһарман батырлары ойға оралады. Солардың ішінде шоқтығы биігі әрі бірегейі – жыл өткен сайын елдік пен ерліктің киесіндей, батылдық пен батырлықтың иесіндей, асылдық пен жасындықтың үлгісіндей аты аңызға айналып жатқан баһадүр батыр Баукеңнің алып тұлғасы. Баукең адамгершіліктің, азаматтық­тың, патриоттықтың символы, көркем бейнесі, – деді еліміздің бас ұстазы. Баукең жайлы Қазақстан Жазушылар одағының төрағасы Нұрлан Оразалин тереңнен, жүректен тебірене баяндай келе, Батырдың көзін көрген, оның өткір жанарынан сүрініп, қолы дірілдеп сәлемін алған кешегі бозөкпе жігіттердің қатарынан екендігін, батыр тұлғамен Алматы жұртшы­лы­ғы Қыздар педагогика универси­тетінің ақ жүрегінен, адал көңілі­нен ұйымдастырған кешінде қайтадан табысып отырғанын, жүз жылдықтың ұлы жиындары әлі бола жатар, әлі елдіктің, қазақтың намысын қайрайтын, жігеріне қанат бітіретін талай-талай жиын­дар өткенімен, мына басқосудың жөні бөлек екеніне, оны ұйымдас­тырып отырған оқу орнының басшысына, ұжымға, ат арытып жиынға Астанадан арнайы келіп отырған министр мырзаға рахметін білдірді. – Есімізде, Баукең дүниеден өткенде сібірлеп жаңбыр жауды. Ғ.Мүсірепов атындағы театрға қоштасуға келген халық та, табиғат та жылап тұрды. Біз Кеңсайдың басына барғанда жауын басылды. Қаралы жиында Бауыржан фено­мені туралы толассыз теңеулер айты­лып жатты, бірақ, сол кезде бәріміздің жанымызда қалып қой­ған бір сөз бар еді. Сонда қазақ­тың талантты қаламгерінің бірі Тахауи Ахтанов: “...Стандартты замандағы стандартсыз тұлға өтті өмірден” деген еді. Кейін осы сөзді Шерхан ағамыз қазақыландырды. Сөйтіп, “Ноқтаға басы сыймаған” деген пьеса жазды, – деді ақын. Бүгінде баһадүр батырдың 100 жылдық мерейтойына орай жаса­лып жатқан сый-сияпаттың қомақ­ты­сы көрнекті ғалым, бауыржан­танушы Мекемтас Мырзахметов бастаған бір қауым қаламгер шығарған Баукең­нің 30 томдық таңдамалы шығар­малар жинағы болмақ. Кеште сөз алған Мекемтас ағамыз Баукең­нің ақжал толқын өмірінде қиянат­ты да, қиындықты да көп көрген бірегей қазақ екен­дігін, оның қолы­мен жазылған мұрасы халық­тың қолына түгел тимей отырғанын, қазір дайындал­ған 30 томдық шығарма­ларының толық жинағы деп айтқан­мен, бірақ ол толық еместігін, академия­лық деңгейге әлі де көтеріле алмағанын алға тартты. – Баукеңнің Мәскеудегі мұра­ғаты қолымызға тимеді, тигізбеді. Кубадағы дүниелер де жатыр. Ол кісінің араласқан әдеби ортасы өте кең. Сібірден бастап Мәскеу, Петер­бор, тағы басқа ТМД елдерін­дегі ең маңдай алды зиялыларымен араласты, солармен жазысқан хаттары, суреттері, дауысы бар, олардың бәріне үлгере алмадық. Ал ең қиын мұрасы – әскери мұрасы. Ол тұтас тұр. Батыр жайлы жазылған еңбектер қаншама. Баукеңді толық көрсету үшін бүкіл дүние жүзіне жайылған деректердің бәрін жинауымыз керек. Меніңше, Баукең өзінше жатқан ілім, терең мұхит. Соның бәрін жинақтар бол­сақ, 100 томдығы қиналмай шыға­ды. Сонда ғана оны барлық қыры­нан танитын боламыз. Міне, бұл келе жатқан ұрпақтың алдын­дағы парыз, – деді ғалым. Әрине, кеш барысында батыр­дың айбынды, гүрілдеген дауысын, қатулы қабағын сағынған қауым Б.Момышұлы туралы түсірілген деректі фильмді көріп, үнтаспа­дағы үнін естіп, өзімен қауышқан­дай болды. Сонымен қатар Батыр­дың өлеңдерінен композиция құрылып, соғыс жылдарындағы әскери әндер, хореографиялық қойылымдар орындалып, Әлия мен Мәншүк бейнелері сомдалды. Кешті жүргізген талантты жас актерлер Айгүл Иманбаева мен Ерлан Біләл “Ұшқан ұя”, “Ақиқат пен аңыз” кітаптарынан, Зейнеп Ах­метованың “Шуақты күндері­нен”, 1 курс студенттері Д.Тай­женова, М.Қайт­баевалар Бақытжан Мо­мыш­ұлы­ның “Во имя отца” кітабынан үзінділер оқыды. Сахна ажарын ашып, жиналған қауымды желпін­дір­ген университеттің халық аспап­тар оркестрінің орындауын­дағы С.Мұхамеджановтың “Шат­тық Отаны”, Құрманғазының “Сары­арқа­сы”, ақын Г.Құрман­бай­дың сөзіне ән жазып, орындаған, атал­мыш оқу орнының түлегі, дарынды әнші, ҚР мәдениет қай­раткері, әнші-сазгер Гүлнұр Өмір­баеваның жүрекке жеткен “Нұр дидарлы Нұриләсі” барша аналарға деген құрмет болса, қай­ратқа қайрат, жігерге жігер қоса­тын­дай батыр ағасына арнаған “Батыр Бауыр­жан” әні де сәтті шыққан дүние дер едік. Музыка­лық білім және мәдениет факуль­тетінің студент­терінен құралған хордың орын­дауын­дағы “Көгер­шін­дер”, “Эх, дороги”, “День Победы” әндері де сонау алыс жыл­дарды жақындат­қандай. Осы­лайша, екі жарым сағат­қа созылған кештің бір дем­мен қалай өткенін байқамай қалыппыз. Сыртқа немересін жетектеп шыққан, Батырдың ұрпа­ғы, өзі болмаса да көзі – Бақытжан ағамыз бен Зейнеп жеңгейге әсерлерімен бөлісуді өтіндік. – Кеш ойлы, терең мағынада, керемет өтті. Қыздарымызға үлкен рахмет. Бұл Алматыдағы төртінші кеш, – деді Бақытжан ағамыз. – Бұған дейін Қазақ ұлттық аграрлық университеті, Жүргенов атындағы өнер академиясы, №9 қалалық лицейі өткізді, әрқайсысы үлкен әсер қалдырды. Жаңа Мекем­тас аға айтты ғой, әкеміздің тұлғасы сарқылмайтын мұхит деп. Соның шет жағасынан тамшыла­тып тануға, түсінуге тырысудамыз. Ол кісіні толық білеміз дей алмай­мыз, ол мүмкін де емес. Бірақ, күнде бір жаңалық естиміз. Оған көмек­тесетін халық бар, ғалымдар, жастар бар, соларға рахмет айтқым келеді. Иә, қашанда ерлік ұмытыл­май­ды, ерлік өлмейді. Осы кеш соның бір парасындай... Гүлзейнеп СӘДІРҚЫЗЫ.