Қаржы • 14 Қаңтар, 2021

Кедендік реттеу кодексінде не өзгерді?

363 рет
көрсетілді
5 мин
оқу үшін

2020 жылы «Қазақстан Республикасындағы Кедендік реттеу туралы» кодекс­ке 119 түзету енгізілді. Оның 111-ін «Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасы ұсынды. Ұсыныс­тар негізінен тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану тәртібін әрі кедендік тексеру жүргізу рәсімін жетілдіру, кеден ісі саласында мемлекеттік қызмет көрсетуді цифрландыру, кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау секілді бағыттарды қамтиды.

Кедендік реттеу кодексінде не өзгерді?

yujanka.kz

Қазақстан кәсіпкерлерінің құқық­тарын қорғау жөнін­дегі уәкіл – бизнес-омбудсмен Рустам Жүрсіновтің айтуынша, кедендік тексеру жүргізу рәсімдерін жетілдіруге қатыс­ты түзету­лер Мәжілістегі Nur Otan пар­тиясының фракциясы мен «Атамекен» ұлт­тық кәсіп­керлер палатасы ара­сын­дағы 2020 жылға арнал­ған ынты­мақтастық туралы жол кар­тасын іске асыру аясын­да әзірленген. Түзетулер кәсіпкерлердің заң­ды мүдделерін қорғауға, жүр­гізілетін тексерулер сапа­сын арттыруға, сондай-ақ бизнес­тің кедендік тексерулер нәти­желеріне шағымдануға кететін уақытын үнемдеуге, қаржы­лық шығындарды төмендетуге мүмкіндік береді.

– Камералдық кедендік тексеру жүргізу тәртібі толықтай өзгерді. Енді бұл рәсімге каме­рал­дық салықтық бақылау эле­мент­тері енгізілді. Яғни тексеру барысында заң бұзушылық анық­талса, кәсіпкерді бірден әкім­шілік жауапкершілікке тарт­­пай-ақ, оған бұл олқы­лық­ты өз күшімен жоюға мүм­кін­дік беріледі. Сонымен қатар атал­ған тексерулердің мер­зімі 6 айдан 2 айға дейін қыс­қар­ды. Сондай-ақ сыртқы эко­но­микалық қызметке қаты­су­шы­лардың қосымша құжат­тарды ұсыну мерзімі 5 жұмыс күнінен 2 айға дейін ұзартылды, – деді Рустам Жүрсінов.

Бизнес-омбудсменның айтуынша, салықтық тексерулерге ұқсас кедендік тексеру­дің жаңа түрі енгізілген. Бұл – тәуекелдерді басқару жүйесін қол­дану негізінде жүргізілетін кешенді көш­пелі кедендік тексеру. Аталған тексеру бекітіл­ген жартыжылдық кестеге сәйкес жүргізіледі, бұл кесте уәкілетті органның сайтында орналастырылады. Сондай-ақ кәсіпкерге 30 күн бұрын тексеру жүргізілетіндігі туралы хабар беріледі.

– Кедендік тексеру қорытын­дылары бойынша алдын ала акт рәсімделеді. Оған кәсіпкер өзі­нің келіспеушілігін білдіре алады және оның жолдаған талап-арызын мемлекеттік кіріс органдары қарауға міндет­ті. Сондай-ақ енді көшпелі кеден­дік тексерулерді сыртқы эко­но­микалық қызметке қатысушы тіркелген жері бойынша бір ғана кеден органы жүргізетін болады. Көзделген тәртіпті өрескел бұзу фактілері анықталған жағ­дайда кедендік тексеруді жа­рамсыз деп танитын заңна­малық норма бекітілді. Аталған түзету енгізілгенге дейін инс­пекторлардың тексеру жүр­гізу мерзімдерін, рәсімдік мәселелерді, сұрау салу және сұрау салынатын құжаттарды қарау тәртібін бұзғанына қара­мас­тан, тексеру актісінің кү­шін жою және оны жарамсыз деп тануға мүмкіндік болған жоқ, – деп нақтылады Р.Жүрсінов.

Салықтық тексерулер кезін­де осыған ұқсас жағдайлар орын алған­да апелляциялық комиссия Салық кодексінің және Кәсіпкерлік кодексінің нормаларын басшылыққа ала отырып, аталған тексеруді жа­рам­­сыз деп танып, кәсіпкер­дің пайдасына шешім шығара­ды. Бұл түзету орын алған қай­­­шы­лық­тарды жоюға және сырт­­қы экономикалық қыз­мет­ке қатысушының құқық­тарын то­лық көлемде қорғау­ға мүм­кін­дік берді. Ал көрсеті­летін мемле­кеттік қызметтердің цифрлы форматқа көшуі тиісті өтінішті электронды түрде ұсынуға жол ашады. Бұл ретте құжаттарды қарау мерзімі 50 пайызға қыс­қартылады және ықтимал сыбайлас жемқорлыққа да жол берілмейді.

Тұтастай алғанда, кеден органы тауардың кедендік құ­нын қайта қараған жағдайда декларантты, ал кеден органы тауарларды дұрыс жіктемеген кезде және бұзушылықтарды өз бетінше жойған кезде кеден өкіл­дерін жауапкершілікке тарт­­пауды көздейтін нормалар заң­намалық түрде бекі­тілді. Сон­дай-ақ осы заң­на­ма­­лық нор­маларға сәйкес, «АСТАНА-1» ақ­параттық жү­йесі жұмысында қателіктер анық­талған жағдайда әкімшілік жауап­кер­шілікке тартылмайтын болды.

– Кеден органдары тауарларды шығарған сәттен бастап талап қою мерзіміне байланысты 3-5 жыл өткеніне қара­мастан, кедендік құн бойынша және тауарларды жіктеу бойынша бұрын қабылданған шешімдерді қайта қарау тәжі­­рибесін жиі қолданады. Осын­дай тексерудің нәтижесі бо­йынша кедендік баждар­ды, салықтарды және өсімпұл­дар­ды қосымша есептеу жүр­гізі­леді, сондай-ақ кәсіпкер жауап­кершілікке тартылады. Ал осы түзетулер енгізілгеннен кейін кәсіпкер мемлекеттік кіріс органдарының лауазымды тұлғаларының қателіктері үшін жауап бермейтін болады, – деді бизнес-омбудсмен.

Рустам Жүрсінов бюджетке түсетін түсімнің төмендеуіне әкеп соғатын­дықтан, заң жобасын қарау барысында кедендік төлемдер мен тексерулерге қатысты кейбір ұсыныстардың қол­дау таппағанын атап өтті. Бұл ұсыныстар биыл мемле­кеттік органдармен бірге қайта пысықталмақ.