Алматы «ақылды қалаға» айналып келеді

Өткен аптаның соңында Алматы қа­ласы Цифрландыру басқармасының басшысы Баян Қоңырбаев қала тұр­ғын­дарына тағы қандай технологиялық жа­ңалықтар көмекке келетінін хабарлады. «Электрондық үкіметтің» сервистік интеграторы «Зерде» холдингімен бірлесіп Алматы әкімдігі IТ-архитектурасын әзір­леп жатқаны туралы айтты. Басқарма бас­шысы жеткізгендей, өзге дамыған ел­дер сияқты, біздің елдегі «Ақылды қа­лалар» тұжырымдамасы технологиялар мен ин­фрақұрылымды дамытуға бағытталған. Көптеген зерттеулер мен инвестициялар бірқатар жаңа шешімдерге, әртүрлі ақылды датчиктерге, ақпараттарды өң­деудің ірі орталықтарына және осы технологияларды өмірде қолданудың ең озық тәсілдерінің халықтың күнделікті өміріне әсер ететіндігін түсінуге мүмкіндік берді.

Алматы цифрландыру бойынша Қа­зақстандағы жетекші қалалардың бірі екеніне ешкім күмән келтіре алмайды. Халықтың цифрлық сауаты айтарлық­тай жоғары деңгейде. Кез келген шешім адамдар тез қабылдайтындай етіп ұсыны­луы керек. Басқарма басшысы айтып өткен­дей, қаланың инфрақұрылымында «ақыл­­ды қаланың» белгілері көп болса, биз­не­сін осы қалада дамытқысы келе­тіндердің де қатары көп болады. Бұл – бұл жаңа жұмыс орындары мен жергілікті әкім­діктің бюд­жетіне түсетін салық кө­бейеді деген сөз.

– 2020 жылдың І жартыжылдығы­ның қорытындысы бойынша Алматы қа­ласы еліміздің барлық өңірлері арасында «ақылды қалалар» рейтингінде бірінші орынға ие болды. 2019 жылы біз екінші орынды иеленген едік. Бұл рейтингті ақпараттандыру саласындағы уәкілетті орган «ақылды» қалалардың эталондық стандарты негізінде жүргізеді. Аталған стандарт қала тіршілігінің 11 бағыты бойынша 100-ден астам жобаны қамтиды, дейді Баян Қоңырбаев. Бүгінде Алматы қаласы әкімдігі мемлекеттік қызметтер түрлерінің 90%-ын электронды форматқа көшіріп үлгіріпті.

«Smart Almaty» тұжырымдамасына сәйкес, қаланы дамытуға арналған бір­қатар жұмыстар жасалған және бұл про­цесс жалғасып жатыр. Алматы паркинг, Жол қозғалысының қауіпсіздігі бағ­­дарламалары жүзеге асырылған. Одан бөлек, қаланың тыныс-тіршілігін күн­­делікті бақылап, анализ жасайтын «Си­туациялық орталық», «Тұрғындарға ар­налған қолжетімді қызмет» атты элек­трон­ды пәтер иелері кооперативі, «Жай­лы қала», «Ашық деректер» сынды жо­­ба­лар іс­ке қосылды. «ДамуМед», «Info­Lab», «Ем­­деуге жатқызу бюросы» порталы сын­­­ды ақпараттық жүйелері, IT қо­ғам­­дастықпен уақтылы ақпараттанды­ру жә­не өзара белсенді іс-қимыл жасау үшін digi­tal-almaty.kz. порталы әзір­лен­ді. Цифр­ландыру басқармасы басшы­сы­ның ха­барлауынша, digital-almaty.kz плат­фор­­масында әзірлеушілер қаланы цифр­лан­дыруға қатысты идеяларын ұсына алады.

