Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаевтың жерді шетелдіктерге сатпау және жалға бермеу туралы заң жобасын Мәжіліске жолдауы – принципті, саяси ірі экономикалық жағынан толық қолдайтын шешім.
Өйткені, жер дауы 2016 жылы басталғалы бері бұл мəселе қоғамда қызу талқыланып келе жатыр. Сол жылы-ақ мораторий жариялаумен шектелмей, осындай нақты шешім шығаруға болатын еді. Бірақ ол кезде жерді қосымша экономикалық қаржы көзі ретінде қарастырғандардың бəсі басым еді. Жерді мұнай сияқты сатып, пайда табамыз деген ұстанымның жақтастары да көп болғаны анық.
2016 жылдан бері бұл мəселе бойынша түрлі ұсыныстар да айтылды. Ұзақ мерзімге жалға беру жайы да жиі көтеріліп жүрді. Кезінде шетелдіктерге жерді ұзақ мерзімге жалға беруге қатысты бастамаларды жақтағандар да болғаны белгілі. Мұның артында ықпалды бір күштердің, мүдделі топтардың болғаны анық.
Алайда уақыт өте келе, бұл түйіннің біржола əрі түбегейлі шешілгені – өте құптарлық іс. Өйткені, жерді шетелдіктерге жалға беру – кез келген мемлекет пен кез келген халық үшін ең маңызды əрі тағдырлы мəселе екені даусыз. Жерге қатысты осы түйткіл көтерілгелі бері біздің қоғамда үлкен саяси сілкініс болды. Кештетіп болса да осы мәселеге біржолата нүкте қойылғаны қуантады.
Айналып келгенде, жер – экономикалық актив қана емес, мемлекетіміздің аумақтық тұтастығының негізі. Жер мəселесі үлкен саяси жəне тарихи мəнге ие. Бұл мəселеге ерекше мəн беріп, ел Президентінің осындай нақты шешім шығаруы, түптеп келгенде, елдің амандығы мен мемлекетіміздің тəуелсіздігінің кепілі болып саналады. Себебі, жердің тек Қазақ елінің қарауында, осы мемлекеттің меншігі мен бақылауында болуының маңызы зор.
Ендігі мəселе – осы жерлерді толық əрі əділ пайдалануға қатысты. Атап айтқанда, «Ауыл шаруашылығы жерлерін ауыл-аймақта тұратын ел-жұрт қаншалықты пайдаланып жүр?», «Қарапайым халыққа осы жерлерді пайдалану үшін заң тұрғысынан қандай мүмкіндіктер берілген?» деген өзекті сұрақтар жер комиссиясында алдағы уақытта талқыланады деп жоспарланған. Жер нақты жұмыс істейтін диқандарға, шаруа қожалықтары мен шаруаларға берілуі керек.
Жер мəселесі – өте нəзік, сезімтал проблема. Ал жерінің тұтастығы мен елінің болашағын ойлайтын кез келген мемлекет жердің иесі кім, жерді өңдейтін кім, жерді жалға беретін кім деген тағдырлы сұрақтарға немқұрайлы қарамайды. Себебі, жер – Тəуелсіздігіміздің тұғырын бекемдеп тұрған киелі дүние.
Расул ЖҰМАЛЫ,
қоғам қайраткері