– Егер сізде қызықты қосымша не­ме­се жаңа ақпараттық жүйені құру идея­ла­ры болса, оны порталға орналастыра аласыз. Ұсыныстарыңыз қызықты бол­са, біз жүзеге асыруға көмектесе­міз. IT ма­­­­­мандарды, креативті цифрлық ұйым­­­­дас­­­тырушыларды өз идеяларын ор­н­а­­­лас­­­ты­ру үшін біздің порталды пай­да­­ла­­ну­ға ша­қырамыз, – деп атап өтті Б.Қоңырбаев.

Сондай-ақ ол жиын барысында Ал­­ма­­тының автоматтандыру деңгейі анық­­талғанын, бұл бағытта көрсеткіш әр түр­лі екенін айтып өтті. Алматы қаласы әкім­дігі бойынша цифрландырудың ор­таша деңгейі 33,67%-ды құрайды. Цифр­ландырудың ең жоғары деңгейі қаржылық басқару (71,5%), инвестициялар (50,6%), экология (48,8%) сияқты салаларда бай­қалады. Ал цифрландырудың ең төмен дең­гейі табиғи ресурстарды басқару (9,9%) және энергетика (1,4%) сияқты ба­ғыт­тарда.

Сондай-ақ тендер, сатып алу, сату жү­йесінде блокчейн технологиясын қолдану тә­жі­рибеге енгізілген. Басқарма басшысы айтып өткендей, блокчейн технологиясы қазір қаржы секторында, фармацевтикада, тауарларды тасымалдауда көбірек қолданылады екен.

Ресми статистика әлем халқының 7,6 млрд-қа жеткенін, соның 55 пайызы қа­ла­ларда тұратынын айтады. Ал БҰҰ-ның болжамы 2050 жылы жер бетіндегі қала халқының үлесі 68 пайызға дейін көтерілетінін айтып отыр. Экономистер болса, қалаларда әлемдік экономиканың 70 пайызы шоғырланғанын, көрсеткіш неғұрлым артатын болса, ірі салаларды басқару соғұрлым қиындай түсетіні туралы мәселе көтеруде. Ал «Ақылды қалалар» пайдалы ресурстардың жаңа көздерін ашуды оңайланып, IT секторының дамуына баға жетпес табыс әкеледі.

Б.Қоңырбаевтың кешегі жиында айт­қан сөзін ары қарай таратсақ, «ақыл­ды» қала дамыған технологиялық инфра­құ­рылымы бар муниципалды формация ғана емес, сонымен қатар адам өмірі ақылды шешімдердің арқасында жаңа сапаға ие болады.

Биылдан бастап Алматы медицина ор­талықтарында жасанды интеллект тех­но­логиясын қолдану тәжірибеге ене баста­ғаны осы жиын барасында белгілі болды. Жаз маусымында iMedHub компаниясымен бірлесіп шаһардағы серверлерде жасанды интеллект алгоритмдері негізінде КОВИД-19 вирусын анықтау элементтері бар PACS жүйесі іске қосылды.

– Цифрлы технология құрылыс, инно­вациялық жобалармен де интеграциялана бастады, медициналық ұйымдар ақпа­раттық жүйелермен 100% қамтылып, ин­тернет желісіне 100% қосылды. 1 749 577 тұрғынның электрондық денсаулық төлқұжаты толтырылды. Мектептер интернетпен 100% қамтылып, ақпараттық жүйелермен және гаджеттермен толықтай жаб­дықталды. Көшелерге қойылған 115 мыңнан астам камера қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге көмкектеседі, – деді бас­­қарма басшысы.

Жалпы, цифрлы қызметтерді пайдалану әдеті қалыптасқан қалаларда азаматтар өз уақытын тиімді пайдалануды үйренеді, жауапкершілікті күшейтіп, «ақылды қа­ланың» ақылды тұрғынына айналады. Мегаполистер деңгейінде цифрлық ше­шімдерді енгізу үшін стратегиялық көз­қарас пен жүйелілік қажет. Алайда про­цестің сәтті өтуіне әкімдерден, сарапшылардан және ІТ-әзірлеушілерден бастап қала тұрғындарына дейін қызығушылық танытқанда ғана іс алға жүреді.

АЛМАТЫ